Кешенді емтиханға арналған сұРАҚтар топырақтану топырақ профилі, оның құрылысы және морфологиялық белгілері
жүктеу/скачать 208,94 Kb.
|
| Катиондардың құрамы топырақтардың типіне, түріне байланысты өзгермелі болады. Топырақтың сіңіру кешенінің құрамына өсімдіктерге қажет барлық макро- және микроэлементтер кіреді. Олардың басым көпшілігінің мөлшері аз дәрежеде болады. Қазақстанның жазықтық жер аймағында тараған қара топырақ, қара-қоңыр топырақ типтерінің катиондары құрамында кальций ионы мол болып келеді, сонымен бірге магний ионы да кездеседі. Орманның сұр топырағы құрамында кальций, магний иондарымен бірге сутегінің және алюминийдің катиондары болады. Ал кебір және кебірленген топырақтарда натрий ионының мөлшері мол болады.
Топырақтың сіңіру кешені қалыпты, жағдайда ерітіндіден түрлі катиондарды немесе аниондарды әр мөлшерде сіңіреді. Яғни топырақ кейбір катиондарды немесе аниондарды жақсы сіңіреді, ал кейбіреулерін нашар сіңіреді. Бұл құбылыс топырақтың иондарды сұрыптап, таңдап сіңіруін көрсетеді. Көптеген топырақтарда алмаспалы сіңіруге иондардың қабілетінің артуы бағыты келесі көрсетілген қатарларға сәйкес болады: Na+< NH4+ Сl- 43- (НРО42-, Н2РО4-) Топырақ құрамындағы сутегі және алюминий катиондарынан басқа катиондар қосындысы топырақтағы алмаспалы сіңген негіздер көлемін көрсетеді. Топырақтың сіңіру кешені құрамында сутегі және алюминий иондары болмаса осы топырақ негіздерімен қаныққан болып, ал осы иондар бар болса - негіздермен қанықпаған топырақ болып есептелінеді. Өсімдіктердің өсуіне қолайлы жағдайы бар топырақтардың құрамында кальций және басқа қоректік заттар катиондары мол болып келеді. Ал, топырақтың сіңіру кешенінің (ТСК) құрамында Н+, Аl3+ немесе Nа+ катиондары мөлшері молырақ болса бұл топырақ өсімдіктер өсуіне қолайсыз жағдай туғызады. Егер ТСК құрамында Н+, Аl3+ катиондары болса топырақ ертіндісінің реакциясы қышқыл, ал Nа+ иондары болса – ол сілтілі болып келеді және топырақтың құрылымы нашарлап, физикалық қасиеттері де төмендейді. Топырақ сіңіру қабілеті арқылы өзінің экологиялық қызметін толық атқаруға мүмкіндік алады. Осы қабілеті оның құнарлылығын қалыптастырады және топырақтың түзілуі құбылыстарына ықпалын тигізеді. Топырақтың қоректік заттар құбылымы (режимі), оның ертіндісінің реакциясы, физикалық қасиеттерінің қалыптасуы да осы қабілетімен тығыз байланысты. Коллоидтардың қасиеті мен қалыпты күйі топырақтың түйіршіктерінің түзілуіне, қуыстылығына, тығыздылығына, физикалық-механикалық қасиеттеріне оң ықпал жасайды. Сөйтіп өсімдіктермен ағзалардың тіршілігіне қолайлы жағдай жасалынады. Сонымен бірге топырақтың эрозияға және басқа қолайсыз жағдайларға төзімділігі артып, тұрақтылығы сақталынады. жүктеу/скачать 208,94 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|