«Киіктер тағы көбейеді, Сарыарқаны тастамайды» дейді «Алтын дала» мемлекеттік табиғи


жүйесін реформалау. Екінші реформа



Pdf көрінісі
бет2/7
Дата06.03.2017
өлшемі22,27 Mb.
#7991
1   2   3   4   5   6   7

жүйесін реформалау. Екінші реформа – сот жүйесін 

жетілдіруге бағытталады. Соның ішінде әділ сот 

төрелігі инвесторлар мен бизнес үшін қолжетімді 

болып, жекеменшік құқығына мән беріледі. Үшінші 

реформа  –  экономикалық  көшбасшы  беріктігін 

қамтамасыз ету. Бұл бағыттағы реформалар ұлттық 

экономиканы білімге негізделген озық экономикаға 

айналдырады. Нәтижесінде қазақстандықтардың 

тұрмыс  жағдайы  жақсартылады.  Соның  ішінде 

индустрияландыруға  негізделген  экономикалық 

өсімді қамтамасыз ету үшін Қазақстанда түбегейлі 

құрылымдық  реформалар  жүзеге  асырылады. 

Төртінші  реформа  –  біртектілік.  Бұл  бірдей 

құқық пен бірдей жауапкершілік алатын халықтың 

бірлігі. Осындай бірлік пен берекені қамтамасыз 

ету арқылы Мәңгілік Ел идеясы толық жүзеге аса 

түседі. Бесінші реформа – мемлекеттік аппараттың 

жұмысын мейлінше ашық етіп, азаматтарға есеп 

беретіндей  деңгейге  жеткізу.  Мемлекет  жинақы 

болып, өкілеттіктердің көбі жеке секторға беріледі.

Елбасы  осы  реформалар  экономика-

ны,  әлеуметтік  салаларды,  жалпы  елді,  ұлтты   

жаңғырту  үшін жасалып отырғанын  айтқан бо-

латын.  Сол  үшін  Мемлекет  басшысының  баста-

масымен  Жаңғырту  жөніндегі  ұлттық  комиссия 

құрылды.  Оның  бірінші  отырысында  Елбасы   

«Мемлекеттік құрылыстың одан арғы 100 нақты 

қадамы» атты Ұлт Жоспарын ұсынды. «100 қадам» 

– бұл біздің жаһандық және ішкі сын-қатерлерге, 

сонымен бір мезгілде жаңа тарихи жағдайларда 

30 дамыған мемлекеттің қатарына ену жөніндегі 

жоспарымыз. Реформаларды жүзеге асыру – алда 

тұрған 10-15 жылға бірінші кезекті жалпыұлттық 

міндет. Мен реформалар жоспарын Ұлт Жоспары 

деп атадым, өйткені, реформалар Қазақстанның 

әрбір азаматының тікелей қатысуын талап етеді. 

Реформалар – тек мемлекеттік машинаның ғана 

емес, халықтың ісі. Реформалардың мәні – ұлтты 

жаңғыртуда» деп түйіндеген болатын Нұрсұлтан 

Әбішұлы. 

«100 нақты қадамда» реформаны жүзеге асы-

ру  үшін  не  істеп,  не  қоятынымыз    бүге-шігесіне 

дейін  түсіндіріліп,  анықталып  отыр.  Оны  тек 

ғана  адалдықпен, патриотизммен жүгезе асырсақ 

болғаны.  Алайда,  Елбасы  елде  бұрын-соңды 

жасалмаған іс болғандықтан, оларды жүзеге асы-

ру  оңай  да  болмайтынын  ескертті.  Сондықтан 

оның  орындалуын  Елбасы  өзі  назарда  ұстап, 

бақылайтын болады.  

Ұлт жоспары болып табылатын «100 қадамның» 

ішінде  ел  экономикасын  индустрияландыру, 

кәсіпкерлер ісіне жол ашу басты қадамдардың бірі 

ретінде айтылған. Соған орай Қостанай облысы 

әкімінің орынбасары  Сергей Карплюк  сөз алады.   

Сергей КАРПЛЮК,

Қостанай  

облысы 

әкімінің 

орынбасары

Е л б а с ы 

Н ұ р с ұ л т а н   Н а -

з а р б а е в   ұ л т т ы 

ж а ң ғ ы р т у   ү ш і н 

ж а с а ғ а н   б е с 

институционалдық 

б а ғ д а р л а м а 

а р а с ы н а н 

«Экономикалық 

к ө ш б а с ш ы 

беріктігін  қамтамасыз  ету»  деп  аталатын  үшінші 

реформаға  тоқталғым  келеді.  Бұл  реформаға 

экономикалық  өсу  туралы  бірнеше  қадам  кіреді. 

Алдымен 54-қадамды алайық. Ол: «кәсіпкерлердің 

мүдделерін  қорғау  үшін  бизнес  омбудсмен  инсти-

тутын нығайту. Жаңа институт құрамына бизнестің  

және  Ұлттық  кәсіпкерлер  палатасының    өкілдері 

кіреді»  деген  тапсырмадан  тұрады.  Бұл  органның 

тікелей  Қазақстан  Республикасы  Президентіне 

бағынатынын айтқым келеді.  Бизнес омбудсменнің 

қызметі-бизнестік ортаны  жеңілдетіп, жаңа бастаған  

кәсіпкерлер үшін әкімшілік  кедергілерді азайту бо-

лып табылады. Жергілікті жерде бұл қалай жүзеге 

асуы тиіс? Жергілілкті жерде бизнес-обмундсменнің 

құрамына  атқарушы  органдардың  өкілдері  енуі 

тиіс.  Олар  бизнес    проблемаларын,  өзекті  деген 

мәселелерді  тиісті  уақытында    сезіп,    кедергілерді 

жойып отыруы керек. Әрине олар мұның барлығын 

Қазақстан  Республикасының    «Жеке  кәсіпкерлік» 

туралы  және басқа заңдары аясында атқарады.

Экономиканың кез келген секторы жаңа идеялар-

ды, жақсартуды, жаңа ізденістерді, инвестор тартуды 

қажет етеді. Осының барлығы бүгінде экономиканың  

туризм саласында көрініс табуын қалайды. Бұл да 

«100 қадамнан» тыс қалмаған.  57- қадамда «Туристік 

кластерлер құруда үздік тәжірибесі бар стратегиялық 

инвесторлар тарту» керектігі айтылады.  Кәсіпкерлер 

үшін    туризм  саласы  жаңа    тың  секілді.    Ол  үшін 

біздің  өңірде  инвестициялық  жағдай  да  жоқ  емес. 

Олар туризм жөніндегі  халықаралық форумдарға, 

көрмелер мен семинарларға қатысып, туризм бой-

ынша  мемлекет қолдап отырған инвестициялық жо-

баларды ұсынса, бұл өңірдің де, жалпы еліміздің де 

бет-бейнесін танытар еді, көпке мәшһүр етер еді. Бұл 

орайда ауызды құр шөппен сүртуге де болмайды, об-

4


C

M

Y



K

C

M



Y

K

лыста қолға алынып жатқан шаруалар да бар. 2014 



жылы  туризмге  қатысты  құны  310  миллион  теңге 

тұратын  8  жоба  пайдалануға  берілді.  Кәсіпкерлер 

халықаралық туристік  көрмелерге барып, облыстың 

туристік әлеуетін таныстырып жүр.  Биыл мамыр ай-

ында Науырзым қорығының базасында  ішкі туризмді 

дамыту туралы кеңес өткізілді. 

Елімізде  өтетін  ЭКСПО-2017  көрмесі  өңірдегі 

туризм  ісін  дамытуға    серпіліс  беруі  тиіс.  ЭКСПО-

ны  ұйымдастыру  және  өткізу  шаралары  аясында  

Қостанай  қаласына  жақын  жерден,  Тобыл  өзені 

жағасынан этноауыл құрылысы түспек. Қоғамдағы 

бірлік, жарасым, Қостанай өңірі мен тұтас еліміздегі 

этникалық    көптүрлілік    шағын  модельде  көрініс 

табады. Этноауыл тек мәдени орталық ғана емес, 

туристік нысан да болып қалыптасады. 

«100 қадамға» сыйдырылған Ұлт жоспарының әр 

қадамынан облыс өңірін гүлдендіруге, экономикасын 

дамытуға    арналған    бағыттарды  табуға  болады. 

Біздің өңір мал шаруашылығын дамытуға қолайлы 

екенін  білеміз.  Мысалы,  60-61  қадамдарда  сүт 

және сүт өнімдері өндірісін, оның үш жыл мерзімде  

ТМД  елдері  нарығына  шығарылатын  өнімдерінің  

жартысына  дейінгі    экспортын  қамтамасыз  ету, 

сол  сияқты    ет  өндірісі  мен  өңдеуді  дамыту  үшін 

стратегиялық  инвесторлар  тарту,  өнімдерді  экс-

порттау  мәселесі  айтылады.  Шикізатқа  бай  біздің 

өңір осы қадамдарда айтылған мәселелерді  қанттай 

етіп орындауға сұранып-ақ тұр. Жақсы мысалдар да 

бар.  «Индустрияландыру  картасы»  бойынша  ғана 

12  жоба  өндіріске  жіберілді.  Олардың  шеңберінде  

тауарлы  сүт  фермалары,  сүт  және  сүт  өнімдерін 

өңдейтін  кәсіпорындар жұмыс істеп жатыр. Оларға 

заманауи  жабдықтар  қойылған,  жоғары  сапалы 

өнімдердің  түр-түрі өндіріледі, олар ішкі де, сыртқы 

да нарықтабәсекеге түсе алады. 

Ұлт  жоспарының  63-қадамында  «  ҒЫЛЫМДЫ 

ҚАЖЕТ ЕТЕТІН ЭКОНОМИКАНЫҢ НЕГІЗІ РЕТІНДЕ 

ЕКІ ИННОВАЦИЯЛЫҚ КЛАСТЕРДІ ДАМЫТУ. НАЗАР-

БАЕВ УНИВЕРСИТЕТТЕ «АСТАНА БИЗНЕС КАМПУ-

СТА»  ҒЫЛЫМИ  ОРТАЛЫҚТАРЫ  МЕН  ЗЕРТХАНА-

ЛАР ОРНАЛАСТЫРЫЛАДЫ. Олар бірлескен ғылыми-

зерттеу жобаларын және тәжірибелік-конструкторлық 

жұмыстарды  жүргізуге, 

с о н д а й - а қ ,   о л а р д ы 

к о м м е р ц и я л а н д ы р у ғ а 

қ ы з м е т   е т е д і .   Н а қ т ы 

ө н д і р і с т і к   ж о б а л а р -

ды  жүзеге  асыру  үшін 

инновациялық  технологи-

ялар  паркі  жергілікті  және 

шетелдік жоғары технологи-

ялы компанияларды тарта-

тын болады» делінген.  Бұл 

бағыттағы  жұмыстардың 

біздің  облыстағы  балама-

сы  өңірдегі  үш  ірі  жоғары 

о қ у   о р н ы   –   Қ ос т а н а й 

мемлекеттік  университеті, 

Қ ос т а н а й   и н ж ене р л і к -

экономикалық университеті 

және Рудный индустриялық 

и н с т и т у т ы   б а з а с ы н д а 

біріңғай  ғылыми-зерттеу 

орталығын  құру  болып 

табылады.  Қолданбалы 

ғылымды дамыту, кадрлар 

дайындау,  заманауи  тех-

нологияларды  енгізу  және 

оны  коммерциялау,  сол 

арқылы  жалпы  Қазақстан  ғылымының  дамуына,  

кәсіпкерліктің  инновациялық  және  инвестициялық 

белсенділігін  көтеруге  ықпал  –үлесін  қосу  бұл 

орталыққа  жүктелген  тапсырманың  негізгілері  бо-

лады.  Ғылым  дамыса,  сол  арқылы  кәсіпкерлер 

белсенділігі  артса,  соның  арқасында    өңірде, 

жалпы  елімізде    жоғары  сапалы  өнім  шығаратын 

кәсіпорындар көбейері хақ, олардың өнімі Қазақстан 

ғана  емес,    халықаралық  нарықта  да  бәсекеге  

төзімді, сұранымға ие болмақ.

Редакциядан: Мақалада айтылған  мәселелерді 

университетті  биыл  бітірген  түлектер  мен 

білім алып жатқан студенттер қаперіне алса 

дейміз. Бүгінгі студент–ертеңгі маман, кәсіпкер, 

менеджмент. Елді гүлдендіру және «Мәңгілік ел» 

идеясын болашаққа апару үшін алдымен эконо-

мика ырғақты дамуы тиіс. Оның қалай дамуы 

керектігін  Елбасы  Нұрсұлтан  Назарбаевтың 

«100 қадам» ұлт жоспары жіліктегендей етіп, 

алдымызға тосып отыр. Бүгінгі сапалы білім 

алған студент ертең оны ұлт жоспарын жүзеге 

асыруға асығады деп ойлаймыз.

5

C



M

Y

K



Қазақстандық  полиция  күні  еліміздің  тыныштығын, 

тәртібін  күзететін  мамандық  иелеріне  деген  барша 

қазақтсандықтардың  ризашылық белгісі іспетті. Сондай-

ақ, бұл күні бейбітшілік уақытында еліміздің тыныштығы 

мен  қауіпсіздігі,  қоғамдық  тәртібі  үшін  өз  өмірін  қиған 

қызметкерлерді  еске  алады.  Қазақстандық  полиция 

Қазақстан Республикасы Президентінің қоғамдық тәртіп 

пен азаматтардың қауіпсіздігін қамтамасыз ету бағытында 

қойған барлық міндеттер мен мақсаттарды табысты жүзеге 

асырып келеді.

Қазақстан  Республикасы  ІІМ  Шырақбек  Қабылбаев 

атындағы  Қостанай  академиясында  жыл  сайын  өтетін 

Қазақстандық полиция күніне арналған салтанатты мәжіліс 

биыл  дәстүрден  қалған  жоқ.  Аталған  іс-шара  алдында 

Академияның ардагерлері алаштың аяулы азаматы, белгілі 

қоғам  және  мемлекет  қайраткері,  Қазақ  КСР  ішкі  істер 

министрі, генерал-лейтенант (ІІ рангілі ішкі қызмет гене-

рал-лейтенанты), ІІМ еңбек сіңірген қызметкері, халқының 

құрметіне бөленген  Шырақбек   Қабылбаевқа арналған 

мұражайға экскурсия жасады. 

–  Бүгінгі  таңда,  осындай  құрметті  тұлғаның  есімі 

Академияға  беріліп  отыр.  Біз  оған  өте  қуаныштымыз. 

Академияның болашақ офицерлері аты аңызға айналған 

Шырақбек Қабылбаевтың  өмір жолы, Отанға, еліне деген 

борышы,  ішкі  істер  органдарының  қызметкерлері  үшін 

жақсы үлгі ретінде қызмет ететіндігіне сенімдімін,-- оқу орда-

сы ардагерлерінің бірі, педагогика ғылымдарының докторы, 

доцент, отставкадағы әділет полковнигі Наталья Ким. Ака-

демия бастығының міндетін атқарушы полиция полковнигі 

Ербол Қаппасов академия ардагерлерін, профессорлық-

оқытушылар құрамын және жеке құрамды қазақстандық 

полиция  күнімен  құттықтады  және  қылмыспен    күрес 

қоғамдық тәртіпті сақтау, азаматтардың конституциялық 

құқықтарын  қорғау  -  полиция  қызметкерлерінің    кәсіби 

міндеті екенін айтты.

Полиция  қызметкерлерін  әрқашан  олардың  кәсіби 

шеберліктері, табандылығы мен қайсарлығы, өжеттілігі 

ерекшелеп тұрады. Бүгін мыңдаған қызметкерлер өзінің 

жоғары кәсіби мамандығына және қызметтік борышына 

адал, қоғам тәртібін қорғап, азаматтарда заңдылық күшінің 

сенімін қалыптастырып, адамдарға қиындықтарда көмек 

беріп, қызметін мінсіз атқарып жүр. 

Академия тыңдаушыларына, яғни болашақ офицерлерге 

патриоттық сезімдерді жеткізуде, оларды адамгершілікке, 

Отанды, елін сүюге, елінің аяулы да қырағы азаматы бо-

лып тәрбиелеуде жан-жақты көмек беріп, білім ордасының 

қоғамдық өміріне белсене атсалысқан ардагерлер академия 

бастығының грамотасымен марапатталып, оларға әсем 

гүл шоқтары тарту етілді. Мерекелік іс-шара барысында 

қызметтік міндеттерін адал атқарып, бірқатар жетістіктерге 

жеткен Академия қызметкерлері ҚР ІІМ «ІІО үздігі» кеуде 

белгісімен,  медальдарымен  грамота,  алғыс  хаттармен 

марапатталды. 

 Концерттік бағдарламада «Қазақстаным, алға!», «Туған 

жер»  әндері  орындалып,  жиналңғандар  мың  бұралған 

биді  тамашалады.  Қостанай  облысы  ІІД  қызметкері 

және «Патриоттық әндер» байқауының лауреаты Ербол 

Сейтмағамбетов  «Сақшылар»  әнін  орындады  Сондай-

ақ, оқу ордасының сәні мен  көркін келтірген тыңдаушы 

қыздардан құрылған «Дабылшы қыздар» взводы жуырда 

Астана қаласында өткен «Әскери керней» халықаралық 

фестиваліне қатысып, Қазақстан Республикасы Ұлттық 

гвардияның бас қолбасшысы генерал-лейтенант   Руслан 

Жақсылыковтың  қолынан  марапат  алып  қайтты.  Олар   

академия ұжымына әртүрлі жанрдағы өнерлерін тарту етті. 

  

Орынбасар УАҚПАЕВА



Қазақстан Республикасы ІІМ

Шырақбек Қабылбаев атындағы 

Қостанай академиясы

баспасөз қызметінің баспасөз хатшысы

«Silk Road Media» баспа үйінің 

директоры    Марат  Ахмеджа-

нов  он  жыл  бойы  Орталық  Азия 

елдерінің  ақын-жазушыларының 

шығармаларын  Еуропа  жұртына 

таныстырумен айналысып келеді. 

Бұл  туралы  «Добрые  вести» 

сайты ақпарат жариялады. Олар 

жақында  Лондонда  азиялық 

жазушылардың  жаңа  кітаптары 

жарық көргенін хабарлады. Оның 

айтуына  қарағанда,  оқырман 

сұранысына  ие  болған  ең  та-

нымал  автор  қырғыз  жазушысы 

Шыңғыс Айтматов екен. Оның шет 

тілде жарық көрген кітаптарының 

таралымы    600  мыңнан  асып 

отыр.  «Темір  жол»  және  «Dead 

lake»  атты  хикая  жазған  өзбек 

жазушысы  Хамид  Исмайлов 

шығармаларының  таралымы  50 

мыңға жеткен. 

Б а с п а   д и р е к т о р ы   б і з д і ң 

жерлесіміз  Ақылбек  Шаяхмет 

шығармаларының  таалымы  10 

мың  дана  межеге  жетіп,  үшінші 

орында  келе  жатқанын  жаза-

ды.  Ақын  өлеңдері  2011  жылы 

Алматыдағы  «Қазықұрт»  баспа-

сынан «Гуси-лебеди летят» деген 

атпен орыс тілінде жарық көрген 

болатын.  Одан  кейін  Москваның 

«Худ.  литература»  баспасы 

шығарған  «Жақұт  жырлар»  атты 

қазақ  поэзиясының  антологи-

ясында  да  оның  орыс  тіліндегі 

жырлары жарияланды. Ағылшын 

тіліндегі  кітапқа  енген  жырлар 

осы  кітаптарға  енген  өлеңдерден 

аударылған.

«Жас өркен» -ақпарат



Тобыл-Торғай тынысы

23 маусым –Қазақстан полициясының күні 

Тыныштық күзетшілерінің мерекесі

Ақылбек Шаяхмет жырлары  ағылшын тілінде

32


C

M

Y



K

C

M



Y

K

Жастар саясаты



Жастар  –  елдің  ертеңі,  болашағы.  Елбасы 

Нұрсұлтан Назарбаев өзінің Қазақстан халқына 

Жолдауларында бағыт-бағдарлы сөз арнап оты-

рады. Жастар саясаты Елбасы жүргізіп отырған 

саясаттың  маңызды бөлігі саналады. Еліміздегі 

патриоттық тәрбие, білім, мамандық игеру, жұмыс 

табу секілді көптеген әлеуметтік мәселелердің 

барлығы да жастар өмірімен байланысты. Қостанай 

облысында жастарға қатысты осындай жұмыстар 

қалай атқарылып отырғаны жөнінде облыстық жа-

стар саясаты мәселелері басқармасының басшысы 

Кенеш Әлімжановпен журнал тілшісі сұхбаттасқан 

еді. 

– Кенеш Ғалибекұлы,  жастарға қатысты әлеуметтік 

мәселелердің шешімін табу үшін олармен жан-жақты 

жұмыстар жүргізілуі тиіс. Бұл белгілі жағдай. Осы 

орайда жастар  ресурстық орталықтарының ролі 

қандай?

– Бүгінде жастар саясаты саласында ресурстық 

орталықтардың маңызы артып келеді. Олардың қызметі 

жастардың  құқықтық сауатын көтеруге арналған. 

2012 жылдан бері жастар бастамасы орталығы жұмыс 

істейді, олардың базасында  жұмысқа орналастыру, 

волонтерлық, шығармашылық орталықтары тағы бар. 

Жастар бастамасы орталығы жергілікті атқару органда-

рына мемлекеттік жастар саясатын жүзеге асырудағы 

тиімді құрал болып табылады.  Қазір облыста бұл 

орталықтар әлеуметтік маңызы бар 10 жобаны жүзеге 

асырып отыр. Онда әсіресе, жастарды жұмыспен 

қамту,  кеңестер  беру,    озық  бастамаларға,  КВН 

қозғалыстарының және шығармашылық жастардың 

дамуына қолдау көрсету басымдыққа ие. Сонымен 

қатар, облыс аудандары мен қалаларында жастармен 

күнделікті жүргізілетін жұмыстар жүйесін жолға қойған. 

– Жастар бастамасы орталықтарында  оларға 

түрлі кеңестер берілетіні жөнінде айттыңыз. Осыған 

анығырақ тоқталып кетсеңіз. Жастар бүгінде не 

туралы кеңестер сұрайды, оларды не мазалайды?

– Орталық аясындағы консультациялық орталық 

психологиялық кеңестен бастап, жалпы жастар саясаты-

на қатысты түрлі мәселелерді қамтиды. Әрине, жастар-

ды ең алдымен әлеуметтік мәселелер толғандыратыны 

жасырын емес. Баспана, жұмыс, білім алу мәселелері 

алдыңғы орында тұр. Қазір «Қол жетімді баспана», «Биз-

нес картасы – 2020», «Жұмыспен қамту–2020», «Жастар 

практикасы», «Дипломмен –ауылға!» секілді жастарға 

арналған  мемлекеттік бағдарламаларды қамтыған 

әдістемелік база құрылды. Орталықтың сайтында он-

лайн кеңесші бар, онда жастардың  сұрақтарына біздің 

мамандар жауап береді.  Онлайн кеңесші көрсеткендей, 

қазір  жастарды  жұмысқа  орналасу,  баспана  алу 

мәселелері толғандырады. Сонымен қатар жастар 

шараларына қатысу туралы да көп сұрақтар қойылады. 



– Жалпы қазір жастар белсенділігі қалай? 

– Негізі жастардың  алға ұмтылысы жаман емес. 

Олардың  азаматтық белсенділігін көрсету мүмкіндігін 

күшейту, оларды ізденістерге бастау  үшін облыс 

қалалары мен аудандарында  шағын гранттар жоба-

ларын жасадық. Онда жастар акциясынан бастап, 

аула алаңын салуға дейін түрлі жобалар бар.  Қазір  

грант алуға 10 арыз түсті, бір гранттың ақшалай көлемі 

100 мың теңгені құрайды. Ең бастысы, арыз үлгісі 

кез келген әлеуметтік желіде орналастырылған, оған 

қатысам деген кез келген  жас алып, өзінің шешкісі 

келетін проблемасын, ұсынысын жазуына болады. Оның 

ұсынысы біздің болашақ жасайтын жобаларымыздың 

негізін салуы да мүмкін ғой. Ойды ой қозғайды емес пе? 

Жастар ұсынысын зерттеу арқылы нақты проблема-

ларды шешетін жобаларға қаржы салынатын болады. 

Бұл бір. Екіншіден,  мұндай гранттық  жобалар арқылы 

жастардың белсенділігін арттырып, өзінің жағдайын 

жақсартуына мұрындық боламыз. «Бұлақ көрсең – көзін 

аш» деген ғой халқымыз. Шілде айында  жобаларды 

қорғау жөнінде шеберлік кластары өтеді. Сонымен қатар 

конкурстық комиссия талқылап,   жобаны жүзеге асыру 

үшін шағын грантты кім алатынын  анықтайды.

–  КВН  қозғалысы  жастардың    қоғамдық 

белсенділігін арттыруға және бойындағы талан-

тын ұштауға итермелейтін жақсы шараның бірі. 

«Жақсы іс – жандануы тиіс»



дейді жастар саясаты мәселелері басқармасының басшысы Кенеш Әлімжанов

6

C



M

Y

K



кеміп, 2000 жылдары бар-жоғы 10 мыңның шамасында 

ғана  қалған. Мұның өзі броконьерлердің табиғи апаттан 

кем жау емес екенін көрсетеді. 

Содан  бастап  мемлекеттік  қамқорлыққа  алынуы 

арқасында,  жануарлар  жылдам  көбейіп,  былтыр 

еліміздегі бөкен саны 250 мыңға жуықтады. Оның 180 

мыңдайы осы Бетпақ дала популяциясына тиесілі. Бұл 

топқа жататын  киіктер өсімтал. Өкініштісі, буаз ешкілер 

төлдеп үлгере алмай, құралайлар жатырда қырылуда. 

Ішін жарғанда ең азы егізден, тіпті үшеу, төртеуден лақ 

шығып жатыр дейді көргендер... 

  «Алтын  дала»  резерваты  мамандарының  айту-

ынша,    киіктің  саны  500  мыңнан  асқан  кезде,  аңды 

ауылшаруашылық  мақсатта  аулауға  болады  екен.  

Биылғы шығын бұл үрдісті тағы бірнеше жылға шегеріп 

кеткені анық.

 

ӘЛЕМДІК ПРОБЛЕМА! 

Вице-министр  Ержан  Нысанбаевтың  айтуынша, 

пастереллез  жылда  білінеді.  Бұл  кесел  2010,  2011, 

2012, 2013 жылдары да шығын әкелген. Сондықтан, 

оны зерттеп, себебін анықтау үшін 2012 жылы Білім 

және ғылым министрлігіне арнайы тапсырма беріліп, 

грант бөлінген. Бірақ, зерттеу әлі күнге нәтиже берген 

жоқ.  Ғалымдарымыз  қанша  көз  майын  тауысса  да, 

бұл індеттің емін, жолын кесудің әдісін айта алар емес. 

Керек десеңіз, кезінде Кеңес ғалымдары 20-30 жылдап 

тексеріп, ақыры, нақты қорытындыға келе алмаған. 

Десек  те,  ұлттық  ғылыми  зерттеу,  биологиялық 

қауіпсіздік,  эко-орталық  киіктің  ішкі-органдары  мен 

топырақтың, судың, ауаның, шөптің   сынамаларын алып 

кеткен. Мұның сыртында Германиядан арнайы экологтар 

келіп, олар да зерттеу жүргізген. Себебін біліп жатса, 

неміс ғалымдары жасырып қалмайды деп үміттенеміз. 

Киіктерді көк тигендей отап сала беретін кеселдің 

себебін анықтауға көмектесуін сұрап, Ауылшаруашылығы 

министрлігі Дүниежүзілік жануарлар әлемін қорғайтын 

ұйым Бон конвессиясына хат жазыпты. Өйткені, бұл 

әлемдік проблема! Өйткені, әлемдегі киік атаулының 90 

пайызы Қазақстан аумағында. 



Достарыңызбен бөлісу:
1   2   3   4   5   6   7




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет