Куәлік №956-Ж. Журнал жылына 4 рет жарыққа шығады иб №11114

Біз  техникалық-тактикалық  шеберлікті 

жетіл діру бағдарламасын құруда жарыс кездесу-

лерінің  стенографиялық  нәтижелерін  есепке 

алдық.  Олар  жетілдірудің  жеке  бағдарламасын 

құруда  негізге  алынған  болатын.  Әр  палуанға 

төмендегідей  техникалық-тактикалық  көрсет-

кіш тер анықталып берілді: 

–  белсенділік  –  жарыс  белдесуінде  палуан 

шабуылға кетірген уақыт (сек); 

–  жалпы  вариативтілік  (шартты  бірлікте), 

яғни, палуанның жарыс кездесулерінде қолдан-

ған түрлі әдістер көлемі; 

–  жалпы  вариативтілік  (шартты  бірлікте), 

яғни,  төрешілер  бағалайтын  палуанның  жарыс 

кездесулерінде қолданған түрлі әдістер көлемі;

–  шабуыл тиімділігі (% бойынша) төрешілер 

бағалайтын техникалық әрекеттер жасау саны; 

–  шабуыл тиімділігі (% бойынша) нәтижелі 

жүйе жасалған қарсылас тарапынан жасалған әре - 

кеттерге бағытталған техникалық әдістер саны;

Біз әзірлеген техникалық-тактикалық шебер-

лікті  жетілдіру  міндеттерінің  жүйесі  маңызды 

факторлардың негізінде қалыптасты:

–  әртүрлі анатомо-морфологиялық, физика-

лық  және  психологиялық  ерекшеліктері  бар 

серіктестерді таңдап алу;

–  тәсілдерді өткізуге қолайлы жағдайлар жа-

сау үшін әртүрлі тактикалық дайындық түрлерін 

қолдану;

лық және бастапқы қиындықтары;

–  басып алулардың тиімді орындалуы;

–  бұлшық  еттердің  босаңсу  және  кернеу 

дәрежелері.

Тапсырмалар  жүйесін  құра  отырып,  біз 

келесі міндеттерді анықтадық:

1)  техникалық-тактикалық  әрекеттерді  жа-

рыстарды тиімді қолдану мақсатында жетілдіру;

2)  техникалық-тактикалық  әрекеттерді  жа-

рыс жекпе-жектерінде туындауы мүмкін әртүрлі 

жағдайларда жетілдіру.

Қойылған міндеттерді шешу мақсатында біз 

келесі әрекеттерді қолдануды ұсынамыз:

Бірінші  міндетті  жаттықтырушылар  біз 

саралаған  әдістемелік  тәсілдерді  қолдана  оты-

рып шешті:

–  тәсілді жарыстарда тиімді қолдану талап-

тарын арттыра отырып біртіндеп орындау қажет;

–  біртіндеушіліктің педагогикалық принцип 

талаптарын  сақтау,  яғни  нәтижеліліктің  артуы 

техниканың бұзылуына алып келмеуі қажет.

Екінші  міндетті  орындау  үшін  келесі  әдіс-

темелік тәсілдерді орындау ұсынылды: 

–  техникалық-тактикалық әрекеттерді орын- 

 дау  үшін  жағдайды  қиындату  (бастапқы 

орын ның  өзгерісі,  тірек  шарттарының,  тірек 

аумағының  өзгерісі,  міндеттерді  орындаудың 

түрлі  жылдамдығы  мен  дәлдігі,  дайындық 

жұмыстарының түрлі әрекеттерін орындау, т.б.);

–  экстремалды  жағдайда  техникалық-так-

тикалық  әрекеттерді  орындау  (эмоционалды 

шиеленіс  және  қажудың  әр  түрлі  дәрежесімен, 

көруді пайдаланудың шектеулігімен және т.б.);

–  техникалық-тактикалық iс-әрекеттерді орын- 

 дау  шарттарын  жеңiлдету  (бұлшық  ет  қауырт-

тылығын төмендету, бағдарларды енгiзу және эле-

менттердiң шұғыл ақпарат бірліктері, бөлшектерi);

–  техникалық-тактикалық 

iс-әрекеттерді 

орын дау үшiн тапсырманы қиындату (iс-әрекет-

тi орындауы, шарттардың өзгеруi немесе басқа 

қозғалыстармен  тапсырмаларды  кешенді  орын-

дау элементтерi).

Палуандардың 

аналитикалық 

және 

рефлексивтік  ойлауларын  қалыптастыру  үшін 

ISSN 2520-2634                                          Journal of  Educational  Sciences. №2 (51). 2017

83

Мырзабосынов Е.

олардың  бойында  педагогикалық  үрдіс  бары-

сында келесі дағдыларды қалыптастыру қажет:

–  қолайлы динамикалық жағдайларды жасау 

үшiн  техниканың  нақты  бiрлiктерiн  жетiлдiру, 

пайдаланылатын тактикалық әрекеттi орындау;

–  тактикалық  ұстанымдардың  түрлі  нұс-

қаларын жүзеге асыру;

–  басып  алу  жағдайына  байланысты  олар-

ды әртүрлі стильде (күштік, темптік және ойын) 

жүргізу;

–  қарсыласымен  белдесу  түрлі  нұсқаларды 

жүзеге асыруға икемді болу (меншiктi қызметтiң 

ұйымы,  бәсекелестiң  үйреншiктi  тайталасын 

iрiткi салу және бәсекелеспен өзара iс-әрекеттiң 

ұйымы);

–  түрлі  бағыттағы  қарсы  шабуыл,  шабуыл-

шы және қорғаныстық басып алуларды құру.

Әр түрлi тактикалық қондырғылардың жарыс 

айқастарында  өткiзуі  жарыста  жақындатылған 

жаттығу  шарттарында  қайта-қайта  олардың 

қайталауы  талап  етіледi.  Біздің  ойымызша,  па-

луан кемел түрде бірқатар дағдыларды меңгеруі 

қажет:

–  шабуыл  және  қорғаныстық  қызметтер 

үшін кілем көлемін ұтымды қолдану;

–  шынайы  және  жалған  техникалық-такти-

калық әрекеттерді уақытында шапшаң таңдау;

–  қорғаныс  әрекетін  бәсекелеске  орындау 

үшiн арақашықтықтың өзара орналасуы, басып 

алулар,  орын  ауыстыруы  қолайлы  өз  шабуыл-

шысына, қарсы шабуыл жасауға мәжбүр ету; 

–  жарыс  кездесулердiң  әр  түрлi  шартта-

рындағы  iс-әрекеттерi  және  техникалық-так-

тикалық әрекеттерді қиыстыру;

–  техникалық-тактикалық iс-әрекет жүргiзу-

дiң қарқындылығын реттеу.

жүктеу/скачать 5,97 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: