Книга предоставлена исключительно в образовательных целях

157
Шы­ғар­ма­та­қы­ры­бы­мен­идеясы
Шы ғар ма ның та қы ры бын оның идеясы нан бө ліп қа рау ға бол май ды. Жа зу-
шы ның шын дық болмыс тан таң дап, тол ғап алып, өзі нің көр кем шы ғар ма сы на 
не гіз, ар қау ет кен өмір құ бы лыс та ры ның түй іні – 
та ы рып.
Жа зу шы шы ғар ма шы лық үр діс тің ал ғаш қы ке зе ңін де өмір дің әр алу ан 
құ бы лыс та рын зерт тей ді, тек се ре ді. Әри не, бұл құ бы лыс тар дың ішін де ірі сі 
де, ұса ғы да, ма ңыз дысы да, ма ңызсы зы да, күр де лі сі де, кез дейсо ғы да – бә рі 
де бар. Осы ның бә рі  – бо ла шақ шы ғар ма ның ма те риалы. Бі рақ жа зу шы ны 
өмір де бо ла тын кез кел ген құ бы лыс жап пай қы зық ты ра бер мей ді. Ол өз мақ-
са тына ке рек құ бы лыс қа ға на қы зы ға ды. Бо ла шақ көр кем шы ғар ма ға негіз 
бо ла тыны  – су рет кер қы зық қан құ бы лыс. Мы са лы, М.Әуе зов тің «Көк се рек» 
әң гі ме сі нің та қы ры бын таң дап алуы ның бір се бе бін жа зу шы ның жұ байы 
Валентина Әуе зова бы лай деп ес ке ала ды: «Бір де мен қа быр ға күнтіз бе сін (1929 
жыл дың) са тып ал дым. Сол күнтіз бе Мұх тар дың жа зу үс те лі нің тұ сын да ілу лі 
тұ ра тын еді. Сон да бел гі лі су рет ші нің сал ған су ре ті бар бо ла тын – қыс қы түн, 
қар жа мыл ған ме ңі реу да ла, со нау алыс та көз ұшын да қар бас қан кіш кен тай 
де ревняның от та ры кө рі не ді. Ең ал дың ғы қатар да түнде жорт қан қас қыр тұр. 
Мі не, сол су рет Мұх тар Әуе зов тің сонау жас ба ла ке зін де кә нігі аң шы лар дан 
ес ті ген әң гі ме ле рін есі не тү сір ген бо лу ке рек, ен ді күн сай ын көз ал ды нан 
осы су рет те гі кө рі ніс кет пе ген Мұх тар өзі нің «Көк се рек» әң гі ме сін жаз ған 
бола тын». Бұл – жа зу шы ның таң да ған та қы ры бы.
Қан дай шы ғар ма бол сын, бел гі лі пі кір ді – 
идеяны үн дей ді. Идеясыз көр-
кем шы ғар ма бол май ды. Та қы рып, оқи ға жә не оның құ ры лы сы, шы ғар ма ға 
қа тысушы лар дың ара ла рын да ғы тар тыс, олар ды су рет теу әдіс те рі жа зу шы ның 
сол шы ғар ма да ғы ай тай ын де ген идеясы на ба ғы на ды. Та қы рып жа зу шы 
су рет теп отыр ған өмір құ бы лы сы бол са, идея  – жа зу шы ның сол өзі су рет теп 
отыр ған өмір құ бы лы сы ту ра лы айт қы сы кел ген ойы, сол өмір құ бы лы сы на 
бер ген ба ға сы.

жүктеу/скачать 3,91 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: