Кейс: іштегі апат! 2- бөлім ішті тексеру
Физиологиядан талқылауға арналған сұрақтар
жүктеу/скачать 319,72 Kb.
|
| Физиологиядан талқылауға арналған сұрақтар:
Ұйқы безінің ас қорытудағы маңызын сипаттап беріңіз. Ұйқы безі сөлінің құрамы. Сіз осындасыз ба Басты
Ұйқы безінің ас қорытудағы маңызы _Ұйқы безінің ас қорытудағы рөлі _Автор _Кілт сөздер Ұйқы безі (ұйқы безі) ас қорыту процесінде маңызды рөл атқарады.Ұйқы безінің экзокриндік қызметі - ішек ас қорыту кезінде маңызды болып табылатын ұйқы безі шырынын бөліп шығару. Ұйқы безінің экзокриндік қызметі ферменттердің бөлінуін қамтамасыз ететін экболикалық және су мен бикарбонаттардың бөлінуінен тұратын гидрокинетикалық болып екіге бөлінеді. Тәулігіне 1000-нан 3000 мл-ге дейін ұйқы безі шырыны шығарылады, оның құрамы күрделі: 98% судан тұрады, қалғаны ферменттер, бейорганикалық заттар мен электролиттерден тұрады. Оның салыстырмалы тығыздығы 1,007-ден 1,042-ге дейін, рН 7,5 - 8,8. Шырынның сілтілі реакциясы бикарбонаттардың болуымен байланысты. Сонымен қатар, шырын құрамында аз мөлшерде магний, мыс, мырыш бар; аниондардан - бикарбонат ионы, ол асқазаннан келетін тұз қышқылын бейтараптайды. Ұйқы безі шырынында ферменттердің 2 тобы бар: белсенді күйінде өндірілгендер (амилаза, липаза, нуклеаза) және зимогендер, белсенді емес күйде өндіріледі және он екі елі ішекте басқа ферменттермен белсенділенеді (трипсиноген, химопепсиноген, проеластаза, прокарбосипептида). Барлық өндірілген ферменттер ақуыздардың, майлардың және көмірсулардың гидролизін қамтамасыз етеді. Сонымен, протеаздар (трипсин, химотрипсин, эластаза және т.б.) ақуыздарды гидролиздейді, төменгі молекулалық пептидтер мен амин қышқылдарына дейін; амилаза көмірсулардың ди- және моносахаридтерге (глюкоза, фруктоза, галактоза) дейін ыдырауына ықпал етеді, ал липаза майларды моноглицеридтер мен май қышқылдарына дейін гидролиздейді (және бұл процесс рН 8.8-9.0 кезінде өт, кальций және магний иондарының қатысуымен жүреді). Ұйқы безінің сыртқы секрециясын реттеуге жүйке және гуморальды механизмдер қатысады. Парасимпатикалық нервтер (кезбе нервтің ядролары медулла облонгатасында орналасқан) ұйқы безінің экзокриндік белсенділігіне ынталандырушы әсер етеді. Кезбе нервтің белсенділігі шартты және шартсыз рефлекстердің басталуымен (тамақтың көрінісі, иісі, дәмі; дененің және асқазанның антрумының созылуы), сонымен қатар гемотогенді гипогликемиямен, гастриннің қан концентрациясының жоғарылауымен, холецистокинин- панкреозимин, май қышқылдары, триптофан, амин қышқылдары және пептидтер. Сонымен қатар, ұйқы безінің секреторлық белсенділігін ынталандыру жергілікті (гуморальды) механизмдер арқылы жүзеге асырылады. Осылайша, он екі елі ішекке қышқыл мен майлар кіретін тағамдық химияны жұту ішектің жасушалары арқылы секреиннің бөлінуін тудырады, ал бұл өз кезегінде бикарбонаттарға бай, бірақ іс жүзінде ферменттер мен ферменттерсіз панкреатикалық шырынның бөлінуін ынталандырады. Керісінше, ащы ішектің жасушалары мен басқа стимуляторлардан түзілген холецистокинин-панкреозимин ферменттер мен ферменттерге бай ұйқы безі сөлінің түзілуіне және бөлінуіне ықпал етеді. Симпатикалық жүйке жүйесінің тітіркенуімен (ауырсыну, психикалық және физикалық стресс) ұйқы безі секрециясының басылуы байқалады. Ұйқы безінің эндокриндік қызметі сәйкесінше глюкагон, инсулин, соматостатин және ұйқы безі полипептидінің A, B, D және PP жасушалары арқылы бөлінуінен тұрады. Ұйқы безінің гормондары анаболикалық процестерді басқарудан басқа, олардың эффекторлары арқылы ас қорытуға тікелей әсер етеді. Глюкагон бауыр гликогенінің метаболизмін реттейді, бұл қандағы қант гомеокинезінде, ұйқы безінің экскреторлық және эндокриндік қызметінде маңызды. Инсулин анаболикалық гормондарға жатады және глико- және липогенез процестерін реттейді. Соматостатин глюкагон мен инсулиннің бөлінуін бақылайды, сонымен қатар ас қорыту жолдарының қозғалғыштығына әсер етеді. Өт түзілуі мен шығарылуының механизмін сипаттаңыз. Өт бауыр жасушаларында үздіксіз түзіледі. Жасушаларда пайда болған өт өт капиллярлары арқылы, содан кейін өт жолдары бауыр түтіктеріне ағып, сол жерден ас қорытудың пайда болуына немесе болмауына байланысты өт қабына жіберіледі немесе жалпы өт өзегі арқылы құйылады. қуықты айналып өтіп он екі елі ішек. Өттің түзілуі холеретикалық заттардың әсерінен жүреді. Бірқатар заттар қанға түсіп, бауырға еніп, оның жүйке-бездік аппаратына әсер етіп, өт түзілуін тудырады. Өттің пайда болуын тудыратын заттар белоктың ыдырау өнімдері - альбозоздар, пептондар, полипептидтер. сонымен қатар секретин. Өттің жоғарылауы өттің өзінен туындайды. Қанға сіңіп, бауырдың безді аппаратына әсер етеді және оның белсенділігін арттырады. Егер жануарға қанға өт жіберіліп, сонымен бірге бөлінген өт мөлшерін ескерсе, өт түзілуі күрт өскен болып шығады. Өттің пайда болуына ішекке қышқылдардың түсуі де әсер етеді, мысалы, тұз қышқылы, асқазан шырыны және т.б. Өттің ішекке бөлінуі нерв импульсінің әсерінен де күшейеді. Асқазан толық болған кезде өт шығару көбейеді, бұл рефлекторлық әсердің нәтижесі. Өт түзілуін ми қыртысының әсерінен шартты түрде рефлекторлы түрде күшейтуге болады. 3. Өт түзілуінің, өт бөлінуінің және ұйқы без сөлінің бөлінуінің механизмін сипаттаңыз (жауапты сызба түрінде беріңіз). 4. Науқаста ұйқы безі мен өт қапшығы қызметтерінің бұзылуымен байланысты болатын қосымша қандай белгілерін айта аласыз? (кейстің 1 және 2 бөлімдері бойынша) жүктеу/скачать 319,72 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|