Кәсіби білім беру с. А. Козлова, Т. А. Куликова мектепке дейінгі педагогика «Мектепке дейінгі білім беру»
Қазіргі мектепке дейінгі ұйым педагогі
жүктеу/скачать 2,24 Mb.
|
С. А. Козлова, Т. А. Куликова-emirsaba.org
- Бұл бет үшін навигация:
- Туғаннан бастап мектепке барғанға дейінгі кезең барлық кейінгі өмір кезеңдеріненбұл болашақта кез-келген
| Қазіргі мектепке дейінгі ұйым педагогі
Мектепке дейінгі мекеме педагогінің кәсіби қызметі психологтар жәнепедагогтардың зерттеу нысаны болдыпедагогов (Е.А. Панько, Л.Г.Семушина, В.И.Логинова, Р.С.Буре). Жоғарыда айтылған (жасампаздық, гуманизм, шығармашылық, ұжымдық сипаттағы) педагогикалық қызметтің барлық ерекшеліктері оған тән екені анықталды. Бірақ бұл ерекшеліктер ерте және мектепке дейінгі жастағы балаларды тәрбиелейтін педагог қызметінде ерекше бояуға ие болады. Өмірдің алғашқы жылдарында балалардың дамуына қолайлы жағдайлар жасау олардың жас ерекшеліктеріне назар аударуды талап етеді. Туғаннан бастап мектепке барғанға дейінгі кезең барлық кейінгі өмір кезеңдеріненбұл болашақта кез-келген арнайы білім мен дағдыларды игеру және әртүрлі қызметті меңгеру үшін негіз болып табылатын ортақ дамуды қамтамасыз етуіменерекшеленеді. Баланың басты «тұла бойына қабылдап алуы» мектепке дейінгі жасында кейін қандай орын алатындығына қарамастан, қоғамның әрбір мүшесі үшін қажетті физикалық және психикалық қасиеттерге ие адам болып табылуында. Бұл қасиеттерге негізгі қозғалыстарды иеленуін, әлемді саналы қабылдауды, ойлауды, басқа адамдармен араласуды, олардың мінез-құлқын басқаруды және т.б. жатқызуға болады. Адамның тұлғаны қалыптастыру үдерісіндегі дамудың мектепке дейінгі кезеңінің негізгі рөлі тәрбиешіге қойылатын тиісті талаптарды анықтайды. Ең алдымен, ол - баланың бақытты балалық шағы, оның тағдыры үшін ең үлкен жауапкершілікті сезіну. Дегенмен, педагогтің табысты жұмысы үшін мектеп жасына дейінгі балалардың ауыспайтын құндылығын түсіну жетіспейді, баланың даму заңдылықтарын 22
Заңдылықтардың бірі – баланың психикалық, физикалық дамуының қоршаған ортаға тәуелділігі, ересектерсіз өмірінің болмауы. Осыдан педагогтің ең маңызды кәсіби қызметі туындайды: ■ балаларды табысты тәрбиелеу үшін педагогикалық жағдай жасау;
балалардың өмірі мен денсаулығын қорғауды, нығайтуды қамтамасыз ету. Бұл функциялардың әрқайсысы педагогтің белгілі бір саласында нақтылы түрде көрсетіледі. Бірінші функцияны жүзеге асыру дамушы орта деп аталатын, яғни баланы белсенділікке, дамыту сипатындағы қызметіне шақыратын ортаны құрумен байланысты. Денсаулықты нығайтуға қамқорлық көрсету (физикалық және ақыл-ой) – мектепке дейінгі жастағы дұрыс тәрбие берудің кепілі, себебі осы кезеңде баланың дамуы оның жағдайына, көңіл-күйіне, эмоционалдық көріністеріне өте тәуелді. Мысалы, балаларда тәрбие беру әрекетіне әсеріне төмендейді, ауырған кезде, қатал қарағанға ренжиді, жеткіліксіз ұйқының, нашар ұйымдастырылған сабақтың, көңіл көтерудің салдарынан шаршайды және т.б. Педагог балалардың өмірі мен денсаулығына қауіпті болуы мүмкін кез-келген нәрсені алдын-ала болжау қажет, қоршаған ортаға (балабақша ғимаратында, учаскіде) мұқият болу керек. Осылайша, балабақша алаңындағы ғимараттардың жай-күйін, ойын жабдықтарын, жиһаздың балалардың өсуіне сәйкестігін тексеру қажет; құю үшін дайындалған судың температурасын өлшеу керек; тәрбиеленушілердің шаршауын болдырмас үшін,диафильмдерді көруге қажет етілетін уақытты алдын ала анықтау қажет. Педагог жұмысындағы абайсыздық, немқұрайдылық, оның кәсіби жарамсыздығының белгілері болып табылады. Балалармен тәрбие-білім беру жұмысын жүзеге асыру - мектепке дейінгі тәрбие беру педагогінің негізгі функциясы. Ол алдағы
бағдарламалық-әдістемелік
23
негіздері отбасында қалыптасатынын саналы түрде түсінеді, отбасының баланың дамуына әсер етуін өте білікті қоғамдық білім беру мекемесінің ешбірі де алмастыра алмайды. Тәрбиеленушілер мүддесі үшін педагог ата-аналардың педагогикалық мәдениетін көтеруге, баланы тәрбиелеудегі келісімдікті қамтамасыз етуге және осы процесте жеке отбасыларға көмектесуге тиіс. Сондықтан қазіргі заманғы мұғалімнің кәсіби қызметі мынадай: ■ ата-аналардың педагогикалық біліміне қатысу; ■
әрекетін реттеу және үйлестіру. Мектепке дейінгі ұйымның білім беру жұмысына қойылатын қоғамдық өмірді демократияландыру барысындағы жоғары заманауи талаптарға өзінің жалпы мәдени және кәсіптік даярлықтағы жүкті үнемі толықтырып отыратын мұғалім жауап бере алады. Осыған байланысты, мұғалімнің кәсіби қызметінің тағы бір бағыты өзін-өзі тәрбиелеу болып табылады. Өзін-өзі танудың формалары әртүрлі: әдебиеттерді (арнайы, көркем) оқып, мұражайларға барудан және т.б. бастап,конференцияларға, көрмелерге, конкурстарға және т.б. қатысуға дейін. Өзін-өзі танудың мақсаты - жеке тұлғаның прогрессивті дамуы, кәсіби шеберліктің өсуі. Педагогикалық қызметтің шығармашылық сипаты мұғалімге әріптестердің озық тәжірибесін зерделеуге және өзіне тиімді тұстарын алуға түрткі болады, оны білім саласындағы инновацияларға (жаңа өзгерістерге) сезімтал етеді. Көптеген мұғалімдер мектепке дейінгі ұйымның ұжымы ғалымның жетекшілігімен жүргізетін тәжірибелік жұмыстарға ат салысады. Соңғы жылдарда мектепке дейінгі ұйымдардың білім беру және тәрбиелік жұмысын жаңарту, байыту үрдісі айқын байқалады. Бұл педагогтің қызметінде тәжірибелі, зерттеу жұмыстарына қатысу сынды тағы бір кәсіби бағытты қажет етеді . Бұл
В.А.
ғылыми
жақындығы мен туыстықтығы туралы, педагогтің фактілерді талдап, осы талдаудың негізінде жұмысын одан әрі болжауы 24
Осылайша, мектепке дейінгі ұйым педагогінің кәсіби қызметі өз мазмұны бойынша көпқырлы және шартты түрде бірқатар бағытқа (қызметке) бөлінеді деген қорытынды жасай аламыз. Педагогикалық қызмет саласымен балалар, олардың ата- аналары, әріптестері, өз шеберлігін де, өз тұлғасын да саналы жетілдіріп отыратын тәрбиешінің өзі де қамтылады. Мектепке дейінгі мекеменің мұғалімінің қызметін функционалдық талдауға сүйене отырып,
анықтайды. жүктеу/скачать 2,24 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|