Культурология 1-20 Мәдениетті ақпараттық-семиотикалық түсіну
жүктеу/скачать 122,87 Kb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Зейіннің түрлері
- Ырықты зейін
- Үйреншікті зейін
- ,Ойлау және сөйлеу: процестің мәні, түрлері, заңдылықтары. Ойлау
- ) затты-әрекеттік; көрнекі-бейнелі; сәзді-логикалы б
| Зейін туралы ұғым.Психикалық құбылыстардың ішінде зейіннің алатын орны ерекше. Ол дербес психикалық процесс болып табылмайды. Сөйтсе де ол әрқашан адамның іс -әрекетіне, таным процесіне қатысады.Зейін деп - адам санасының белгілі бір затқа бағыттала тұрақталуын көрсететін құбылысты айтады. Дәлірек айтқанда, зейін дегеніміз айналадағы объектілердің ішінен керектісін бөліп алып, соган психикалық әрекетімізді тұрақтата алу.
Зейіннің түрлері.Зейін ырықты, ырықсыз және үйреншікті болып үшке бөлінеді. Ырықсыз зейін. Сыртқы дүниенің кез келген объектілері кейде ырықсыз-ақ біздің назарымызды өзіне тартады. Күшті, ерекше, қатты, күтпеген тітіркеңдіргіш ырықсыз зейін тудырады. Күтпеген жерден шыққан айғай, ашық терезеден ұшып кірген көбелек, қарсы бөлмедегі күлкі, кіріп келген адам - мұндай тітіркендіргіштердің бәрі балаларда қозудьң басты ошағының орнын өктем түрде алып, қалған әсерлердің бәрін ығыстырады да, олар бағынышты жағдайға түсіп қалады. Ырықты зейін - әрекетті саналы түрде ерік күшін жұмсау арқылы орындалуынан кӛрінеді. Бұл зейінді ерікті немесе белсенді зейін деп те атайды. Сананың әрекеттің белгілі шарттарымен байланысты болып, бір бъектіге бағытталуын - ырықты зейін дейміз. Үйреншікті зейін - адамға табиғи сіңісіп кеткен, арнайы күш жұмсамай-ақ орындалатын зейін.Үйреншікті зейін ырықты зейіннен кейін жасалады. Мәселен, бала оқуға төселсе, бұл оның тұрақты әдетіне айналса, оның зейіні де үйреншікті бола бастайды. ,Ойлау және сөйлеу: процестің мәні, түрлері, заңдылықтары. Ойлау дегеніміз бұл объективті шындықты белсенді бейнелеудің жоғарғы формасы, дүниені тану мен игерудің жоғарғы сатысы, тұлғаның танымдық әрекеті. Біз тікелей біле алмайтын заттар мен құбылыстарды тек ойлау аркылы ғана білеміз. Адамның ой-әрекеті әсіресе түрлі мәселелерді бір-біріне жанастыра отырып шешуде өте жақсы көрінеді.– қоғамдық-тарихи қалыптасқан адам миы қызметінің жемісі. Ойлау мен тіл өзара терең байланыста, тіл – адам ойлауының құралы. Адам ойы сөз арқылы өрнектеледі, сөздің ар жағында ой жатады. Сөз бен ойды теңестіруге болмайды, алайда сөзсіз ойлау іске аспайды, ой айтылмай, үнсіз тұншығады.. Ойлау күрделі тарихи-әлеуметтік құбылыс болғандықтан, оны зерттеумен көптеген ғылымдар – психология, логика, таным теориясы, лингвистика, кибернетика, физиология, т.б. шұғылданады. Ойлау тек адамға ғана тән қабілет ретінде оның шынайы адами болмысының қайнар көзі әрі басты құралының бірі, адам еркіндігінің мүмкіндігі мен шындығының кепілі болып табылады. Шешілетін мәселелердің сипатына байланысты ой әркеті теориялық және практикалық болып бөлінеді.практикалық ойлау объектив құбылыс деп қаралғанның өзінде де, ол сезімдік-қимыл деңгейіндегі тәжірибелік ақыл жұмысы қабылдау құбылысынан бөліктенбей, тікелей затпен байланысқан қимылдарға тең-герілді. Практикалық ойлау – бұл сәби ойының бастау формасы емес, ересек адамның пісіп жетілген ойлау қабілеті.Ойлау түрлерін классификациялауга байланысты психологияда кең тараған бағыттардың бірі – шешілуі тиіс болган мәселенің мазмұнын негізге алу, осыдан ойлау: 1) затты-әрекеттік; көрнекі-бейнелі; сәзді-логикалы болып түрленеді. Затты-әрекеттік ойлаудың кәрініс сипаты: қалыптасқан жагдайды жаңалай өзгертудегі ой ісі белгілі затқа тікелей багытталған нақты әрекетпен бірге жүреді. жүктеу/скачать 122,87 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|