етпейдi» - деп бұйырылған. Осылайша сол бағытқа қарай оқылған  намаздарының босқа кетпейтіні бiлдiрілген. Бұл аятта Аллаһу та’ала  намазды «иман»

- 132 -
НАМАЗ КІТАБЫ
- 133 -
НАМАЗ КІТАБЫ
НАМАЗДАҒЫ ҮСТЕМДІКТЕР
Имам Раббани «Мəктубат» кiтабының 1-томы 261- хатында бы-
лай дейдi: «Исламның бес шартының екiншiсi болған намаз барлық 
ғибадаттарды өз iшiне жинаған. Исламның бес шартының бiреуi бол-
са да, жалғыз бір өзі жалпы мұсылмандық деген түсінікті қамтыған. 
Адамды  Аллаһу  та’аланың  махаббатына  жеткiзетiн  шарттардың 
бiрiншiсiне айналған. Əлемнің мақтанышы, бүкіл пайғамбарлардың 
ең  үстемі  Мұхаммед  алейһиссаламға  Миғраж  түнiнде  берілген 
Аллаһу  та’аланы  көзбен  көру  (руйет)  нығметі  жерге  түскен  соң 
дүниенің шарттарына сай қылып тек намазда берілді. Дүние шарт-
тарында  Аллаһу  та’аланы  көзбен  көру  мүмкін  болмағанымен, 
жоғарыда  айтқандай  намазда  ұлы  кісілер  онымен  жүздесіп 
тұрғандай бір халге бөленген. Сондықтан хадис шəрифте: «Намаз 
мұсылманның миғражы» делiнген. Басқа бір хадисте: «Адамның 
Аллаһу  та’алаға  ең  жақын  кезi  намазда  тұрған  кезі»-  делiнген. 
Сол ұлы Пайғамбардың миғраждағы көру (руйет) мирасы, оның жо-
лында болған ұлы кісілерге бұл дүниеде тек намазда ғана нəсіп бо-
луда. Иə, бұл дүниеде Аллаһу та’аланы көру мүмкін емес. Өйткені, 
бұл төменгі дүние ондай үлкен оқиғаға лайықты етіп жаратылмаған. 
Бірақ  Мұхаммед  алейһиссаламға  толығымен  берілген,  сүннетінен 
мүлдем  шықпайтын  əулие-тақуа  кісілерге  көру  (руйет)ден  кейбір 
нəрселер нəсіп болып жатқаны күмəнсіз. Егер намаз бұйрылмағанда, 
мыңдаған ғашық пенденің сүйіктісінің жамалындағы пердені басқа 
қандай нəрсе аша алатын еді? Ғашықтар ұлы сүйіктісін қалай таба-
тын еді? Намаз қайғылы рухтарға қуаныш, ауруларға рахат əкелетін 
амал. Рухтың азығы намаз. Жүректердiң шипасы намаз. «Ей, Билал 
менi  қуанышқа,  рахатқа  бөле»  деп  азан  оқуды  бұйырған  хадис 
осыны көрсетіп тұр. «Намаз жүрегімнің қуанышы, көзімнің нұры» 
хадисі де осыған ишарат етуде. 
Тасаввуф  жолындағы  зауқтар,  уаждтер,  ілім-марифаттар, 
мақамдар, нұрлар, реңдер, қалбтағы (көңіл) тəлвин жəне тəмкиндер, 
түсінікті  жəне  түсініксіз  тəжəллилер  сипатты  жəне  сипатсыз  зу-
хурдан
17
  қай  бірі  намаз  сыртында  пайда  болса,  жəне  намаздың 
ақиқатынан  да  еш  нəрсе  түсіндірілмесе,  бұлардың  барлығы  су-
реттен,  көлеңкеден  пайда  болғаны  белгілі  болады.  Ал  намаздың 
17
  Бұл терминдер тариқат, яғни əулиелік жолында тəрбиеленіп жатқан шəкірттердің 
жүрегінде, рухани əлемдерінде пайда болатын ғажайып халдер.
ақиқатынан  аз  нəрсе  түсінген  кəміл  (рухани  жетік)  кісі  намазға 
тұрғанда бұл дүние өмірінен шығып ахырет өміріне кіргендей бола-
ды жəне ахыретке тəн нығметтердің кейбірлеріне қауышады. Бұлар 
араға сурет, көлеңке, сипат араластырмай асылдан, негізден лəззат 
жəне үлес алады. Өйткені, дүниедегі бүкіл нығметтер, кемелдіктер 
көлеңке, сурет жəне көріністен пайда болуда. Араға бұлар араласпай 
тікелей Аллаһтың затынан, яғни негізден пайда болу ахыретке тəн 
құбылыс. Дүниедегі негізден нəр алу үшін миғраж болу керек. Яғни 
Аллаһу та’аламен ешбір жəрдемшісіз тікелей кездесу шарт. Бұл да 
пайғамбарымыздан  басқаға  берілмеген.  Дегенмен  пайғамбарымыз 
сүйікті  үмбетін  осы  дəулеттен  мақрұм  етпеу  үшін  сол  дастархан-
нан  төгілген  нығметті  мұсылмандардың  намазына  нəсіп  етілуіне 
себеп  болды.  Сөйтіп  бұл  нығмет  тек  осы  үмбетке  ғана  тəн  бол-
ды.  Мұсылмандар  өз  пайғамбарларына  еру  дəрежесіне  қарай  əлгі 
нығметке  қауышады.  Өйткені  бұлардың  пайғамбары  (саллаллаһу 
алейһи  уə  сəллəм)  Миғраж  түнінде  бұл  дүниеден  кетіп  ахыретке 
барды.  Жəннатқа  кіріп  руйет  (көру)  бақытына  қауышты.  Йа,  Раб-
би!  Сол  ұлы  пайғамбарға  (алейһиссалам)  біздің  тарапымыздан 
оның  ұлылығына  жарасатын  жақсылықтарды  нəсіп  ете  гөр!  Бүкіл 
пайғамбарларға (алейһимуссалам) да жақсылықтар, берекеттер бере 
гөр! Олар Сенің құлдарыңа Сені таныту, разылығыңа қауышу жол-
дарын уағыздады.
Тариқат жолын ұстанғандардың көпшілігіне намаздың ақиқаты 
танытылмағаны үшін жəне оған тəн кəмелет нəсіп болмағаны үшін 
дерттерінің  емін  басқа  нəрселерден  іздесті.  Мақсаттарына  жету 
үшін  мүлдем  басқа  нəрселерге  сүйенді.  Тіпті  кейбіреулері  намаз-
ды  тариқатқа  байланысы  жоқ  деп  те  ойлайды.  Оразаны  намаздан 
жоғары деп білді. 
Ей, бауырым! Намаз бен музыканың арасы неғұрлым ұзақ бол-
са, намаздан пайда болатын рухани кəмелет пен музыкадан алатын 
нəпсани  əсерiң  де  бір  -  бірінен  соғұрлым  алыс.  Ақылы  бар  адам 
осыншама ишараттан көп сабақ алады.
Ғибадаттарды  орындауға  қиналмау  адам  баласы  үшін  Аллаһу 
та’аланың  ең  үлкен  нығметтері.  Намаздың  лəззатын  сезіну  бұл 
жолдың  аяғына  жетпегендерге  нəсіп  болмайды.  Əсіресе  парыз 
намаздың  лəззатына  жету  тек  соларға  ғана  тəн.  Өйткені  жолдың 
аяғына жақындағандарға тек нəпіл намаздардың лəззаты білдіріледі. 
Ал жолдың аяғында тек парыздардың лəззаттары байқалады. Оларға 
нəпіл намаздар зауықсыз болып, тек парыздарды орындау үлкен пай-
да болып сезіледі.

- 132 -
НАМАЗ КІТАБЫ
- 133 -
НАМАЗ КІТАБЫ
НАМАЗДАҒЫ ҮСТЕМДІКТЕР
Имам Раббани «Мəктубат» кiтабының 1-томы 261- хатында бы-
лай дейдi: «Исламның бес шартының екiншiсi болған намаз барлық 
ғибадаттарды өз iшiне жинаған. Исламның бес шартының бiреуi бол-
са да, жалғыз бір өзі жалпы мұсылмандық деген түсінікті қамтыған. 
Адамды  Аллаһу  та’аланың  махаббатына  жеткiзетiн  шарттардың 
бiрiншiсiне айналған. Əлемнің мақтанышы, бүкіл пайғамбарлардың 
ең  үстемі  Мұхаммед  алейһиссаламға  Миғраж  түнiнде  берілген 
Аллаһу  та’аланы  көзбен  көру  (руйет)  нығметі  жерге  түскен  соң 
дүниенің шарттарына сай қылып тек намазда берілді. Дүние шарт-
тарында  Аллаһу  та’аланы  көзбен  көру  мүмкін  болмағанымен, 
жоғарыда  айтқандай  намазда  ұлы  кісілер  онымен  жүздесіп 
тұрғандай бір халге бөленген. Сондықтан хадис шəрифте: «Намаз 
мұсылманның миғражы» делiнген. Басқа бір хадисте: «Адамның 
Аллаһу  та’алаға  ең  жақын  кезi  намазда  тұрған  кезі»-  делiнген. 
Сол ұлы Пайғамбардың миғраждағы көру (руйет) мирасы, оның жо-
лында болған ұлы кісілерге бұл дүниеде тек намазда ғана нəсіп бо-
луда. Иə, бұл дүниеде Аллаһу та’аланы көру мүмкін емес. Өйткені, 
бұл төменгі дүние ондай үлкен оқиғаға лайықты етіп жаратылмаған. 
Бірақ  Мұхаммед  алейһиссаламға  толығымен  берілген,  сүннетінен 
мүлдем  шықпайтын  əулие-тақуа  кісілерге  көру  (руйет)ден  кейбір 
нəрселер нəсіп болып жатқаны күмəнсіз. Егер намаз бұйрылмағанда, 
мыңдаған ғашық пенденің сүйіктісінің жамалындағы пердені басқа 
қандай нəрсе аша алатын еді? Ғашықтар ұлы сүйіктісін қалай таба-
тын еді? Намаз қайғылы рухтарға қуаныш, ауруларға рахат əкелетін 
амал. Рухтың азығы намаз. Жүректердiң шипасы намаз. «Ей, Билал 
менi  қуанышқа,  рахатқа  бөле»  деп  азан  оқуды  бұйырған  хадис 
осыны көрсетіп тұр. «Намаз жүрегімнің қуанышы, көзімнің нұры» 
хадисі де осыған ишарат етуде. 
Тасаввуф  жолындағы  зауқтар,  уаждтер,  ілім-марифаттар, 
мақамдар, нұрлар, реңдер, қалбтағы (көңіл) тəлвин жəне тəмкиндер, 
түсінікті  жəне  түсініксіз  тəжəллилер  сипатты  жəне  сипатсыз  зу-
хурдан
17
  қай  бірі  намаз  сыртында  пайда  болса,  жəне  намаздың 
ақиқатынан  да  еш  нəрсе  түсіндірілмесе,  бұлардың  барлығы  су-
реттен,  көлеңкеден  пайда  болғаны  белгілі  болады.  Ал  намаздың 
17
  Бұл терминдер тариқат, яғни əулиелік жолында тəрбиеленіп жатқан шəкірттердің 
жүрегінде, рухани əлемдерінде пайда болатын ғажайып халдер.
ақиқатынан  аз  нəрсе  түсінген  кəміл  (рухани  жетік)  кісі  намазға 
тұрғанда бұл дүние өмірінен шығып ахырет өміріне кіргендей бола-
ды жəне ахыретке тəн нығметтердің кейбірлеріне қауышады. Бұлар 
араға сурет, көлеңке, сипат араластырмай асылдан, негізден лəззат 
жəне үлес алады. Өйткені, дүниедегі бүкіл нығметтер, кемелдіктер 
көлеңке, сурет жəне көріністен пайда болуда. Араға бұлар араласпай 
тікелей Аллаһтың затынан, яғни негізден пайда болу ахыретке тəн 
құбылыс. Дүниедегі негізден нəр алу үшін миғраж болу керек. Яғни 
Аллаһу та’аламен ешбір жəрдемшісіз тікелей кездесу шарт. Бұл да 
пайғамбарымыздан  басқаға  берілмеген.  Дегенмен  пайғамбарымыз 
сүйікті  үмбетін  осы  дəулеттен  мақрұм  етпеу  үшін  сол  дастархан-
нан  төгілген  нығметті  мұсылмандардың  намазына  нəсіп  етілуіне 
себеп  болды.  Сөйтіп  бұл  нығмет  тек  осы  үмбетке  ғана  тəн  бол-
ды.  Мұсылмандар  өз  пайғамбарларына  еру  дəрежесіне  қарай  əлгі 
нығметке  қауышады.  Өйткені  бұлардың  пайғамбары  (саллаллаһу 
алейһи  уə  сəллəм)  Миғраж  түнінде  бұл  дүниеден  кетіп  ахыретке 
барды.  Жəннатқа  кіріп  руйет  (көру)  бақытына  қауышты.  Йа,  Раб-
би!  Сол  ұлы  пайғамбарға  (алейһиссалам)  біздің  тарапымыздан 
оның  ұлылығына  жарасатын  жақсылықтарды  нəсіп  ете  гөр!  Бүкіл 
пайғамбарларға (алейһимуссалам) да жақсылықтар, берекеттер бере 
гөр! Олар Сенің құлдарыңа Сені таныту, разылығыңа қауышу жол-
дарын уағыздады.
Тариқат жолын ұстанғандардың көпшілігіне намаздың ақиқаты 
танытылмағаны үшін жəне оған тəн кəмелет нəсіп болмағаны үшін 
дерттерінің  емін  басқа  нəрселерден  іздесті.  Мақсаттарына  жету 
үшін  мүлдем  басқа  нəрселерге  сүйенді.  Тіпті  кейбіреулері  намаз-
ды  тариқатқа  байланысы  жоқ  деп  те  ойлайды.  Оразаны  намаздан 
жоғары деп білді. 
Ей, бауырым! Намаз бен музыканың арасы неғұрлым ұзақ бол-
са, намаздан пайда болатын рухани кəмелет пен музыкадан алатын 
нəпсани  əсерiң  де  бір  -  бірінен  соғұрлым  алыс.  Ақылы  бар  адам 
осыншама ишараттан көп сабақ алады.
Ғибадаттарды  орындауға  қиналмау  адам  баласы  үшін  Аллаһу 
та’аланың  ең  үлкен  нығметтері.  Намаздың  лəззатын  сезіну  бұл 
жолдың  аяғына  жетпегендерге  нəсіп  болмайды.  Əсіресе  парыз 
намаздың  лəззатына  жету  тек  соларға  ғана  тəн.  Өйткені  жолдың 
аяғына жақындағандарға тек нəпіл намаздардың лəззаты білдіріледі. 
Ал жолдың аяғында тек парыздардың лəззаттары байқалады. Оларға 
нəпіл намаздар зауықсыз болып, тек парыздарды орындау үлкен пай-
да болып сезіледі.

- 134 -
НАМАЗ КІТАБЫ
- 135 -
НАМАЗ КІТАБЫ
[Нəпіл намаз - парыз бен уəжіптен басқа намаздар. Бес уақыт 
намаздың  сүннеттері  мен  уəжіп  болмаған  намаздардың  барлығы  - 
нəпіл намаздар.]
Намаздардан пайда болатын лəззаттан нəпсіміз ешқандай үлес 
алмайды.  Адам  бұл  лəззатты  сезініп  жатқанда  нəпсі  ыңырсынып 
қиналады. Йа,  Рабби! Бұл қандай үлкен мəртебе! Біз сияқты рухы 
ауру болғандардың мұны естуі де нағыз бақыт.
Бұл  дүниеде  намаздың  мəртебесі,  дəрежесі  ахыретте  Аллаһу 
та’аланы көру дəрежесіндей екенін жақсы біліңіз. Адамның дүниеде 
Аллаһу  та’алаға  ең  жақын  болатын  кезі  –  намаз  оқитын  уақыты. 
Ал  ахыретте  ең  жақын кезі  – рүйет,  яғни  Аллаһу  та’аланы көрген 
кез. Дүниедегі бүкіл ғибадаттар адамды намаз оқи алатын бір халге 
жеткізу үшін қойылған, негізгі мақсат намаз оқу. Мəңгілік бақыт пен 
шексіз нығметке тек намаз оқу арқылы қауышылады. Намаз бүкіл 
ғибадаттардан жəне оразадан қадірлі. Намаз уайымдаған жүректерді, 
мұңды  рухтарды  лəззатпен  толтырады,  күнəларды  жояды,  адамды 
жамандықтардан сақтайды. Хадис шəрифте: «Намаз - жүрегiмнiң 
қуанышы жəне сүйiспеншiлiктiң қайнар көзi»  - делінген. Намаз 
рухтың азығы, жүректiң шипасы.»
Намаздың сыры
Имам Раббани «Мəктубат» кiтабының 1-томының 304-хатында 
былай дейдi: Аллаһу та’алаға хамд, пайғамбарға 
алейһиссалам 
сала-
уат келтiргеннен кейiн мəңгiлiк бақытқа қауышуыңызға дұға етемiн. 
Аллаһу та’ала бiрнеше аятта салих амалдар iстеген мұсылмандардың 
жəннатқа  кiретiнiн  бiлдiредi.  Бұл  салих  амалдар  қайсысы?  Жақсы 
iстердiң барлығы ма, жоқ əлде бiрнешеуi ме? Егер жақсы iстердiң 
барлығы  болса,  бұларды  ешкiм  iстей  алмайды.  Бiрнешеуi  бол-
са,  нақты  қайсысы?  Бұны  Аллаһу  та’ала  былайша  бiлдiрдi:  салих 
амалдар  Исламның  бес  шарты,  тiрегi  болып  табылады.  Исламның 
бұл бес негiзiн кiмде-кiм шын ықыласымен кемшiлiксiз орындаса, 
тозақтан құтылары сөзсiз. Өйткенi бұлар негiзгі салих амалдар бо-
лып, адам баласын əртүрлi жаман iстер мен əрекеттерден сақтайды. 
Құран  Кəрiмнiң  Анкабут  сүресiнiң  45-аятында:  «Кемшiлiксiз 
оқылған намаз - адамды лас, жаман iстер iстеуден сақтайды» - 
делінген. Қандай да бiр адам исламның бес шартын толық орында-
са, Аллаһтың нығметiне шүкiршiлiк еткен болады. Өйткенi Аллаһу 
та’ала  «Ниса»  сүресiнiң  146-аятында:  «Иман  келтіріп,  шүкiр 
етсеңiз азап етпеймiн» - деген. Олай болса, исламның бес шартын 
орындауға шын ықыласпен кірісу керек.
  Бұл  бес  шарттың  ең  маңыздысы  намаз.  Ол  -  дiннiң  тiрегi. 
Намаздың  əдептерінен  бірде-бір  əдебін  қалдырмай  оқуға  тырысу 
керек.  Намаз  толық  орындалса,  исламның  негiзгi  үлкен  іргетасы 
қаланған  болады.  Тозақтан  құтқаратын  арқанды  мықтап  ұстаған 
болады.  Аллаһу  та’ала  барлығымызға  намазды  толық  оқуды  нəсiп 
етсiн.
Намазда  тұрғанда  «Аллаһу  əкбар»  деу,  Аллаһу  та’аланың 
ешбiр  махлұқтың  ғибадатына  мұқтаж  болмағанын,  ешбiр  нəрсені 
қажет  етпейтіндігін,  адамдардың  намазының  оған  пайдасы  бол-
майтынын  бiлдiредi.  Намаздың  iшiндегi  айтылатын  тəкбiрлер  бол-
са,  Аллаһу  та’алаға  лайықты  ғибадат  ете  алмайтындығымызды
 
бiлдiредi.
  Рүкудағы  тасбихтер  де  осы  мағынаға  келетiндiктен 
рүкудан кейiн тəкбiр айту əмiр етiлмеді. Бiрақ сəжде тасбихтерiнен 
кейiн  əмiр  етiлдi.  Өйткенi  сəжде  кiшiпейiлдiлiктiң,  құлшылықтың, 
қарапайымдылықтың ең соңғы шегі болғандықтан мұны орындағанда 
адамның ойына толығымен лайықты ғибадат еттім деген ой келеді. 
Бұл  ойдан  сақтану  үшін  сəжделерге  жатып  тұрғанда  тəкбір  айту 
сүннет болғанындай, сəжде тəсбихтерінде аълə деп айту əмір етілді. 
Намаз  мүминдердiң  миғражы  болғандықтан,  намаздың  соңында 
пайғамбарымыз  алейһиссалам  миғраж  түнінде  айту  бақытына 
қауышқан сөздерді, яғни аттахиатуді оқу əмір етілді. Олай болса, на-
маз оқыған кісі намазды өзіне миғраж етуі керек. Аллаһу та’алаға 
жақындаудың соңғы дəрежесін намаздан iздеу керек. Пайғамбарымыз 
алейһиссалам бiр хадисiнде былай дейдi: «Адамның Жаратушысы-
на ең жақын болатын сəтi намаз оқыған сəт.» Намаз оқитын адам 
Жаратушысымен  тілдесуде,  Оған  жалынып-жалбарынуда,  Оның 
ұлылығын, Одан басқа нəрселердің түкке арзымайтынын түсінуде. 
Сондықтан намазда қорқу, қобалжу адам бойын билейтiндiктен, осы 
сезiмдерден  арылу  үшiн  намаздың  соңында  екi  жаққа  сəлем  беру 
əмiр етiлдi.
Пайғамбарымыздың  алейһиссалам  бiр  хадисiнде:  «Парыз  на-
мазынан кейiн 33 тасбих, 33 таһмид, 33 такбір жəне бір таһлил» 
- əмір етілді. Мұның себебі, намаздағы кемшiлiктер тасбих арқылы 
толықтырылады.  Лайық  болған  толық  ғибадат  орындалмағанын 
білдіреді.  Тахмидпен  намаз  оқу  бақытына  қауышудың  тек  Оның 
көмегімен  болғаны  білініп,  бұл  үлкен  нығметке  шүкір  жəне  хамд 
етіледі.  Тəкбір  айтумен  де  Одан  басқа  ешкімнің  ғибадатқа  лайық 
еместігі білдіріледі.     

- 134 -
НАМАЗ КІТАБЫ
- 135 -
НАМАЗ КІТАБЫ
[Нəпіл намаз - парыз бен уəжіптен басқа намаздар. Бес уақыт 
намаздың  сүннеттері  мен  уəжіп  болмаған  намаздардың  барлығы  - 
нəпіл намаздар.]
Намаздардан пайда болатын лəззаттан нəпсіміз ешқандай үлес 
алмайды.  Адам  бұл  лəззатты  сезініп  жатқанда  нəпсі  ыңырсынып 
қиналады. Йа,  Рабби! Бұл қандай үлкен мəртебе! Біз сияқты рухы 
ауру болғандардың мұны естуі де нағыз бақыт.
Бұл  дүниеде  намаздың  мəртебесі,  дəрежесі  ахыретте  Аллаһу 
та’аланы көру дəрежесіндей екенін жақсы біліңіз. Адамның дүниеде 
Аллаһу  та’алаға  ең  жақын  болатын  кезі  –  намаз  оқитын  уақыты. 
Ал  ахыретте  ең  жақын кезі  –  рүйет,  яғни  Аллаһу  та’аланы көрген 
кез. Дүниедегі бүкіл ғибадаттар адамды намаз оқи алатын бір халге 
жеткізу үшін қойылған, негізгі мақсат намаз оқу. Мəңгілік бақыт пен 
шексіз нығметке тек намаз оқу арқылы қауышылады. Намаз бүкіл 
ғибадаттардан жəне оразадан қадірлі. Намаз уайымдаған жүректерді, 
мұңды  рухтарды  лəззатпен  толтырады,  күнəларды  жояды,  адамды 
жамандықтардан сақтайды. Хадис шəрифте: «Намаз - жүрегiмнiң 
қуанышы жəне сүйiспеншiлiктiң қайнар көзi»  - делінген. Намаз 
рухтың азығы, жүректiң шипасы.»
Намаздың сыры
Имам Раббани «Мəктубат» кiтабының 1-томының 304-хатында 
былай дейдi: Аллаһу та’алаға хамд, пайғамбарға 
алейһиссалам 
сала-
уат келтiргеннен кейiн мəңгiлiк бақытқа қауышуыңызға дұға етемiн. 
Аллаһу та’ала бiрнеше аятта салих амалдар iстеген мұсылмандардың 
жəннатқа  кiретiнiн  бiлдiредi.  Бұл  салих  амалдар  қайсысы?  Жақсы 
iстердiң барлығы ма, жоқ əлде бiрнешеуi ме? Егер жақсы iстердiң 
барлығы  болса,  бұларды  ешкiм  iстей  алмайды.  Бiрнешеуi  бол-
са,  нақты  қайсысы?  Бұны  Аллаһу  та’ала  былайша  бiлдiрдi:  салих 
амалдар  Исламның  бес  шарты,  тiрегi  болып  табылады.  Исламның 
бұл бес негiзiн кiмде-кiм шын ықыласымен кемшiлiксiз орындаса, 
тозақтан құтылары сөзсiз. Өйткенi бұлар негiзгі салих амалдар бо-
лып, адам баласын əртүрлi жаман iстер мен əрекеттерден сақтайды. 
Құран  Кəрiмнiң  Анкабут  сүресiнiң  45-аятында:  «Кемшiлiксiз 
оқылған намаз - адамды лас, жаман iстер iстеуден сақтайды» - 
делінген. Қандай да бiр адам исламның бес шартын толық орында-
са, Аллаһтың нығметiне шүкiршiлiк еткен болады. Өйткенi Аллаһу 
та’ала  «Ниса»  сүресiнiң  146-аятында:  «Иман  келтіріп,  шүкiр 
етсеңiз азап етпеймiн» - деген. Олай болса, исламның бес шартын 
орындауға шын ықыласпен кірісу керек.
  Бұл  бес  шарттың  ең  маңыздысы  намаз.  Ол  -  дiннiң  тiрегi. 
Намаздың  əдептерінен  бірде-бір  əдебін  қалдырмай  оқуға  тырысу 
керек.  Намаз  толық  орындалса,  исламның  негiзгi  үлкен  іргетасы 
қаланған  болады.  Тозақтан  құтқаратын  арқанды  мықтап  ұстаған 
болады.  Аллаһу  та’ала  барлығымызға  намазды  толық  оқуды  нəсiп 
етсiн.
Намазда  тұрғанда  «Аллаһу  əкбар»  деу,  Аллаһу  та’аланың 
ешбiр  махлұқтың  ғибадатына  мұқтаж  болмағанын,  ешбiр  нəрсені 
қажет  етпейтіндігін,  адамдардың  намазының  оған  пайдасы  бол-
майтынын  бiлдiредi.  Намаздың  iшiндегi  айтылатын  тəкбiрлер  бол-
са,  Аллаһу  та’алаға  лайықты  ғибадат  ете  алмайтындығымызды
 
бiлдiредi.
  Рүкудағы  тасбихтер  де  осы  мағынаға  келетiндiктен 
рүкудан кейiн тəкбiр айту əмiр етiлмеді. Бiрақ сəжде тасбихтерiнен 
кейiн  əмiр  етiлдi.  Өйткенi  сəжде  кiшiпейiлдiлiктiң,  құлшылықтың, 
қарапайымдылықтың ең соңғы шегі болғандықтан мұны орындағанда 
адамның ойына толығымен лайықты ғибадат еттім деген ой келеді. 
Бұл  ойдан  сақтану  үшін  сəжделерге  жатып  тұрғанда  тəкбір  айту 
сүннет болғанындай, сəжде тəсбихтерінде аълə деп айту əмір етілді. 
Намаз  мүминдердiң  миғражы  болғандықтан,  намаздың  соңында 
пайғамбарымыз  алейһиссалам  миғраж  түнінде  айту  бақытына 
қауышқан сөздерді, яғни аттахиатуді оқу əмір етілді. Олай болса, на-
маз оқыған кісі намазды өзіне миғраж етуі керек. Аллаһу та’алаға 
жақындаудың соңғы дəрежесін намаздан iздеу керек. Пайғамбарымыз 
алейһиссалам бiр хадисiнде былай дейдi: «Адамның Жаратушысы-
на ең жақын болатын сəтi намаз оқыған сəт.» Намаз оқитын адам 
Жаратушысымен  тілдесуде,  Оған  жалынып-жалбарынуда,  Оның 
ұлылығын, Одан басқа нəрселердің түкке арзымайтынын түсінуде. 
Сондықтан намазда қорқу, қобалжу адам бойын билейтiндiктен, осы 
сезiмдерден  арылу  үшiн  намаздың  соңында  екi  жаққа  сəлем  беру 
əмiр етiлдi.
Пайғамбарымыздың  алейһиссалам  бiр  хадисiнде:  «Парыз  на-
мазынан кейiн 33 тасбих, 33 таһмид, 33 такбір жəне бір таһлил» 
- əмір етілді. Мұның себебі, намаздағы кемшiлiктер тасбих арқылы 
толықтырылады.  Лайық  болған  толық  ғибадат  орындалмағанын 
білдіреді.  Тахмидпен  намаз  оқу  бақытына  қауышудың  тек  Оның 
көмегімен  болғаны  білініп,  бұл  үлкен  нығметке  шүкір  жəне  хамд 
етіледі.  Тəкбір  айтумен  де  Одан  басқа  ешкімнің  ғибадатқа  лайық 
еместігі білдіріледі.     

- 136 -
НАМАЗ КІТАБЫ
- 137 -
НАМАЗ КІТАБЫ
Намаз  шарттары  мен  əдептерiне  сай  орындалып,  жіберілген 
кемшiлiктер  осылайша  жабылады.  Намазды  нəсіп  еткеніне  шүкір 
етіп,  ғибадатқа  Одан  басқа  ешкімнің  хақы  жоқ  болғанын  шын 
жүрекпен кəлимаи тауһидті айтумен бұл намаз қабыл болады. Бұл 
адам намаз оқығандардың жəне құтылғандардың қатарында болады. 
Йа, Раббым! Пайғамбарлардың ең үстемінің құрметі үшін (алейһи 
уə ала алиһимуссалауату уəттаслимат) біздерді намаз оқыған жəне 
құтылған бақытты құлдарынан ете гөр! Əмин.  
Намаздан кейiнгi дұға
 
Əлхамдулиллəһи Раббил алəмин! Ассаляту уəссəлəму алə Расу-
лина Мухаммəдин уə əлиһи уə сахбиһи əжмаин. Йа Рабби! Оқыған 
намазымды қабыл ет! Соңғы демiмде кəлимаи тəуһидтi айтуды нəсiп 
ет.  Өлгендердiң  күнəларын  кешiр.  Аллаһуммағфир  уəрһəм  уə  антə 
хайрур-рахимин.  Тəуəффəни  мүслимəн  уə  əлхиқни  биссалихин. 
Аллаһуммағфир-ли  уəлидəййə  уəли  устазия  уə  лил-мүмининə  уəл 
мүминат яума йақумул хисаб. Йа, Рабби! Менi шайтанның азғыруынан, 
дұшпанның  қастандығынан  жəне  нəпсiмнің    азғыруынан  сақта. 
Мұсылмандарға саулық бере гөр! Дұшпандарымызды қарғысқа душар 
қыл жəне істеген істері үшін өкіндір. Кəпiрлермен жиһадта жүрген 
мұсылмандарды илаһи жəрдемiңмен құтқар. Аллаһумма иннəкə афу-
ун  каримун туһиббул афуа  фафу əнни.  Йа,  Рабби! Ауруларымызға 
шипа, дерттерімізге  дауа нəсiп ет. Аллаһумма инни əсəлукəссихатə 
уəл-афийата  уəл-əманəтə  уə  хуснəлхулқи  уəрриддаи  бил  қадари 
би-рахматикə  йə  архəмəррахимин.  Ата-анама,  бала-шағаларыма, 
туыстарыма  жəне  мұсылман  бауырларыма  қайырлы  өмір,  жақсы 
құлық, адаспас ақыл, денсаулық, кешірім жəне мол бақыт нəсіп ет,  
Йа,  Раббым!  Əмин.  Уəлхамду-лиллəһи  раббилалəмин.  Аллаһуммə 
салли  алə...,  Аллаһуммə  бəрик  алə...,  Аллаһуммə  Раббəнə  атина.... 
Уəлхамду  лиллəһи  Раббилалəмин.  Астағфируллаһ,  астағфируллаһ, 
астағфируллаһ ал-азыйм əлкəрим əллəзи лə илаһə илла һуəл-хайял-
қаййум уə əтубу илəйһ.

жүктеу/скачать 2,61 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: