Кэкен Аханов грамматика теориясының негіздері ж о га р ы оку оры ндары ны ц филология ф акульт ет т еріне арналган оқу цүралы


§  73.  Сөздің  морфологиялық  қүрылымының  өзгеруіне  сіңісу



Pdf көрінісі
бет129/237
Дата31.12.2021
өлшемі5,78 Mb.
#21265
1   ...   125   126   127   128   129   130   131   132   ...   237

§  73.  Сөздің  морфологиялық  қүрылымының  өзгеруіне  сіңісу 
процесі  мен  жылысу  процесі  ғана  емес,  сонымен  бірге  күрделену 
процесі  де  (процесс  усложнения)  эсер  етеді.  Күрделену  процесі 
бойынша,  бастапқы  туынды  емес  негіз  (непроизводная  основа) 
туынды 
негізге  айналып,  осының  нәтижесінде  алғашында 
морфемаларга  ажыратылмаған  сөз  морфемаларга  мүшеленетін 
болады2.  Морфемаларга  ажыратылмайтын  кейбір  сөздер  мор­
фемаларга  мүшеленетін  басқа  бір  сөздердің  қүрылымдық  үлгі- 
сіне ұқсас  келіп,  аналогия  бойынш а м орфемаларга мүшеленеді. 
М ысалы,  орыс тіліндегі  ехида,  зонтик деген зат есімдер  қазірде 
туынды  негіздері  бар  сөздер  ретінде  ехида,  ехидство,  зонт, 
зонт ообразный  деген  создермен  қатар  қойылып,  аналогия 
бойынш а 
морфемаларга 
ажыратылса, 
алгаш ында, 
басқа 
тілдерден  ауысқан  кезінде  {ехида  сөзі  ежелгі  славян  тілінен 
ежелгі  орыс  тіліне  енген  кезде,  ал  зонтик  сөзі  XVIII  гасырдың 
басында  голланд  тілінен  (2опс1ек,<  гоп  -  «күн»  +  сіек -   «шатыр,


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   125   126   127   128   129   130   131   132   ...   237




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет