Көзі нашар көретін балалардың танымын арттырудағы ерекшеліктері
жүктеу/скачать 22,9 Kb.
|
1 2
- Бұл бет үшін навигация:
- Ойлау икемділігі
| Ойлаудың тәуелсіздігі- жаңа сұрақты көру және қою, содан кейін оны өз бетімен шешу қабілеті. Ойлаудың дербестігі қоғамдық тәжірибені пайдалана білу және өз ойының дербестігі ретінде, ең алдымен, жаңа сұрақты, жаңа мәселені көріп, қоя білуден, содан кейін оны өз бетімен шешуден көрінеді. Ойлаудың шығармашылық сипаты дәл осындай дербестікте айқын көрінеді.
Ойлау икемділігі- объектілерді, құбылыстарды, олардың қасиеттері мен байланыстарын қарастыру аспектілерін өзгерту мүмкіндігі, егер ол өзгертілген шарттарды қанағаттандырмаса, мәселені шешудің болжанған жолын өзгерту мүмкіндігі, бастапқы деректерді белсенді түрде қайта құрылымдау, оларды түсіну және пайдалану салыстырмалылық. Ойлау икемділігі Мәселені шешу жолдарын табу қабілеті, егер ол оны шешу барысында біртіндеп оқшауланатын мәселенің шарттарын қанағаттандырмаса, бастапқыда жоспарланған мәселелерді шешу жолын (жоспарын) өзгерту қабілетінде жатыр. басынан бастап ескеру мүмкін емес еді. Ақыл-ой қабілеттері мен білімін дұрыс бағалау үшін осы жеке қасиеттерді ерекше ескеру қажет. Ойлаудың аталған барлық және басқа да көптеген қасиеттері оның негізгі қасиетімен, немесе ерекшелігімен тығыз байланысты. Кез келген ойлаудың ең маңызды ерекшелігі - оның жеке даралық ерекшеліктеріне қарамастан - маңыздыны бөліп алу, өз бетінше үнемі жаңа жалпылауларға келу қабілеті. Адам ойлаған кезде, ол жарқын, қызықты, жаңа және күтпеген болса да, ол немесе басқа фактіні немесе оқиғаны айтумен шектелмейді. Ойлау міндетті түрде әрі қарай жүріп, берілген құбылыстың мәніне үңіліп, сыртқы жағынан бір-бірінен қаншалықты ерекшеленсе де, азды-көпті біртекті құбылыстардың барлығының дамуының жалпы заңдылығын ашады. Көру қабілетінің терең бұзылыстары соқыр және нашар көретін баланың көрнекі-тиімді ойлауының дамуына кері әсер етеді. Ойлауды дамытудағы кемшіліктер бейнелі-бейнелі ойлаудың қалыптасу қарқынына әсер етеді. Идеялардың тарлығы, олардың бөлшектенуі және схематизмі ойлау процесінде қосалқы бейнелермен жұмыс істеуді қиындатады. Сөздік- логикалық ойлау аз дәрежеде патологиялық факторға байланысты, өйткені ол әртүрлі дәрежедегі жалпылама ұғымдарға негізделген, олардың көпшілігінде бейнелі мазмұн жоқ, тек сөздік аналогы ғана. Соқыр бала үшін вербализм қауіпті, өйткені оған білім дайын түрде беріледі, ол қолданатын ұғымдардың сенсорлық негізінің мүмкіндігі болмайды, нәтижесінде түсіну және танымдық қызығушылық деңгейі төмендейді. Сөйлеу болып табылады өтемақы факторы.Сөйлеудің дамуына қарым-қатынастың тар шеңбері әсер етеді. Мектеп жасына дейінгі балаларда олардың жасына тән емес көптеген сөйлеу бұрылыстары болады (сөйлеу дамуы 1,5-2 жаста жүреді), олардың мағынасын олар әрқашан түсіне бермейді. Бұл сөйлеуді қажетсіз формалды және мазмұны жағынан нашар етеді. Сөз бен бейненің арасында алшақтық бар. Бірқатар дыбыстарды артикуляциялау кезінде сөйлеудің айтылу жағында проблемалар бар, олардың жасалуы визуалды бақылауды қажет етеді. Жалпы алғанда, сөйлеу соқыр баланың психикалық дамуының ең сақталған аспектісі болып қала береді және реттеуші және коммуникативті функцияларды орындауға қабілетті.. Елестету- нашар көретіндердің елестетуі тұрақсыздықпен, анық еместілікпен ерекшеленеді. Нашар көрушілік баланың психикалық және физикалық дамуына әсер етеді: белгілі бір деңгейде есте сақтау процесі тежелген, ойлау операциялары қиындатылған. Мұндай балалардың физикалық дамуының артта қалушылық себебі, шектелген қимыл-қозғалыстың әсері болуы мүмкін. Көзі бұзылған баланың ата-анасы; тифлопедагог, психолог, офтальмолг, мамандарынан кеңес алып тұруы қажет. Балалармен жұмыс істеу барысында үлкендеесту көмегімен көру сынды көмекші талдамалар мен, айналадағы оқиғалармен хабардар етіп, қажетті түсінік беріп отырған жөн. Компенсаторлы қайта құру талдамаларының жетістігі көп жағдайда жанұядағы тәрбие мен білім беруге байланысты. Көруі бұзылған және нашар көретін балалардың мүмкіндігіне сәйкес жағдай жасаған маңызды. Артық аяушылық тәртібі немесе қисынсыз бағып-қағу көз ақаулығының жеке қалыптасуында қайшы пікір білдіреді. Сондықтанда тәрбиелеу кезінде балада жігерлік, сондай ақ жігерсіздік., менменшіл, кекшілдік, қорқақтық, немесе өз күшіне сенушілік, керенаулық немесе жауапкершілік, ашықтық пен араласқыштықнемесе тұйықтық пен үндеместік болуы мүмкін. Көруі бұзылғандық пен нашар көрушілік бала үшін әлеуметтік зардап болып есептелді. Көзі нашар бала өсіруші жанұяда айнала мен қарым–қатынасы және баланың өзімен араласу басқаша сипат алады. Үлкендер, жанұя мүшелері, таныстар өздерінің аяушылықтарын естірте айтып аяйды, бала аяушылық назарында, қамқорлық орталығында болады. Бұл баланың тәрбиесінде, оның қалыптасқан өз бағасы, адамдармен өзара қатынасы негізсіз айтылады. Қабылдау–сезім мүшелеріне тікелей әсер ететін өмір құбылысы мен заттардың жеке қасиеттері мен сапасының адам санасында тұтас бейнеленетін психикалық процес. Көру функциясының бұзылуы көруі бұзылғанлардағы көріп сезінуінің әлсіреуіне алып келеді. Сезіну сферасындағы өзгерістер сезімдік бейнеленудің бірінші этапы, оның келесі этапы қабылдауға әсер етеді. Қабылдау процесінде әдетте бірнеше анализаторлар қатысады. Әртүрлі іс-әрекеттерді орындау кезінде осы немесе басқа анализаторлар жетекші орынды алады. Өмір жағдайы мен іс-әрекеттің мінездемесіне байланысты анализаторлардың біреусі үстем болады. Осыған байланысты әрбір адамның өзіне тән қабылдау ерекшеліктері анықталды. Әдебиеттер тізімі: 1. Агавелян О.К. Социально–перцептивные особенности детей с нарушениями развития. Ч: 1999 2. Астапов В.М. ВВедение в дефектологию с основами нейро–и патопсихологии. М: 1997 3. Астапов В.М., Ю.В.Микадзе Обучение и воспитание детей группы риска: Хрестоматия / Сост.. М: 1996 4. Винарская Е.Н. Раннее речевое развитие ребенка и проблемы дефектоогии. М: 1987 5. Власенко И.Т. Особенности словесного мышления взрослых и детей с нарушениями речи. М: 1990 6. Воронова А.П. Нарушение зрительного гнозиса у дошкольников с речевой патологией / Дефектология. 1993 № 1 7. Выготский Л. С. Балалардың жас ерекшеліктері және кемтар бала психологиясы туралы таңдамалы еңбектер . А: 1999 жүктеу/скачать 22,9 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|
1 2