-Адам санасындағы ақпараттардың өңделуі болып табылады

2. 
   КӨРКЕМ ЕҢБЕК ПӘНІНІҢ ҚОЛӨНЕР ТҮРЛЕРІМЕН ӨЗАРА БАЙЛАНЫСЫ
   

Еңбекке баулудың мемлекеттік стандартында көркем еңбек бөлімінде талшықты материалдармен,жіппен матамен жумыс істеу барысында оқушыларды ұлттық қолданбалы қолөнермен таныстыру талаптары көрсетілген.Оқулылар матадан қазақтың ұлттық киімдерінің үлгілерін жасауға,құрақ құрауга, өруге,тоқуға ,кестелеуге уйренуі тиіс. Бұл жумыстарды істеу барысында оқушылар эстетикалық талғамдарын,шығармашылық қабілеттерін дамытатын ,жауапкершілікке,озін озі кадагалауга уйренеді. Талшықты материалдармен істелетін жұмысты бастамас бұрын,бaлаға матаның түрлері,оның калай токылатыны,ол үшін қандай қуралдар пайдалатыны жайлы қысқаша түсінік берілді. Оқушылар матаның түрлермен танысады, осы мақсатта жүннен, жібектен, жасанды вискоздан жасалатын,өсімдік талшықтарын токылатын маталар деп аталады.Мысалы; Жартылай жүннен, жартылай мактадан,жартылай жыбектен токылатын маталар, жібек жане кендір араласкан немесе жартылай кендірден токылатын,шыны талшығымен жасалатын маталар болып табылады. Жіптердің тоқылуына қарай матаның қурылысы әр түрлі болып табылады .Мaтаны токып та,өріп те дайындайды,токылу сапасына қарай быр,екы қабатты,қылшықты болып болынеды. Мата жіптерін тігінен және көлденең токиды.Тігінен токылатын жіпті негізгі жіп,ал көлденең токылатын жіпті арқау жіп деп түсіндіріледі. Негізгі жіптен тоқылган мата жуған кезде қысқарады,тығыздалады,ширайды. Көлденең жіптен тоқылған мата ширамайды.

Сурет – 1.

Сурет -2.

• 
  Еңбекке баулудың мемелекеттік стандартында көркем еңбек бөлімінде талшықты материалдармен, жіппен матамен жумыс істеу оқушыларды ұлттык қолданбалы қолөнермен таныстыру талаптары көрсетілген болатын.
  
• 
  Окушылар матадан қазақтың ұлттык киімдерінің улгілерін жасауға құрақ құруға үйрену керек.
  
• 
  Мата жіптерін тігінен және көлденең токитын болған.Тігінен токылатын жіпті негізгі жіп деп атаймыз.Ал көлденең токылатын жіпті арқау жіп деп атаймыз.Негізгі жіптен мата қысқарады жуған кезде ширайды..Ал көлденең жіптен тоқылган матамыз ширамайды.
  
• 
  Табиги өсімдік талшығынан мата,Сора,зығыр,кендір өнімдерін аламыз.
  
• 
  Жануарлар қой,ешкы,қоян,түйеден табиғи жүн,ал жібек талшықтары ала құрттан алынады.
  
• 
  Химиялық жасанды және синтетикалық талшықтардан көп турлі маталарды токиды.Бұл маталардың ерекше қасиеттерінің бірнешеуі:
  
• 
  Тусін өзгерпейді
  
• 
  Төзімді,мыкты болып келеді.
  
• 
  Мысалы:Капрон жібінің мықтылығы қурыш сымының мықтылығындай болады.
  

Үлгі өлшемін дайындау және матаны пішу