Кешпелшер туралы тусппк алдымен отырыкшы халыктар арасында калыптасты Б.з.д. V гасырда OMip сурген тарнхшы Геродот кошпел! скнф тайпа' р^.цд ’ гурмысын мадактап жазды. Кешпелшердщ табигат аясындагы OMipii ж iHTHK тарихшылар, философтар. орта гасырлар ойшылдары синап . оларга табигаттыц тел баласы снякгы кешпелшер eMipi таза, кулык-сумдыктан, отырыкшы-калалык еркениетц жаман касиеттершен ада болып Kopiini. Сонымен катар кешпелшер туралы нашар тубшктер сол ерте заманда-ак калыптасты. Кене Кьпайда "кешпелшер жабайы, мэдениепщ кас жауы" деген тусшж калыптасты. Еуропада да кешпел! гундарды "тагы- жабайылардыц тукымы, еркениетпц жауы" Деп есептедй
XVIII—XIX гасырлардагы Еуропа галымдары да кешпелшер туралы ез кезкарастарын б!лд1рш отырды. Мысалы. Монтескье кешпелшер когамын "эдше~ ' . кп котам" десе, Фергюсон, Адам Смит: "Кешпелшерде мул! к
тецсф п, г еп!к тецшздж ерте пайда болды", — деген. Ал философ Кант: жкетпц ез! кешпелшер мен отырыкшы-епншшердщ езара
кактыгысынан, корганыс максатында пайда болды" деген тужырым жасайды. Атакты философ Ф. Гегель: "Кешпелшерде элеуметак карама-кайшылык болганымен, мемлекет болган жок", —деп есептеген. a
XX гасырдагы Еуропа галымдарыныц кешпелшкке кезкарасы эр турл! болганымен, бул когамныц жагымсыз жактарына гана назар аудару басым болды. Мысалы. Рацель, Гумплювич. Горнвальд, Тойнби деген галымдар: "Кешпелшер ез бепмен еркениет жасауга кабшетшз, олар мемлекета, баска да еркени пспктерш отырыкшы елдерд! жаулап алу аркылы гана уйре1 ' де "ужырымдар айпы. Олардыц жэне бул галымдардыц жолын
куушь pri амангы зерттеуиилердщ niKipimne: "Кешпел! когам — бул 6ip орнында токырап. ез бепнше дами алмайтын когам, отырыкшы мэдениегац ocepiHci3 еркениет жасай алмайтын котам, болашаты жок котам".
Кешпелипк кецес гылымында XX гасырдын, 20—40-жылдарынан бастап зерттелш келедГ Бул саладагы кецес тарихшыларынын ецбектершде де маркспк-ленищцк кезкарас басым болды, зерттеупплер, непзшен алганда, кешпелшердщ когамдык курылысына тана мэн бердь Мысалы. А. П. Чулюшников деген зерттеупп: "Кешпелшерде таптык когам болган жок, тек рулык кауым юлды",АДцесе, П. Кушнер: "Кешпелшерде "рулык мемлекет", феод MHiH >астапкы нышандары гана пайда болды", — дейдт