Кіріспе Бұл жұмыста пайдалы қазбалар кен орындарының қорларын есептеу әдістері қарастырылады минералдар

3.6 Үшбұрыш әдісі

Бұл әдістің мәні кен орнының барлық барланған аймағының (рудалық дененің) үшбұрышты қиғаш кесілген призмаларға бөлінгенінде жатыр. Мұндай призмалардың жоғарғы және төменгі табандары үшбұрыштар болып табылады, олардың төбелері барлау жұмыстарының пайдалы қазбаның денесінен кіру және шығу нүктелері болып табылады, ал бүйір қабырғалары - сәйкес жұмыстардың (ұңғылардың, шұңқырлар және т.б.).

Жоспар бойынша барлау жұмыстарының нүктелерін түзу сызықтармен қосу арқылы үшбұрыштар салынады. Бұл жағдайда жұмыстарды мүмкіндігінше тең бүйірлі үшбұрыштар алатындай етіп таңдау керек.

Үшбұрыштардың ауданы олардың табандары мен биіктігін әдеттегідей өлшеу арқылы анықталады.

Кен қоры әрбір призма үшін оның көлемінің кеннің көлемдік салмағына көбейтіндісі ретінде, ал әрбір призманың пайдалы құрамдас бөлігінің қоры мына формула бойынша есептеледі:

мұндағы: С – компоненттің орташа мөлшері, aq – призмадағы кен қоры.

3.7 Изогипс әдісі

Ол кен қабатының құлау бұрышы өзгеретін қабат шөгінділерінің қорын есептеу үшін қолданылады. Бұл жағдайда резервуардың көлемін шамамен бірдей құлау бұрышын сақтайтын оның жеке учаскелерінің көлемдерінің қосындысы ретінде анықтауға болады. Көбінесе бұл әдіспен су қоймасының бетінің бірдей биіктіктегі сызықтары ретінде изогипстердің құрылысы қолданылады. Резервуардың беті формулалар бойынша есептеледі немесе графикалық түрде анықталады. Ол әдетте көмір кен орындарының қорын есептеуде қолданылады.

Екі изогипс арасында орналасқан түзіліс бетінің ауданын анықтау үшін А.К. Бауман келесі формуланы қолдануды ұсынды:

Мұндағы: К – изогипстердің арасынан өтетін орта сызықтың ұзындығының немесе аралық изогипстің ұзындығының изогипстердің арасындағы тік қашықтыққа көбейтіндісіне тең, цилиндрдің бүйір беті; T - екі изогипс арасындағы жоспарда өлшенген аудан.