Китаб-ус-салат намаз кітабы даярлаған: Хасан Яваш Жетінші басылым

- 78 -
НАМАЗ КІТАБЫ
- 79 -
НАМАЗ КІТАБЫ
Бесiн  намазының  уақыты  –  көлеңке  қысқара  бастаған 
уақыттан бастап, əр бір заттың көлеңкесі өз бойынан бiр немесе екi 
есе ұзарғанға дейiн жалғасады. Бiрiншiсi, екi имамға, яғни Имам Абу 
Юсуф  пен  Имам  Мұхаммедтiң  үкімі,  екiншiсi,  болса  Имам  Ағзам 
Абу Ханифаның үкімі.
Екінді (намаздыгер,  аср)  намазының  уақыты  –  Бесiн 
намазының  уақыты  бiтiсiмен  басталады.  Имам  Юсуф  жəне  Имам 
Мұхаммедтiң  үкімі  бойынша  бiр  нəрсенiң  көлеңкесi  сол  затпен 
бiрдей болғаннан бастап күн батқанға дейiнгi уақыт. Ал Имам Ағзам 
Абу Ханифаның үкімі бойынша, бiр заттың көлеңкесi өзiнен екi есе 
ұзын болғаннан бастап күн батқанға дейін.
Бiрақ күн қызарғаннан кейiн, яғни батуына найза бойы қалғанда 
қандай да бiр намаз оқу харам болады. Екінді намазын бұл уықытқа 
дейін кешіктіру харам. Алайда, сол күннің екінді намазы оқылмаған 
болса, күн батқанға дейін оқу керек.
Ақшам  намазының  уақыты:  Күн  батқаннан  кейiн  басталып 
көк  жиектің  қарайғанына  дейiн,  яғни  қызылдықтың  жоқ  болуына 
дейiн жалғасады.
Құптан намазының уақыты: Ақшам намазының уақытының 
шығуынан  басталып  көкжиектің  ағаруына  дейiн  жалғасады. 
Имам  Ағзамның  үкімі  бойынша  құптан  уақыты  батыс  толығымен 
қарайғанда басталады. Яғни, екi Имамның үкімі бойынша екінді не-
месе кұптан уақыты кірген соң, тағы жарты сағат өткізіп оқылса, бұл 
намаздар бүкіл имамдардың үкіміне сай оқылған болады. Құптан на-
мазын себепсiз түннiң жартысынан кейiнге қалдыру мəкрух.
Намаздарды уақытынан бұрын жəне кейiн оқу харам. 
Намаз  оқу  тахримəн  мəкрух,  яғни  харам  болған  уақыт  үшеу: 
Күн шығып келе жатқанда, күн дəл төбеде тұрғанда, күн батып бара 
жатқанда. Бұл үш уақытта оқылған намаздар қабыл болмайды жəне 
де  дайын  тұрған  жаназаның  намазын  оқу,  тилəует  сəждесін,  сəһу 
сəждесін жасау жаиз емес. Күн батып бара жатқанда тек қана сол 
күннiң екінді намазын оқуға болады. 
Тек нəпiл намазын оқу мəкрух болған екі уақыт бар. Бiрiншiсi, 
таң  намазының  парызынан  кейін  күн  шыққанға  дейiн,  екiншiсi, 
екінді намазының парызынан күн батқанға дейiн.
Полюстердегі намаз жəне ораза
Əр  мемлекеттiң  намаз  уақыттары  сол  мемлекеттiң  эквато
рдан 
ұзақтығы мен сол аймақтағы мезгiлдерге қарап ауысады. 
67º-дегі паралеллдің солтүстiгінде орналасқан суық өлкелерде 
күннің  горизанталь  қиғаштығы  артқан  кезде  кешке  көкжиек 
қараймай тұрып таң бозарады. Сондықтан Балтық теңiзiнiң солтүстiк 
аймағында  жаз  бойы  түн  болмайды.  Осыған  орай  құптан  мен  таң 
намаздарының уақыттары да кірмейді.
Ханафи мазһабында уақыт - намаздың шарты емес, намаздың 
себебі. Себеп болмаса, намаз парыз болмайды. Сондықтан мұндай 
мемлекетте
рде  тұратын  мұсылмандарға  бұл  екi  намаз  парыз  бол-
майды. Оңтүстiк полюсте барлық аймақ теңiз болғандықтан мұндай 
мемлекет жоқ
. 
Шабан  айының  отызыншы  түнi  бір  қалада  жаңа  туған  ай 
көрiнiсiмен,  бүкiл  дүние  мұсылмандарының  оразаға  бастаулары 
шарт. Күндiз көрiнген ай келесі түннiң айы болып саналады. (По-
люске жəне айға барған мұсылман жолаушы (сафари) үкiмiнде бол-
маса, бұл айда күндiз ораза тұтуы керек. Жиырма төрт сағаттан ұзақ 
болған  күндерде  оразаны  сағатпен  бастап  сағатпен  ашады.  Яғни 
күндізі мұндай ұзын болмаған қалалардағы мұсылмандардың сағаты 
бойынша  тұтады.  Егер  ораза  тұта  алмаса,  күндізі  ұзын  болмаған 
жерге қайтқанда қазасын тұтады.)
АЗАН мен ҚАМАТ
Азан - жұртшылыққа бiлдiру, хабар беру деген сөз. Бес уақыт 
намаз  жəне  қаза  намаздары  үшiн  жəне  жұма  намазында  хатиптің 
алдында  еркектердiң  азан  айтуы  сүннети  мүəккəдə.  Əйелдердiң 
азан мен қамат айтулары мəкрух. Азан халыққа уақыт бiлдiру үшiн 
биiк жерде оқылады. Азан оқылып жатқанда екi қолды көтерiп, сұқ 
саусақпен екi құлағын жабу мустаһаб. Қамат айту азан айтудан абзал. 
Азан  мен  қамат  Қыблаға  қарап  айтылады.  Азан  оқылып  жатқанда 
сөйлеспейді.

- 80 -
НАМАЗ КІТАБЫ
- 81 -
НАМАЗ КІТАБЫ
Азан жəне қамат қандай жағдайларда оқылады?
1- Қырда, далада, бақшада жалғыз немесе жамағатпен қаза оқып 
жатқанда,  ер  кiсiлердiң  азанды  жəне  қаматты  дауыстап  оқулары 
сүннет. Азанды естiген адамдар, жындар, тастар ахырет күнi куəгер 
болады. Бірнеше қаза намазын бiр жерде оқитын адам алдымен азан 
жəне қамат айтады. Келесі қазаларын оқырда барлығына тек қамат 
түсiредi, бұларға бөлек азан айтпаса да болады. 
2-  Үйiнде  жалғыз  немесе  жамағатпен  уақыт  намазын  оқитын 
кезде азан жəне қамат оқымайды. Өйткенi, мешiтте айтылған азан 
жəне қамат үйлерде де айтылған болып есептеледi. Сонда да айту 
абзал. Жергiлiктi мешiтте жəне жамағаты белгiлi болған əр мешiтте 
уақыт намазы жамағатпен оқылғаннан кейiн жалғыз оқыған кiсi азан 
жəне  қамат  айтпайды.  Жол  үстінде  орналасқан,  яғни  имамы  жəне 
азаншысы  болмаған  жəне  жамағаты  белгісіз  мешiттерге  əртүрлi 
уақыттарда  келген  əр  жамағат  өздеріне  бөлек  азан  мен  қамат  ай-
тып намаз оқиды. Мұндай мешiтте жалғыз оқитын кісі де азан мен 
қаматты өзi еститiндей дауыспен айтады.
3- Сафарилер жамағатта да, жалғыз оқығанда да намазға азан 
айтып қамат түсiредi. Жалғыз оқитын адамның жанында намаз оқып 
жатқандар бар болса азан айтпауына болады. Жолаушы кiсi бір үйге 
кiрiп намаз оқыса азан мен қамат айтады, өйткенi мешiтте айтылған 
азан мен қамат оның намазы үшiн өтпейді. Жолаушылардың бірі бір 
үйде  азан  айтып  намаз  оқығаннан  кейін  қалғандарының  сол  үйде 
азан айтпай-ақ намаз оқуларына болады. 
Ақыл-есі дүрыс баланың, соқырдың, зинадан туылғанның, азан 
айтуды  білетін  сауатсыздың  азан  айтулары  жаиз  болады.  Жүнiп 
кiсiнiң  азан-қамат  айтуы,  əйел  кiсiнiң,  мас  адамның,  ашық  күнə 
істейтіндердің,  ақылы  толмаған  баланың  азан  айтуы  жəне  азан-
ды  отырып  айту  тахримəн  мəкрух  болады.  Бұлардың  азаны  қайта 
оқылады. Азанның дұрыс болуы үшiн азаншы мұсылман əрi ақылды 
болу керек. Микрофонмен азан айту дұрыс емес.
Пасықтың (ашық күнə істейтіннің) азанының сахих болмауына 
себеп, ғибадаттарда мұның сөзі қабыл етілмегендіктен. Пасық айтқан 
жəне микрофон арқылы айтылған азанға қарап уақыттың кіргеніне 
сенуге болмайды. Бұл екеуінің азанымен немесе ишаратымен ораза 
ашуға болмайды. 
Азанға құрмет көрсетіп сөздерін, əріптерін өзгертпей, бұзбастан, 
əндетпей  мұнараға  шығып,  сүннетке  сай  оқитындар  жоғары 
дəрежелерге ие болады.
Азан сүннетке сəйкес оқылмаса, мəселен кейбiр сөздерi ауысты-
рылып немесе басқа тілге аударылып айтылса жəне кейбiр жерлері 
əуенге  салынып  оқылса  немесе  микрофон  арқылы  айтылып  жатса 
(өйткені колонкадан шыққан дауыс имам не азаншының дауысы емес. 
Олардың дауысы электромагниттік толқындарға айналып, содан пай-
да болған дауыс.), мұны естiген адам оның артынан қайталамайды.
Ескерту: Азанды микрофонмен айтуға бола ма?
Мұнараларға  орналастырылған  колонкалар  муаззин  (азаншы) 
үшін жалқауланып, азанды мешіттің ішінде, қараңғы бөлмелерде оты-
рып, сүннетке қайшы оқуларына себеп болып жатыр. Ғасырлар бойы 
көктерге бой созып тұрған имандылығымыздың белгісі – мұнаралар 
бидғат  кесірінен  колонка  тірегіне  айналды.  Ислам  ғалымдары 
пəннің жетістіктерін үнемі жақсы қарсы алған. Мəселен баспаның 
құрылуын қолдап, пайдалы кітаптардың басылып, ғылымның жай-
ылуын  қалаған.  Радио,  микрофон  арқылы  əр  түрлі  пайдалы  про-
граммалар  тарату  Ислам    жақтаған  адамзаттың  пайдасына  болған 
жетістік екені күмəнсіз. Алайда мұсылмандарды азанның əсем да-
уысынан мақрұм етіп, ғибадаттарға микрофонның миды тырнайтын 
дауысымен зиян келтіруде. Микрофонды мешіттерге орнату ысырап. 
Иманды жүректерге илаһи əсерлер беретін салих мұсылмандардың 
дауысының орнына шіркеу қоңырауы сияқты қырылдайтын бұл аспап 
жоқ кезде, мұнараларда оқылған азандар жəне мешіттерден таралған 
тəкбір  дауыстары  өзге  дін  өкілдерінің  көңілдерін  де  толқытатын 
еді.  Əр  көшеде  оқылған  азандарды  естіп  мешіттерді  толтырған 
жамағат,  сахабалар  заманындағыдай  намаздарын  хушумен,  жан 
рахаттығымен оқитын еді. Азанның мүминдерді толқытатын илаһи 
əсерін микрофонның металды дауысы табиғилығынан айыруда.     
Пайғамбарымыз хадисiнде: «Кiмде-кiм азанды естiгенде, əрбір 
калимасын iштей қайталап тұрса, əрбiр əрпі үшін оған мың сауап 
берiледi, əрi мың күнəсi кешіріледі.»- деп бұйырған. Азанды естiген 
кiсi, Құран оқып отырған болса да, естiгенiн жай дауыспен қайталап 
отыруы сүннет. «Хайə аля...» ларды естiгенде мұны қайталамастан: 
«Ла хаулə уə ла қууата илла биллаһ»- дейді. Азаннан соң салауат ай-
тылып азан дұғасы оқылады. Екiншi рет «Ашһаду анна Мұхаммəдан 
Расулуллаһ» дегенде бас бармақтың тырнақтарын сүйiп, көзге сүрту 
мустаһаб. Қаматта олай жасалынбайды.

- 80 -
НАМАЗ КІТАБЫ
- 81 -
НАМАЗ КІТАБЫ
Азан жəне қамат қандай жағдайларда оқылады?
1- Қырда, далада, бақшада жалғыз немесе жамағатпен қаза оқып 
жатқанда,  ер  кiсiлердiң  азанды  жəне  қаматты  дауыстап  оқулары 
сүннет. Азанды естiген адамдар, жындар, тастар ахырет күнi куəгер 
болады. Бірнеше қаза намазын бiр жерде оқитын адам алдымен азан 
жəне қамат айтады. Келесі қазаларын оқырда барлығына тек қамат 
түсiредi, бұларға бөлек азан айтпаса да болады. 
2-  Үйiнде  жалғыз  немесе  жамағатпен  уақыт  намазын  оқитын 
кезде азан жəне қамат оқымайды. Өйткенi, мешiтте айтылған азан 
жəне қамат үйлерде де айтылған болып есептеледi. Сонда да айту 
абзал. Жергiлiктi мешiтте жəне жамағаты белгiлi болған əр мешiтте 
уақыт намазы жамағатпен оқылғаннан кейiн жалғыз оқыған кiсi азан 
жəне  қамат  айтпайды.  Жол  үстінде  орналасқан,  яғни  имамы  жəне 
азаншысы  болмаған  жəне  жамағаты  белгісіз  мешiттерге  əртүрлi 
уақыттарда  келген  əр  жамағат  өздеріне  бөлек  азан  мен  қамат  ай-
тып намаз оқиды. Мұндай мешiтте жалғыз оқитын кісі де азан мен 
қаматты өзi еститiндей дауыспен айтады.
3- Сафарилер жамағатта да, жалғыз оқығанда да намазға азан 
айтып қамат түсiредi. Жалғыз оқитын адамның жанында намаз оқып 
жатқандар бар болса азан айтпауына болады. Жолаушы кiсi бір үйге 
кiрiп намаз оқыса азан мен қамат айтады, өйткенi мешiтте айтылған 
азан мен қамат оның намазы үшiн өтпейді. Жолаушылардың бірі бір 
үйде  азан  айтып  намаз  оқығаннан  кейін  қалғандарының  сол  үйде 
азан айтпай-ақ намаз оқуларына болады. 
Ақыл-есі дүрыс баланың, соқырдың, зинадан туылғанның, азан 
айтуды  білетін  сауатсыздың  азан  айтулары  жаиз  болады.  Жүнiп 
кiсiнiң  азан-қамат  айтуы,  əйел  кiсiнiң,  мас  адамның,  ашық  күнə 
істейтіндердің,  ақылы  толмаған  баланың  азан  айтуы  жəне  азан-
ды  отырып  айту  тахримəн  мəкрух  болады.  Бұлардың  азаны  қайта 
оқылады. Азанның дұрыс болуы үшiн азаншы мұсылман əрi ақылды 
болу керек. Микрофонмен азан айту дұрыс емес.
Пасықтың (ашық күнə істейтіннің) азанының сахих болмауына 
себеп, ғибадаттарда мұның сөзі қабыл етілмегендіктен. Пасық айтқан 
жəне микрофон арқылы айтылған азанға қарап уақыттың кіргеніне 
сенуге болмайды. Бұл екеуінің азанымен немесе ишаратымен ораза 
ашуға болмайды. 
Азанға құрмет көрсетіп сөздерін, əріптерін өзгертпей, бұзбастан, 
əндетпей  мұнараға  шығып,  сүннетке  сай  оқитындар  жоғары 
дəрежелерге ие болады.
Азан сүннетке сəйкес оқылмаса, мəселен кейбiр сөздерi ауысты-
рылып немесе басқа тілге аударылып айтылса жəне кейбiр жерлері 
əуенге  салынып  оқылса  немесе  микрофон  арқылы  айтылып  жатса 
(өйткені колонкадан шыққан дауыс имам не азаншының дауысы емес. 
Олардың дауысы электромагниттік толқындарға айналып, содан пай-
да болған дауыс.), мұны естiген адам оның артынан қайталамайды.
Ескерту: Азанды микрофонмен айтуға бола ма?
Мұнараларға  орналастырылған  колонкалар  муаззин  (азаншы) 
үшін жалқауланып, азанды мешіттің ішінде, қараңғы бөлмелерде оты-
рып, сүннетке қайшы оқуларына себеп болып жатыр. Ғасырлар бойы 
көктерге бой созып тұрған имандылығымыздың белгісі – мұнаралар 
бидғат  кесірінен  колонка  тірегіне  айналды.  Ислам  ғалымдары 
пəннің жетістіктерін үнемі жақсы қарсы алған. Мəселен баспаның 
құрылуын қолдап, пайдалы кітаптардың басылып, ғылымның жай-
ылуын  қалаған.  Радио,  микрофон  арқылы  əр  түрлі  пайдалы  про-
граммалар  тарату  Ислам    жақтаған  адамзаттың  пайдасына  болған 
жетістік екені күмəнсіз. Алайда мұсылмандарды азанның əсем да-
уысынан мақрұм етіп, ғибадаттарға микрофонның миды тырнайтын 
дауысымен зиян келтіруде. Микрофонды мешіттерге орнату ысырап. 
Иманды жүректерге илаһи əсерлер беретін салих мұсылмандардың 
дауысының орнына шіркеу қоңырауы сияқты қырылдайтын бұл аспап 
жоқ кезде, мұнараларда оқылған азандар жəне мешіттерден таралған 
тəкбір  дауыстары  өзге  дін  өкілдерінің  көңілдерін  де  толқытатын 
еді.  Əр  көшеде  оқылған  азандарды  естіп  мешіттерді  толтырған 
жамағат,  сахабалар  заманындағыдай  намаздарын  хушумен,  жан 
рахаттығымен оқитын еді. Азанның мүминдерді толқытатын илаһи 
əсерін микрофонның металды дауысы табиғилығынан айыруда.     
Пайғамбарымыз хадисiнде: «Кiмде-кiм азанды естiгенде, əрбір 
калимасын iштей қайталап тұрса, əрбiр əрпі үшін оған мың сауап 
берiледi, əрi мың күнəсi кешіріледі.»- деп бұйырған. Азанды естiген 
кiсi, Құран оқып отырған болса да, естiгенiн жай дауыспен қайталап 
отыруы сүннет. «Хайə аля...» ларды естiгенде мұны қайталамастан: 
«Ла хаулə уə ла қууата илла биллаһ»- дейді. Азаннан соң салауат ай-
тылып азан дұғасы оқылады. Екiншi рет «Ашһаду анна Мұхаммəдан 
Расулуллаһ» дегенде бас бармақтың тырнақтарын сүйiп, көзге сүрту 
мустаһаб. Қаматта олай жасалынбайды.

- 82 -
НАМАЗ КІТАБЫ
- 83 -
НАМАЗ КІТАБЫ
Азанның оқылуы
Аллаһу əкбар
4 рет
Əшһəду əлла илаһə иллаллаһ
2 рет
Əшһəду əннə Мұхаммадар-Расулуллаһ
2 рет
Хайə алəс-салəһ
2 рет
Хайə алəл фəлах
2 рет
Аллаһу əкбар
2 рет
Ла илаһə иллəллаһ
1 рет
Тек таң намазында «Хайə алəл фəлах тан» кейiн 2 рет «Ас-салəту 
хайрум минан наум» деп айтылады. Қамат айтатын кезде «Хайə алəл 
фəлахтан» кейiн екi рет «Қад қамəтис-салəһ» деп айтылады.
Азан дұғасы
Расулуллаһ (саллаллаһу алейһи уə сəллəм) бір хадисiнде былай 
деген: «Азан оқылған кезде мына дұғаны оқыңдар:» Уə əнə əшһаду 
əлла  илаһə  иллаллаһу,  уаһдəһу  ла  шəрика  лəһ,  уə  əшһаду  əннə 
Мұхаммадəн абдуһу уə расулуһ, уə радиту биллаһи Раббəн, уə бил 
Ислами динəн, уə би Мұхаммадəн (саллаллаһу алейһи уə сəллəм) ра-
сулан нəбиян». 
Басқа  бiр  хадис  шəрифiнде  былай  деп  бұйырған:  «Ей,  менiң 
үмметiм  азан  бiткен  соң  мына  дұғаны  оқыңдар:  «Аллаһуммə 
раббə  һəзиһид  дауəтит  таммəти,  уəс  салəтил  қаимəти,  ати 
Мұхаммадəнил-уəсилəтə  уəл  фадийлəтə,  уəд-дəражатар-
рафийъа, уə бъасһу мақамəн махмудəнил лазий уа адтəһу, иннəкə 
ла тухлифул миаад».
Азан сөздерiнiң мағыналары
Аллаһу  əкбар:  Аллаһу  та’ала  -  Ұлы.  Ол  еш  нəрсеге  мұқтаж 
емес.  Құлдарының  ғибадатына  да  мұқтаж  емес.  Ғибадаттардың 
оған  ешқандай  пайдасы  жоқ.  Осы  теңдессiз  мағыналар  саналарға 
жақсылап орнығып, жете түсiнуi үшiн Аллаһу əкбар сөзiн төрт рет 
қайтару бұйырылды.
Əшһаду  əлла  илаһə  иллаллаһ:  Ұлылығымен,  үстемдiгiмен 
ешкiмнiң ғибадатына мұқтаж болмаған халде, ғибадат етілуге одан 
басқа ешкімнің құқы жоқтығына күəлік етемін, əрі сенемін. Еш нəрсе 
оған ұқсамайды.
Əшһаду  əннə  Мұхаммадар  Расулуллаһ:  Мұхаммед 
алейһиссаламның  Аллаһу  та’ала  тарапынан  жiберiлген  пайғамбар 
екендiгiне,  Аллаһ  бұйырған  ғибадаттарды  үйрететiн  ұлы  тұлға 
екендiгiне  жəне  Аллаһу  та’алаға  тек  ол  алейһиссалам  бiлдiрген, 
көрсеткен  ғибадаттар  ғана  ұнайтынына  куəлік  етемін  əрі  шын 
жүректен сенемiн.
Хайə  алəс-салəһ,  Хайə  алəл  фəлах:  Мүминдерді  рахатқа, 
табысқа, құтылуға, бақытқа шақыратын екi сөз.
Аллаһу əкбар: Оған лайықты ғибадатты ешкім орындай алмай-
ды. Қандай да бір адамның ғибадатының Оған лайықты, жарасымды 
болуынан əлде қайда ұлы жəне ұзақ. 
Ла илаһə иллəллаһ: Ғибадат етілуге, құзырында тағзым етілуге 
ақысы  болған  зат  тек  Аллаһ.  Бірақ  Оған  лайық  ғибадатты  ешкім 
орындай алмайды.
Намаздың  қаншама  ұлы  болғанын,  оған  шақыратын  осы  азан 
калималарының ұлылығынан да түсінуге болады.
6- НИЕТ
Ниет намазға бастамай, яғни ифтитах тəкбiрi айтылмай тұрып 
етiледi.  Намазға  ниет  -  намаздың  атын,  уақытын,  қыбланы  жəне 
имамға ұйығанын жүректен өткізу.
Ифтитах тəкбiрiнен кейiн етiлген ниет дұрыс болмайды жəне на-
маз да қабыл етiлмейдi. Парыз немесе уəжiп намаздарға ниет етерде, 
қай парызды, не қай уəжiпті оқитынын бiлу тиiс. Рəкат санына ниет 
ету кажет емес. Сүннет оқырда тек намазға деп ниет ету жеткiлiктi. 
Жаназа  намазында  «Аллаһ  үшiн  намазға,  мəйіт  үшін  дұғаға»  деп 
ниет етiледi. 
Имамның «Еркектерге имам болуға» деп ниет етуi шарт емес. 
Имам  «Дайын  тұрған  жамағатқа  имам  болуға»  деп  ниет  етпе-
се,  жамағат  сауабын  ала  алмайды.  «Имам  болуға  ниет  еттiм»  деп 
айтқан жағдайда ғана жамағатпен оқылған намаздың сауабын алады. 
Жамағат арасында əйелдер болса, имам «əйелдерге де имам болуға» 
деп бөлек ниет етуге тиіс.
Ғибадат үшін тек қана ауызбен айту ниет болып саналмайды. 
Жүректен ниет етпесе ғибадаттар қабыл болмайды.

- 82 -
НАМАЗ КІТАБЫ
- 83 -
НАМАЗ КІТАБЫ
Азанның оқылуы
Аллаһу əкбар
4 рет
Əшһəду əлла илаһə иллаллаһ
2 рет
Əшһəду əннə Мұхаммадар-Расулуллаһ
2 рет
Хайə алəс-салəһ
2 рет
Хайə алəл фəлах
2 рет
Аллаһу əкбар
2 рет
Ла илаһə иллəллаһ
1 рет
Тек таң намазында «Хайə алəл фəлах тан» кейiн 2 рет «Ас-салəту 
хайрум минан наум» деп айтылады. Қамат айтатын кезде «Хайə алəл 
фəлахтан» кейiн екi рет «Қад қамəтис-салəһ» деп айтылады.
Азан дұғасы
Расулуллаһ (саллаллаһу алейһи уə сəллəм) бір хадисiнде былай 
деген: «Азан оқылған кезде мына дұғаны оқыңдар:» Уə əнə əшһаду 
əлла  илаһə  иллаллаһу,  уаһдəһу  ла  шəрика  лəһ,  уə  əшһаду  əннə 
Мұхаммадəн абдуһу уə расулуһ, уə радиту биллаһи Раббəн, уə бил 
Ислами динəн, уə би Мұхаммадəн (саллаллаһу алейһи уə сəллəм) ра-
сулан нəбиян». 
Басқа  бiр  хадис  шəрифiнде  былай  деп  бұйырған:  «Ей,  менiң 
үмметiм  азан  бiткен  соң  мына  дұғаны  оқыңдар:  «Аллаһуммə 
раббə  һəзиһид  дауəтит  таммəти,  уəс  салəтил  қаимəти,  ати 
Мұхаммадəнил-уəсилəтə  уəл  фадийлəтə,  уəд-дəражатар-
рафийъа, уə бъасһу мақамəн махмудəнил лазий уа адтəһу, иннəкə 
ла тухлифул миаад».
Азан сөздерiнiң мағыналары
Аллаһу  əкбар:  Аллаһу  та’ала  -  Ұлы.  Ол  еш  нəрсеге  мұқтаж 
емес.  Құлдарының  ғибадатына  да  мұқтаж  емес.  Ғибадаттардың 
оған  ешқандай  пайдасы  жоқ.  Осы  теңдессiз  мағыналар  саналарға 
жақсылап орнығып, жете түсiнуi үшiн Аллаһу əкбар сөзiн төрт рет 
қайтару бұйырылды.
Əшһаду  əлла  илаһə  иллаллаһ:  Ұлылығымен,  үстемдiгiмен 
ешкiмнiң ғибадатына мұқтаж болмаған халде, ғибадат етілуге одан 
басқа ешкімнің құқы жоқтығына күəлік етемін, əрі сенемін. Еш нəрсе 
оған ұқсамайды.
Əшһаду  əннə  Мұхаммадар  Расулуллаһ:  Мұхаммед 
алейһиссаламның  Аллаһу  та’ала  тарапынан  жiберiлген  пайғамбар 
екендiгiне,  Аллаһ  бұйырған  ғибадаттарды  үйрететiн  ұлы  тұлға 
екендiгiне  жəне  Аллаһу  та’алаға  тек  ол  алейһиссалам  бiлдiрген, 
көрсеткен  ғибадаттар  ғана  ұнайтынына  куəлік  етемін  əрі  шын 
жүректен сенемiн.
Хайə  алəс-салəһ,  Хайə  алəл  фəлах:  Мүминдерді  рахатқа, 
табысқа, құтылуға, бақытқа шақыратын екi сөз.
Аллаһу əкбар: Оған лайықты ғибадатты ешкім орындай алмай-
ды. Қандай да бір адамның ғибадатының Оған лайықты, жарасымды 
болуынан əлде қайда ұлы жəне ұзақ. 
Ла илаһə иллəллаһ: Ғибадат етілуге, құзырында тағзым етілуге 
ақысы  болған  зат  тек  Аллаһ.  Бірақ  Оған  лайық  ғибадатты  ешкім 
орындай алмайды.
Намаздың  қаншама  ұлы  болғанын,  оған  шақыратын  осы  азан 
калималарының ұлылығынан да түсінуге болады.
6- НИЕТ
Ниет намазға бастамай, яғни ифтитах тəкбiрi айтылмай тұрып 
етiледi.  Намазға  ниет  -  намаздың  атын,  уақытын,  қыбланы  жəне 
имамға ұйығанын жүректен өткізу.
Ифтитах тəкбiрiнен кейiн етiлген ниет дұрыс болмайды жəне на-
маз да қабыл етiлмейдi. Парыз немесе уəжiп намаздарға ниет етерде, 
қай парызды, не қай уəжiпті оқитынын бiлу тиiс. Рəкат санына ниет 
ету кажет емес. Сүннет оқырда тек намазға деп ниет ету жеткiлiктi. 
Жаназа  намазында  «Аллаһ  үшiн  намазға,  мəйіт  үшін  дұғаға»  деп 
ниет етiледi. 
Имамның «Еркектерге имам болуға» деп ниет етуi шарт емес. 
Имам  «Дайын  тұрған  жамағатқа  имам  болуға»  деп  ниет  етпе-
се,  жамағат  сауабын  ала  алмайды.  «Имам  болуға  ниет  еттiм»  деп 
айтқан жағдайда ғана жамағатпен оқылған намаздың сауабын алады. 
Жамағат арасында əйелдер болса, имам «əйелдерге де имам болуға» 
деп бөлек ниет етуге тиіс.
Ғибадат үшін тек қана ауызбен айту ниет болып саналмайды. 
Жүректен ниет етпесе ғибадаттар қабыл болмайды.

- 84 -
НАМАЗ КІТАБЫ
- 85 -
НАМАЗ КІТАБЫ
 

жүктеу/скачать 2,61 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: