Конспектісі «Экология»
Экологиялық мәдениеттің дамуы
жүктеу/скачать 0,74 Mb.
|
Дәрістер Экология 2 болим
| 14.8 Экологиялық мәдениеттің дамуы
Философияда мәдениет дегеніміз рухани және материалдық еңбек өнімдерінде, әлеуметтік нормалар мен мекеме жүйелерінде, рухани құндылықтарда, адамдар мен табиғаттың өз ара қарым-қатынастарында адамдардың өмір қабілеттілігін дамыту және ұйымдастырудың мамандандырылған әдістері. Мәдениет — саналы әрекеттердің көрінуі, ол адамның табиғатқа деген және әлеуметтік қажеттілікке деген ерікті қарым-қатынасын сипаттайды. Заманауи қоғам таңдау жасау керек: табиғатпен ескі қарым-қатынасты сақтау, ол экологиялық апатқа әкелуі мүмкін немесе өмір сүруге қолайлы биосфераны сақтайды, бірақ ол үшін қалыптасқан әрекет түрін өзгерту қажет. Соңғысы адамдардың дүниетанымын түбегейлі өзгерткенде, рухани, материалдық және мәдениеттерді өзгертіп, жаңа мәдениет құру арқылы ғана экологиялық мәдениетке қол жеткізуге болады. Осыдан, экологиялық мәдениеттің ажырамас органикалық бөлігі екендігі айқындалады, ол адамдардың табиғат ортасымен байланысындағы қызметі мен ой-өрісін қамтиды. Адам мәдени әдетке табиғатты өзгерту және «өзінің шығармашылық ортасын құру» арқылы қол жеткізген жоқ. Қоғамның мәдениетінің маңызды көрсеткіш деңгейі оның тек қана рухани дамуы ғана емес, сондай-ақ, табиғат байланыстарын өндіру мен сақтау қызметтеріне экологиялық қағидалар енгізуіне де байланысты болады. Мәдениеттанушылардың көзқарастары бойынша экологиялық мәдениет қоғамдағы мәдениеттердің компоненттерін толықтай көрсетіп, адамдардың қоршаған ортаға әсерін, сондай-ақ, табиғаттың рухани-тәжірбелік әсерін (сәйкес білім, мәдени дәстүрлер, бағалы қондырғылар және т.б.) бағалайтын құралдардан тұрады. Экологиялық мәдениет дегеніміз Б.Т. Лихачевтың ойы бойынша, ақыл мен сананың экологиялық дамуы, эмоционалды-психологиялық жағдайы ғылыми негізделген утилитарлы – тәжірбиелік қызметтерінің органикалық бірігуі ретінде де қарастыруға болады. Экологиялық мәдениет тұлғамен толықтай және оның түрлі бөліктерімен де, сапаларымен де байланысты болады. Мысалға, философиялық мәдениет адамдардың табиғат өнімі және қоғамы ретінде түсінуге мүмкіндік береді: саяси – адамдардың шаруашылық қызметі мен табиғат жағдайы арасындағы экологиялық теңдіктің сақталуын қамтамасыз етеді; құқықтық – адамдардың заңнамамен рұқсат етілген табиғатпен арасындағы байланысты сақтау; әдептілік – табиғаттағы гормония мен әдеміліктің эмоционалды қабылдау шарттарын құрайды; физикалық – табиғаттың нағыз күштерінің тиімді дамуына бағытталған; адамгершілік – адамдардың табиғатқа деген қарым-қатынастарының руханилығы және т.б. Барлық осы мәдениеттердің қарым-қатынастарынан экологиялық мәдениет туындайды. «Экологиялық мәдениет» түсінігі «табиғи қоғам» жүйесінің дамуы мен сақталуына әсер етеді. жүктеу/скачать 0,74 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|