Конспектісі «Экология»
Биосфера эволюциясы. Биосфера эволюциясының биотикаға дейінгі және биотикалық фазалары
жүктеу/скачать 1,1 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Биотикаға дейінгі эволюция
| 5.3 Биосфера эволюциясы. Биосфера эволюциясының биотикаға дейінгі және биотикалық фазалары
В.И. Вернадский биосфера эволюциясы туралы келесі ойларды қалыптастырған болатын: 1. Бастапқыда қоршаған ортаның хабаршысы – литосфера қалыптасты, ал кейініректе, құрғақта тіршілік пайда болғанда – биосфера. 2. Жер шарының барлық геологиялық тарихы ағымында аз ойлы геологиялық дәуірлер (яғни, өмірлік қабілеттен айырылған) ешқашан байқалмаған. Осыған сәйкес, заманауи тірі заттың өткен геологиялық дәуірлердің тірі заттарымен генетикалық байланысты. 3. Тірі организмдер – химиялық элементтердің жер қыртысындағы миграциясының ең басты факторы, «шамамен алғанда, заттардың дене салмағының 90%-ы тіршілік қабілетімен жәрдемдескен». 4. Организмдер әрекетінің жойқын геологиялық әсері, олардың санының шексіз үлкендігімен және олардың шексіз үлкен уақыт аралығында әрекет етуімен түсіндіріледі. 5. Биосферадағы процестердің дамуын қозғайтын негізгі фактор – тірі заттың биохимиялық энергиясы болып табылады. Биосфера эволюциясы биотикаға дейінгі және биотикалық деген екі фазадан тұрады. Биотикаға дейінгі эволюция Жер шары мен оның атмосферасы шамамен 4,7 млрд. жыл бұрын пайда болды. Пайда болған ғаламшар ұйтқысының құрамына кіретін гарыштық газды компоненттер (артықшылығымен сутегі), кеңістікке ұшып кеткен және екіншілік жасөспірімді геогенді атмосферамен алмастырылған болатын. Ол суытылған қыртыстың эмиссияларымен, жанартаудың атқылауымен құрастырылған, оның жоғары температурасы болды, тез орнықтырылатын және құрамында сутегінің, азоттың, су буларының, көміртегі оксидінің, метанның, аммиактың, күкіртсутегінің және т.б. қалдықтары болды. Ортаның физикалық сипаты осы заттардың арасында химиялық өзара әрекеттесу шарттарын құрды. Абиотикалық зат айналымының атмосферада пайда болуы оның біртіндеп сууы есебінен және күн сәулесінің энергиясына байланысты. Сұйық су пайда болады; біріншілік ыстық ерітінді қазіргі гидросфераға қарағанда көбірек концентрленген ерітіндіні ұсынады. Элементтердің су миграциясы мен еріткіштердегі, сұйық тұнбалардағы көпфазалы химиялық реакциялар мен аз көлемді су құбырларының өлшенген бөлшектерінің бетінде су айналымы құрылады. Бастапқыдағы ақуыздар, майлы қышқылдар, полисахаридтердің – күрделі органикалық заттардың таңдалуы мен абиотикалыққа айналуы мономерлердің конденсация мен полимеризациялану процесінде және басқа да қарапайым қосылыстарда Күннің ультракүлгін сәулелену энергиясы есебінен, радиоактивтілік пен электр разрядынан болады. Органикалық заттардың кейінгі күрделенуі макромолекулалардың тұрақты коллоидті комплекстерінің пайда болуына әкеледі, олардың ақпаратты функциялары болады, молекулаларды тану қабілеттілігі бар, таңдаулы катализ бен өздігінен жинақталуға қабілетті. Бірінші қарапайым түртектес жасуша өзегінің негізгі компоненттері пайда болады. жүктеу/скачать 1,1 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|