Айтты –айтпады: Шынында да, айтса айтқандай.
2) Сыбдырсыз басып, әйелі кіріп-шығып жүр.
Кіріп –шық:
1)Бір кіріп, бір шығу.
2) Келіп кету, барып қайту.
3) Бұл сәтте ол қарулас жолдасының келуіне қуанарын да, ренжірін де білмеді.
4) Талай ұрпақ келіп, талай ұрпақ кеткен.
Келіп –кетері: 1)Басып жүру, қатынап тұру.
2)Ауысп. Содан болатын содан келетін.
5) Батыр келіп, ауылда той-томалақ...-деп Алтынкүлге ілесе ұйқылы көзін ашып-жұмып, есінеп сөйлей кірген Бейпілқасқа.
Ашып –жұм: Біресе ашып, біресе жұму.
Үстеуге қатысты антонимдер:
1) Қоржын добра түбіне қолын сұғып жіберіп, әрлі-берлі жүгіртіп еді, көйлек-ыстан ба әлде не шүберектер былқ-былқ етті, содан өзге саусағына ештеңе білінбеді.
Әрлі –берлі: Ерсілі –қарсылы, олай –былай.
2) Ерте кезде азып-тозып бытырап кеткен жеті үй Текесін маңына шоқтай үйірін жинап алды да елдің шетінде, желдің бетіндегі Қайрақты өзенін жоғары-төмен бойлап көшіп, тыныш өмір сүре берді.
Жоғары:
1)Үсті, бас жағы.
2) Биік басым, артық.
Төмен:
1)Жоғарыға, биікке қарама –қарсы жақ; еңіс.
2)Ауысп. Көңілдегідей жақсы емес, құнсыз, нашар.
3) Әйтпесе сенің Құлан атыңды арысы Қостанай, берісі Есіл түгел біледі және де ақтығыңа, адалдығыңа түгел қол көтереді ғой.
4) Әйтеуір ар-намысына кір келтірген жоқ, азды-көпті жұртына еңбегі сіңді, соған орай атағы бар.
Азды –көпті: Азды –кем, біраз.
Көп:
1) Едәуір, бір сыпыра; мол, қыруар.
2)Ауысп. Үнемі, ұзақ уақыт.
Аз:
1)Азғантай, шағын.
5) Бұл дүниеде бүгін бар, ертен жоқпыз. Сыйласқанға не жетсін.
Бүгін –ертең: Я бүгін, я ертең, жақын арада. [3,12]
6) «Пәледен машайық та қашыпты деген, Рүстембай, сен де қапы қалма»,-деп алды-артына қарамай жөнеле берді.
Алды –арты: 1) Бір нәрсенің бас –аяғы, бар болғаны. 2)Бір нәрсенің ең соңы, ақыр –аяғы. Алды –артына қарамады –тоқтаусыз жүре берді, алаңдамады.
Достарыңызбен бөлісу: |