Керейбаева Гүлсара Хабиболлақызы
жүктеу/скачать 0,66 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- 5-тақырып. Су объектілеріне ағынды сулармен ластаушы заттардың шектелген рұқсат етілген төгілімін (ШРТ) есептеу əдістері. Тапсырма
- Əдістемелік ұсыныстар
| Əдебиеттер: қос.16 [22-26].
Бақылау сұрақтары: 1. Фильтрлеу станциясының жұмысын жақсарту үшін қандай шаралар қолданылады? 2. Фильтрлердің қандай параметрлері есептеледі? 5-тақырып. Су объектілеріне ағынды сулармен ластаушы заттардың шектелген рұқсат етілген төгілімін (ШРТ) есептеу əдістері. Тапсырма: Жобаланған кəсіпорынның ағынды суларын орталықтандырылған шаруашылық ауыз сумен қамтамасыз етуге қолданылатын елді мекенге жақын орналасқан өзенге төгу ұйғарылған. Ағынды судағы ластаушы заттар үшін ШРТ есептеңіздер. - Төгілетін ағынды судың көлемі q = 0,2 м 3 /сек = 0,720 м 3 /сағ, ағынды судың құрамы төмендегідей: - жүзгін заттардың мөлшері 65 мг/дм 3 ; - құрғақ қалдық бойынша минералдық құрамы – 360 мг/дм 3 , оның ішінде: - хлоридтер – 220 мг/дм 3 ; - сульфаттар – 300 мг/дм 3 ; - ОБҚ толық – 80 мг/дм 3 ; - қорғасын – 2,5 мг/дм 3 ; - бензол – 1,7 мг/дм 3 ; - нитрохлорбензол – 0,3 мг/дм 3 . Əдістемелік ұсыныстар: Жалпы жағдайда ағынды суларды су қоймасына төгу шарттарына санитарлық талаптар мен оны тазартудың керекті дəрежесінің арасындағы байланыс келесі формуламен өрнектеледі: С 1 * q + С 2 * а*Q < (а*Q +q)* С 3, мұндағы С 1 – зиянды заттың ағынды судағы концентрациясы, ол рұқсат етілген шектеуден аспау керек; С 2 – сол заттың концентрациясы, су қоймасының қарастырылған ағынның төгілінуінен жоғары орналасқан жердегі суында (фондық 68 концентрация); С 3 – зиянды заттың су қоймасындағы шектелген рұқсат етілген көлемі (бақылау нүктесінде); а – араласу коэффициенті, ол бақылау нүктесінде су қоймасының суының ағынды сумен қанша бөлігі араласатындығын көрсетеді; Q – су қоймасындағы судың шығыны , м 3 /с ; q – ағынды судың шығыны м 3 /с. Жоғарыда келтірілген өрнектен зиянды заттың ағынды суды тазартқаннан кейінгі концентрациясын есептеп алуға болады: ( ) 3 2 3 1 C C C q Q C + - · = a , Егер С 1 ≤ ШРТ , онда су қоймасының санитарлық жағдайының болжамы қолайлы, кері жағдайда арнайы шаралар қолдану керек, ол ағынды суды тазалау қажет болады (немесе көлемін азайту керек). Тазалау дəрежесі жəне технологиялық жəне санитарлы-техникалық шаралардың сипаты С 1 жəне ШРТ дəрежелерінің үйлесімімен анықталады . Ластаушы заттың ағынды судағы рұқсат етілген концентрациясы С ШРТ мына өрнекпен анықталады, онда С 1 ≤ШРК . С ШРТ = q Q · a ( С ШРК – С 2 ) + С ШРК, С ШРТ ≤ ШРК болса, нормативтік қажеттік су объектісінің соңғы нүктесіне емес , ағынды судың өзіне есептелу керек . Бұл жағдайда тазарту ғимраттарын жасамауға болады.. Сонымен, С ШРТ нормативтері ластануды азайтуға шараларды жобалаудың негізі ретінде алынады. Егер фондық концентрация С 2 ≥ ШРК болса, онда ағынды суды су қоймасына төгуге болмайды. Ластаушы заттың су объектісіндегі шектелген рұқсат етілген төгілім (ШРТ) – белгілі көлемдегі ағынды судың төгілуі, ол су объектісіндегі сумен араласқанда соңғы нүктедегі ластағыш заттың ШРК–на сəйкес болады. Өзендердің бақылау нүктелеріндегі судың құрамы мен қасиеті мына нормаларға сəйкес келуі, төмендегіше орналасуы керек: · Шаруашылық ауыз–су жəне мəдени–тұрмыс мақсатына қолданылатын су қоймасы жақындағы су қоймасынан 1000м жоғары орналасуы қажет; · Балық шаруашылығы су қоймаларында, ағынды су шығатын жерден 500м қашықтықта орналасуы жөн; · Ақпайтын су қоймаларында (көлдерде) бақылау зонасы су пайдалану пунктінен 1000м радиуста нормативке сəйкес келуі керек.. ШРТ–ді мына формула арқылы есептейді: ШРТ = С ШРТ * q жүктеу/скачать 0,66 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|