Китаб-ус-салат намаз кітабы даярлаған: Хасан Яваш Жетінші басылым
жүктеу/скачать 2,61 Mb. Pdf көрінісі
|
7- ТАХРИМА ТƏКБIРI Намазға «Аллаһу əкбар» деген тахрима тəкбірін айтып кіру па- рыз. Кейбiр ғалымдар тахрима тəкбiрiн намаздың iшкi парыздары деп санаған. Бұл ғалымдардың үкімі бойынша намаздың шарттары да, рукiндерi де алтау болады. Намаздың рукiндерi Намаздың iшiндегi парыздарын - Рукiн деп атайды. Намаздың рукiндерi бесеу: 1. Қиям: Намаздың рукiндерiнiң бiрiншiсi қиям. Қиям - тiк тұру деген мағынаны бiлдiредi. Тiк тұра алмайтын ауру адам отырып оқиды. Отыра алмайтын адам шалқасынан жатып басымен ишарат- пен оқиды. Бетi аспанға тiк қарап қалмауы үшін, яғни қыблаға қарап тұруы үшiн басының астына жастық қояды. Аяқтарын қыблаға ұзатпай бүгiп алуы керек. Тiк тұрған кезде екi аяқтың арасы төрт елiдей ашық болуы тиiс. Намазда тiк тұра алмайтын басы, тiсi, көзi немесе басқа да мүшелерi қатты ауыратын, тұрғанда жел не зəр ұстай алмайтын, жарасынан қан ағатын, дұшпан байқап қалу, мүлкінің ұрлану қауіпі бар адам, тұрғанда оразасы немесе оқуы бұзылатын яки əурет жерi ашылып қалатын кісілер отырып оқиды. Бұл жағдайда рүку үшiн сəл еңкейеді, сəжде үшін басын жерге қояды. Басын жерге тигiзе алмай- тын кiсi рүку үшiн бiраз, ал сəжде үшiн одан да көп иiледi. Сəждеге иiлу рүкуға иiлгеннен шамалы көп болмаса намаз қабыл болмайды. Жерге жастық немесе тақтай төсеп, оның үстiне сəжде жасайтын болса, намаз қабыл болған жағдайда да күнəһар болады. Яғни тах- риман мəкрух болады. 2. Қыраат: Сүннеттердің жəне үтірдің əр рəкатында жəне жалғыз оқығанда парыздың алғашқы екi рəкатында тұрып Құран Кəрiмнен бiр аят оқу парыз. Қысқа сүре оқыса сауабы көп болады. Қыраат ретінде бұл жерлердеуабы көп боладықа силкінің ұрлану қауіпі болған адам, тұрғанда ы кирам зама Фатиха оқу, сүннеттер мен уəжіптің əр рəкатында жəне парыздардың алғы екi рəкатында фатихадан соң бiр (зəм) сүре немесе үш аят оқу уəжiп. Парыздарда Фатиханы жəне зəм сүренi алғашқы екi рəкатта оқу уəжiп немесе сүннет. Фатиханы зəм сүреден бұрын оқу да уəжiп. Намаздың қыраат рукінінде осы бес уəжiптiң бiреуi ұмытылса, сəһу сəждесiн жасау керек. Қыраатта Құран Кəрiмнiң басқа тілдегі аудармасын оқуға бол- майды. Имамның жұма жəне айт намаздарынан басқа барлық намаздардың бiрiншi рəкатында оқитын сүресі екiншi рəкатында оқитын сүресінен екi есе ұзын болуы сүннет. Жалғыз оқығанда əр рəкатты бiрдей мөлшерде оқуға болады. Имамның кейбір сүре не- месе аяттарды белгілі бір намазда оқуды əдет қылып алуы мəкрух болады. Яғни бесін намазының алғы екі рəкатында үнемі Кəусəр мен Ихлас сүресін оқуды əдетке айналдыруы дұрыс болмайды. Бірінші рəкатта оқылған сүрені екіншісінде де оқуы тəнзиһəн мəкрух бо- лады. Сүрелерді Құрандағы тəртібінен кері қарай теріс оқу одан да артық мəкрух болады. Екiншi рəкатта бiрiншiде оқыған сүресінен кейін келетін сүрені тастап, одан кейінгісін оқу да мəкрух. Сүрелерді Құрандағы ретiмен оқу əр уақытта да уəжіп. 3. Руку: Қиямда қырааттан соң тəкбiр айтылып рүкуға иiледi. Рукуде еркектер саусақтарының арасын ашып қолдарын тiзесінiң үстiне қояды. Арқасы мен басын түзу ұстауы керек. Рукуде ең азы үш рет «Субхана раббиал азым» деп айтылады. Жамағат үш рет айтпастан бұрын имам басын көтеретiн болса, жамағат да артынша бастарын көтередi. Рукуде қол жəне аяқты бүкпеу керек. Əйелдер саусақтарының арасын ашпайды. Арқасын, жəне аяқ - қолдарын тiк ұстамайды. Рукуден тұрарда «Сəмиаллаһу лиман хамидаһ» деп айту имам мен жалғыз оқитын адамға сүннет болады. Ал жамағат айтпайды. Рукуден кеудесін көтерген соң «Раббана лəкəл хамд» деп айтады. Кейін «Аллаһу əкбар» деп сəждеге барарда алдымен оң, кейін сол тiзесін, одан соң оң қолын, кейiн сол қолын, сосын мұрынын, ең соңында маңдайын қояды. 4. Сəжде: Сəждеде саусақтар арасы жабық халде қыблаға қарап, екi құлақтың тұсында тұрады. Бас екi қолдың арасында болу керек. Маңдайды таза жердің үстіне қою парыз. Маңдаймен мұрынды қоса қою уəжiп болып саналады. Үзiрсiз тек қана мұрынды сəждеге қою жаиз емес. Ал тек маңдайды қою мəкрух болады. Екi аяқты немесе ең болмағанда екі аяқтың бiрер саусағын жер- ге қою парыз немесе уəжiп. Яғни екi аяқты жерге тигiзбесе намаз қабыл болмайды немесе мəкрух болады. Сəждеде аяқ саусақтарын бүгiп ұшын қыблаға қарату сүннет. Еркектер қолдарын жəне сандарын iшiне тигiзбей ұстаулары керек. Алақанын жəне тiзелерiн жерге тигiзу сүннет. Қиямда - 84 - НАМАЗ КІТАБЫ - 85 - НАМАЗ КІТАБЫ 7- ТАХРИМА ТƏКБIРI Намазға «Аллаһу əкбар» деген тахрима тəкбірін айтып кіру па- рыз. Кейбiр ғалымдар тахрима тəкбiрiн намаздың iшкi парыздары деп санаған. Бұл ғалымдардың үкімі бойынша намаздың шарттары да, рукiндерi де алтау болады. Намаздың рукiндерi Намаздың iшiндегi парыздарын - Рукiн деп атайды. Намаздың рукiндерi бесеу: 1. Қиям: Намаздың рукiндерiнiң бiрiншiсi қиям. Қиям - тiк тұру деген мағынаны бiлдiредi. Тiк тұра алмайтын ауру адам отырып оқиды. Отыра алмайтын адам шалқасынан жатып басымен ишарат- пен оқиды. Бетi аспанға тiк қарап қалмауы үшін, яғни қыблаға қарап тұруы үшiн басының астына жастық қояды. Аяқтарын қыблаға ұзатпай бүгiп алуы керек. Тiк тұрған кезде екi аяқтың арасы төрт елiдей ашық болуы тиiс. Намазда тiк тұра алмайтын басы, тiсi, көзi немесе басқа да мүшелерi қатты ауыратын, тұрғанда жел не зəр ұстай алмайтын, жарасынан қан ағатын, дұшпан байқап қалу, мүлкінің ұрлану қауіпі бар адам, тұрғанда оразасы немесе оқуы бұзылатын яки əурет жерi ашылып қалатын кісілер отырып оқиды. Бұл жағдайда рүку үшiн сəл еңкейеді, сəжде үшін басын жерге қояды. Басын жерге тигiзе алмай- тын кiсi рүку үшiн бiраз, ал сəжде үшiн одан да көп иiледi. Сəждеге иiлу рүкуға иiлгеннен шамалы көп болмаса намаз қабыл болмайды. Жерге жастық немесе тақтай төсеп, оның үстiне сəжде жасайтын болса, намаз қабыл болған жағдайда да күнəһар болады. Яғни тах- риман мəкрух болады. 2. Қыраат: Сүннеттердің жəне үтірдің əр рəкатында жəне жалғыз оқығанда парыздың алғашқы екi рəкатында тұрып Құран Кəрiмнен бiр аят оқу парыз. Қысқа сүре оқыса сауабы көп болады. Қыраат ретінде бұл жерлердеуабы көп боладықа силкінің ұрлану қауіпі болған адам, тұрғанда ы кирам зама Фатиха оқу, сүннеттер мен уəжіптің əр рəкатында жəне парыздардың алғы екi рəкатында фатихадан соң бiр (зəм) сүре немесе үш аят оқу уəжiп. Парыздарда Фатиханы жəне зəм сүренi алғашқы екi рəкатта оқу уəжiп немесе сүннет. Фатиханы зəм сүреден бұрын оқу да уəжiп. Намаздың қыраат рукінінде осы бес уəжiптiң бiреуi ұмытылса, сəһу сəждесiн жасау керек. Қыраатта Құран Кəрiмнiң басқа тілдегі аудармасын оқуға бол- майды. Имамның жұма жəне айт намаздарынан басқа барлық намаздардың бiрiншi рəкатында оқитын сүресі екiншi рəкатында оқитын сүресінен екi есе ұзын болуы сүннет. Жалғыз оқығанда əр рəкатты бiрдей мөлшерде оқуға болады. Имамның кейбір сүре не- месе аяттарды белгілі бір намазда оқуды əдет қылып алуы мəкрух болады. Яғни бесін намазының алғы екі рəкатында үнемі Кəусəр мен Ихлас сүресін оқуды əдетке айналдыруы дұрыс болмайды. Бірінші рəкатта оқылған сүрені екіншісінде де оқуы тəнзиһəн мəкрух бо- лады. Сүрелерді Құрандағы тəртібінен кері қарай теріс оқу одан да артық мəкрух болады. Екiншi рəкатта бiрiншiде оқыған сүресінен кейін келетін сүрені тастап, одан кейінгісін оқу да мəкрух. Сүрелерді Құрандағы ретiмен оқу əр уақытта да уəжіп. 3. Руку: Қиямда қырааттан соң тəкбiр айтылып рүкуға иiледi. Рукуде еркектер саусақтарының арасын ашып қолдарын тiзесінiң үстiне қояды. Арқасы мен басын түзу ұстауы керек. Рукуде ең азы үш рет «Субхана раббиал азым» деп айтылады. Жамағат үш рет айтпастан бұрын имам басын көтеретiн болса, жамағат да артынша бастарын көтередi. Рукуде қол жəне аяқты бүкпеу керек. Əйелдер саусақтарының арасын ашпайды. Арқасын, жəне аяқ - қолдарын тiк ұстамайды. Рукуден тұрарда «Сəмиаллаһу лиман хамидаһ» деп айту имам мен жалғыз оқитын адамға сүннет болады. Ал жамағат айтпайды. Рукуден кеудесін көтерген соң «Раббана лəкəл хамд» деп айтады. Кейін «Аллаһу əкбар» деп сəждеге барарда алдымен оң, кейін сол тiзесін, одан соң оң қолын, кейiн сол қолын, сосын мұрынын, ең соңында маңдайын қояды. 4. Сəжде: Сəждеде саусақтар арасы жабық халде қыблаға қарап, екi құлақтың тұсында тұрады. Бас екi қолдың арасында болу керек. Маңдайды таза жердің үстіне қою парыз. Маңдаймен мұрынды қоса қою уəжiп болып саналады. Үзiрсiз тек қана мұрынды сəждеге қою жаиз емес. Ал тек маңдайды қою мəкрух болады. Екi аяқты немесе ең болмағанда екі аяқтың бiрер саусағын жер- ге қою парыз немесе уəжiп. Яғни екi аяқты жерге тигiзбесе намаз қабыл болмайды немесе мəкрух болады. Сəждеде аяқ саусақтарын бүгiп ұшын қыблаға қарату сүннет. Еркектер қолдарын жəне сандарын iшiне тигiзбей ұстаулары керек. Алақанын жəне тiзелерiн жерге тигiзу сүннет. Қиямда - 86 - НАМАЗ КІТАБЫ - 87 - НАМАЗ КІТАБЫ тобықтардың арасын төрт елi ашық ұстау, рүкуде жəне сəждеде бір-біріне тигізу сүннет. Сəждеге барарда шалбар балағын жоғары көтеру жəне балақты қайырып қойып, намазға тұру мəкрух. Жеңi, балағы жəне етегі түрілген, қайырылған немесе қысқа болған киіммен намаз оқу да мəкрух. Жалқаулықпен немесе бас киіммен оқудың маңыздылығын ойламай жалаңбас намаз оқу мəкрух. Кiр, лас киiммен намаз оқу мəкрух. Ал намазға мəн бермеу күпiр болып табылады. 5. Қадаи ахир (соңғы отырыс): Соңғы рəкатта «Аттахияту» дұғасын оқитындай уақыт отыру парыз. Отырғанда саусақтармен ишарат етiлмейдi. Еркектер сол аяғының саусақтарын оң аяғына қаратып жерге төсейдi. Сол аяғының үстiне отырады. Оң аяғын тiк ұстайды. Саусақтарының ұшын қыблаға қарата шамалы бүгіп отыра- ды. Осылай отыру сүннет. Əйелдер жамбастарымен отырады. Сандары бiр-бiрiне жақын болады. Оң аяғын оң жаққа шығарады. Сол аяғының саусақтары оңға қаратылып астында қалады. НАМАЗ ҚАЛАЙ ОҚЫЛАДЫ? Жалғыз оқитын ер адамның намазы Мəселен таң намазының сүннеті былай оқылады: 1. Алдымен қыблаға қарап тұрады. Аяқтардың арасы төрт елiдей ашық жəне паралелл болады. Бас бармақ құлақ жұмсағына тигізіліп, алақанды қыблаға қаратып: «Ниет еттiм Аллаһу та’аланың ризалығы үшiн бүгiнгi таң намазының сүннетiн оқуға, жүзiмдi қараттым қыблаға»– деп ниет еткен соң «Аллаһу əкбар» – деп екi қолды кiндiк астына, оң қолын сол қолдың үстiне қойып байлайды. 2. Қиямда тұрғанда көздер сəжде етiлетiн жерге қарайды. а) Субханака дұғасын оқиды. б) Аузу-бисмиллаһтан соң Фатиха сүресiн оқиды. в) Фатихадан соң бисмиллаһ оқылмай бiр зəм сүре (мысалы Фил сүресi) оқылады. 3. Зəм сүреден соң «Аллаһу əкбар» деп рүкуға иіледі. Қолдар тiзенi қаптап ұстайды. Бел түзу ұсталады, көздер аяғының ұшына қарайды. Үш рет «Субхана раббиал азым» деп айтады. Бес немесе жетi рет айтуға да болады. 4. «Сəмиаллаһу лиман хамидаһ» деп рүкуден тұрып жатқанда шалбар балағы тартылмайды жəне көздер де сəжде орнынан айрыл- майды. Тiке тұрғаннан кейiн «Раббəна лəкəл хамд» деп айтады. (осы тік тұруға қавмə делінеді). 5. Ұзақ тұрып қалмай «Аллаһу əкбар» деп сəждеге барады. Сəждеге барарда ретiмен: а) Оң тiзеден кейін сол тiзе, оң қолдан кейін сол қол, одан соң мұрын сосын маңдай жерге қойылады. б) Аяқ саусақтары қыблаға қарап бүгiледi. в) Бас екi қолдың арасына қойылады. г) Қол саусақтарының арасы жабылады. д) Алақан жерге қойылады, шынтақтар жерге қойылмайды. е) Осы халде үш рет «Субханə раббиял аъла» деп айтылады. 6. «Аллаһу əкбар» деп сол аяқ жерге төселедi. Оң аяқтың саусақтары қыблаға қаратып бүгiлiп отырады. Қолдар тiзенiң үстiне қойылады, саусақтар арасы өз еркiне жiберiледi. - 86 - НАМАЗ КІТАБЫ - 87 - НАМАЗ КІТАБЫ тобықтардың арасын төрт елi ашық ұстау, рүкуде жəне сəждеде бір-біріне тигізу сүннет. Сəждеге барарда шалбар балағын жоғары көтеру жəне балақты қайырып қойып, намазға тұру мəкрух. Жеңi, балағы жəне етегі түрілген, қайырылған немесе қысқа болған киіммен намаз оқу да мəкрух. Жалқаулықпен немесе бас киіммен оқудың маңыздылығын ойламай жалаңбас намаз оқу мəкрух. Кiр, лас киiммен намаз оқу мəкрух. Ал намазға мəн бермеу күпiр болып табылады. 5. Қадаи ахир (соңғы отырыс): Соңғы рəкатта «Аттахияту» дұғасын оқитындай уақыт отыру парыз. Отырғанда саусақтармен ишарат етiлмейдi. Еркектер сол аяғының саусақтарын оң аяғына қаратып жерге төсейдi. Сол аяғының үстiне отырады. Оң аяғын тiк ұстайды. Саусақтарының ұшын қыблаға қарата шамалы бүгіп отыра- ды. Осылай отыру сүннет. Əйелдер жамбастарымен отырады. Сандары бiр-бiрiне жақын болады. Оң аяғын оң жаққа шығарады. Сол аяғының саусақтары оңға қаратылып астында қалады. НАМАЗ ҚАЛАЙ ОҚЫЛАДЫ? Жалғыз оқитын ер адамның намазы Мəселен таң намазының сүннеті былай оқылады: 1. Алдымен қыблаға қарап тұрады. Аяқтардың арасы төрт елiдей ашық жəне паралелл болады. Бас бармақ құлақ жұмсағына тигізіліп, алақанды қыблаға қаратып: «Ниет еттiм Аллаһу та’аланың ризалығы үшiн бүгiнгi таң намазының сүннетiн оқуға, жүзiмдi қараттым қыблаға»– деп ниет еткен соң «Аллаһу əкбар» – деп екi қолды кiндiк астына, оң қолын сол қолдың үстiне қойып байлайды. 2. Қиямда тұрғанда көздер сəжде етiлетiн жерге қарайды. а) Субханака дұғасын оқиды. б) Аузу-бисмиллаһтан соң Фатиха сүресiн оқиды. в) Фатихадан соң бисмиллаһ оқылмай бiр зəм сүре (мысалы Фил сүресi) оқылады. 3. Зəм сүреден соң «Аллаһу əкбар» деп рүкуға иіледі. Қолдар тiзенi қаптап ұстайды. Бел түзу ұсталады, көздер аяғының ұшына қарайды. Үш рет «Субхана раббиал азым» деп айтады. Бес немесе жетi рет айтуға да болады. 4. «Сəмиаллаһу лиман хамидаһ» деп рүкуден тұрып жатқанда шалбар балағы тартылмайды жəне көздер де сəжде орнынан айрыл- майды. Тiке тұрғаннан кейiн «Раббəна лəкəл хамд» деп айтады. (осы тік тұруға қавмə делінеді). 5. Ұзақ тұрып қалмай «Аллаһу əкбар» деп сəждеге барады. Сəждеге барарда ретiмен: а) Оң тiзеден кейін сол тiзе, оң қолдан кейін сол қол, одан соң мұрын сосын маңдай жерге қойылады. б) Аяқ саусақтары қыблаға қарап бүгiледi. в) Бас екi қолдың арасына қойылады. г) Қол саусақтарының арасы жабылады. д) Алақан жерге қойылады, шынтақтар жерге қойылмайды. е) Осы халде үш рет «Субханə раббиял аъла» деп айтылады. 6. «Аллаһу əкбар» деп сол аяқ жерге төселедi. Оң аяқтың саусақтары қыблаға қаратып бүгiлiп отырады. Қолдар тiзенiң үстiне қойылады, саусақтар арасы өз еркiне жiберiледi. - 88 - НАМАЗ КІТАБЫ - 89 - НАМАЗ КІТАБЫ 7. Көп отырмастан «Аллаһу əкбар» деп қайта сəждеге барады. (Екi сəжде арасында отыруға жəлсə делінеді.) 8. Сəждеде ең азы үш рет «Субханə раббиал аъла» дегеннен соң «Аллаһу əкбар» деп орнынан тұрады. Сəждеден тұрар кезде қолдарымен жерден күш алуға жəне аяқтарды ары-бері қозғалтуға болмайды. Сəждеден тұрар кезде ең алдымен маңдай, мұрын, содан кейiн сол қол, оң қол содан соң сол тiзе, содан соң оң тiзе жерден көтерiледi. 9. Тiк тұрғанда Бисмиллаһтан соң Фатиха жəне бір зəм сүре оқылып «Аллаһу əкбар» деп рүкуға иіледі. 10. Екiншi рəкат та бiрiншi рəкаттағы сияқты оқылады, тек екiншi сəждеден соң «Аллаһу əкбар» деп орнынан тұрмай, жоғарыда айтылғандай отырып: а) Аттахияту, Аллаһумма салли, Аллаһумма барик, Раббана атина- дұғаларын оқиды. Кейін алдымен оң иыққа, содан соң сол иыққа «Ассаламу алейкум уə рахматуллаһ» деп сəлем берумен на- мазын аяқтайды. б) Сəлем бергеннен соң «Аллаһуммə əнтəс-сəлам уə минкас- сəлам табаракта я зəл жəлали уəл икрам»– деп сөйлеместен таң намазының парызын оқу үшiн орнынан тұрады. Өйткенi сүннет пен парыз намазының арасында сөйлеу намазды бұзбаса да сауабын азайтады. Намаздан кейін үш рет «Астағфируллаһ» дегеннен соң «Ая- тул курси» жəне отыз үш тəсбих (субханаллаһ), отыз үш тахмид (əлхамдүлиллаһ), отыз үш тəкбiр (Аллаһу əкбар) жəне бiр тахлил (Ла илаһə иллəллаһу уаһдаһу ла шəрикə лаһ. Лаһул мүлкү уə лаһул хамду уа һуа ала кулли шайин қадир) оқылады. Бұларды əркім өзі есітетіндей дауыспен оқиды. Дауыс шығарып оқу бидғат болады. Соңынан дұға етiледi. Дұғада ер кісілер қолдарын көкірек тұсына паралелл қылып көтереді. Шынтақтар бүгілмей алдына қарай созылады. Алақан іші көкке қаратылады. Өйткені намаздың қыбласы Қағба болғанындай, дұғаның қыбласы да аспан. Дұғадан соң «Субхана раббика…» аяты оқылып қолдармен бет сипалады. Төрт рəкат парыз жəне сүннет намаздардың екiншi рəкатында аттахияту оқылып, үшiншi рəкатқа тұрады. Сүннет намаздардың үшiншi жəне төртiншi рəкатында Фатихадан соң зəм сүре оқылады. Парыз намаздардың үшiншi жəне төртiншi рəкатында зəм сүре оқылмай, тек Фатиха оқылады. Ақшам намазының парызының үшiншi рəкатында да зəм сүре оқылмайды. Ал, үтiр намазының үшiншi рəкатында Фатихадан соң зəм сүре оқылып «Аллаһу əкбар» деп құлақ қағып «Құныт» дұғалары оқылады. Ғайри мүəккəд сүннеттерде, яғни екінді жəне құптан намазының алғашқы төрт рəкат сүннеттері басқа төрт рəкатты сүннеттер сияқты оқылады. Тек бұлардың екiншi рəкатында отырып Аттахиятудан соң Салли- барик дұғалары да оқылады. Жалғыз оқитын əйелдiң намазы Мысалы таң намазының сүннетi былай оқылады: 1. Дене мүшелері бастан - аяқ жабылады. Тек қана алақандары мен жүзi ашық болады. Намазда оқитын сүре жəне дұғаларды жоғарыда айтылып өткен жалғыз еркектiң оқығаны сияқты оқиды. Айырмашылықтары төмендегiдей: а) Қолдарын еркектер сияқты құлаққа апармайды, иығына дейiн көтерiп ниет етiп, тəкбiр алып қолдарын көкiрек үстiне бір-бірінің үстіне қояды. б) Рукуде еркектердей түзу иілмейді. в) Сəждеде шынтақтары жерге тиеді. г) Ташаһудта отырғанда сол жағымен отырады. Яғни аяқтар оң жаққа шығарылып сол санының үстіне отырады. Əйелдер үшін намазда ең ыңғайлы хижаб - қолдарын да жаба- тындай үлкендеу орамал мен аяқтарын жабатын ұзындау юбка кию. Намаздың уəжiптерi Фатиха сүресiн оқу. 1. Фатихадан кейiн бiр сүре немесе ең кемінде үш қысқа аят 2. оқу. Фатиханы зəм сүреден бұрын оқу. 3. Фатиханы жəне фатихадан кейiн оқылатын сүренi, парыз 4. намазының бiрiншi жəне екiншi рəкатында, ал уəжiп жəне сүннет намаздарының барлық рəкаттарында оқу. Сəжделердi бiр-бірінің артынша жасау. 5. Үш немесе төрт рəкатты намаздардың екiншi рəкатында ат- 6. тахияту оқылатындай уақыт отыру. Соңғы отыру парыз. Екiншi рəкатта аттахияту мөлшерiнен көп отырмау. 7. Сəждеде маңдай мен мұрынды бiр жерге қою. 8. Соңғы отыруда 9. аттахияту дұғасын оқу. Намазда тадили əрканға амал ету. 10. - 88 - НАМАЗ КІТАБЫ - 89 - НАМАЗ КІТАБЫ 7. Көп отырмастан «Аллаһу əкбар» деп қайта сəждеге барады. (Екi сəжде арасында отыруға жəлсə делінеді.) 8. Сəждеде ең азы үш рет «Субханə раббиал аъла» дегеннен соң «Аллаһу əкбар» деп орнынан тұрады. Сəждеден тұрар кезде қолдарымен жерден күш алуға жəне аяқтарды ары-бері қозғалтуға болмайды. Сəждеден тұрар кезде ең алдымен маңдай, мұрын, содан кейiн сол қол, оң қол содан соң сол тiзе, содан соң оң тiзе жерден көтерiледi. 9. Тiк тұрғанда Бисмиллаһтан соң Фатиха жəне бір зəм сүре оқылып «Аллаһу əкбар» деп рүкуға иіледі. 10. Екiншi рəкат та бiрiншi рəкаттағы сияқты оқылады, тек екiншi сəждеден соң «Аллаһу əкбар» деп орнынан тұрмай, жоғарыда айтылғандай отырып: а) Аттахияту, Аллаһумма салли, Аллаһумма барик, Раббана атина- дұғаларын оқиды. Кейін алдымен оң иыққа, содан соң сол иыққа «Ассаламу алейкум уə рахматуллаһ» деп сəлем берумен на- мазын аяқтайды. б) Сəлем бергеннен соң «Аллаһуммə əнтəс-сəлам уə минкас- сəлам табаракта я зəл жəлали уəл икрам»– деп сөйлеместен таң намазының парызын оқу үшiн орнынан тұрады. Өйткенi сүннет пен парыз намазының арасында сөйлеу намазды бұзбаса да сауабын азайтады. Намаздан кейін үш рет «Астағфируллаһ» дегеннен соң «Ая- тул курси» жəне отыз үш тəсбих (субханаллаһ), отыз үш тахмид (əлхамдүлиллаһ), отыз үш тəкбiр (Аллаһу əкбар) жəне бiр тахлил (Ла илаһə иллəллаһу уаһдаһу ла шəрикə лаһ. Лаһул мүлкү уə лаһул хамду уа һуа ала кулли шайин қадир) оқылады. Бұларды əркім өзі есітетіндей дауыспен оқиды. Дауыс шығарып оқу бидғат болады. Соңынан дұға етiледi. Дұғада ер кісілер қолдарын көкірек тұсына паралелл қылып көтереді. Шынтақтар бүгілмей алдына қарай созылады. Алақан іші көкке қаратылады. Өйткені намаздың қыбласы Қағба болғанындай, дұғаның қыбласы да аспан. Дұғадан соң «Субхана раббика…» аяты оқылып қолдармен бет сипалады. Төрт рəкат парыз жəне сүннет намаздардың екiншi рəкатында аттахияту оқылып, үшiншi рəкатқа тұрады. Сүннет намаздардың үшiншi жəне төртiншi рəкатында Фатихадан соң зəм сүре оқылады. Парыз намаздардың үшiншi жəне төртiншi рəкатында зəм сүре оқылмай, тек Фатиха оқылады. Ақшам намазының парызының үшiншi рəкатында да зəм сүре оқылмайды. Ал, үтiр намазының үшiншi рəкатында Фатихадан соң зəм сүре оқылып «Аллаһу əкбар» деп құлақ қағып «Құныт» дұғалары оқылады. Ғайри мүəккəд сүннеттерде, яғни екінді жəне құптан намазының алғашқы төрт рəкат сүннеттері басқа төрт рəкатты сүннеттер сияқты оқылады. Тек бұлардың екiншi рəкатында отырып Аттахиятудан соң Салли- барик дұғалары да оқылады. жүктеу/скачать 2,61 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|