Культурология 1-20 Мәдениетті ақпараттық-семиотикалық түсіну
Эмоциялар мен сезімдер туралы түсінік
жүктеу/скачать 122,87 Kb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Түрлері :Қызығушылық
- Қуаныш эмоциясы
- Айну эмоциясы
- Жек көру эмоциясы
| . Эмоциялар мен сезімдер туралы түсінік.
Эмоция - бұл ерекше психикалық құбылыс адам мен жануарлардың сыртқы және ішкі тітіркендіргіштер әсеріне реакциясы; қоршаған ортамен қарым-қатынас негізінде пайда болатын көңіл-күй.Эмоция организмнің әр түрлі қажетсінулерге қанағаттануына (ұнамды эмоция) немесе қанағаттанбауына (ұнамсыз эмоция) байланысты. Көңіл — адамның бойын билеп алатын эмоциялық жағдай. Көңілді болу адамның іс-әрекетінің сәтті, нәтижелі болуына байланысты. Адамның эмоциясын, оның мимикасынан, пантомимикасынан да байқаймыз. Эмоциялық үрдістердің пайда болуы вегетативтік жүйке жүйесінің қызметіне байланысты. Эмоциялар қатарластығы — бірін-бірі итермелеуші эмоциялық кемелденген екі бағдар. Олардың біреуі ұғынымсыздыққа қарай ығыстырылып, индивид мінез-құлқына санадан тыс әсер етеді. Түрлері:Қызығушылық-қозу жағдаяттарға сыйю, ой-өрiстi кеңейту, бiлу, зерттеу ықыласы, бiреуге немесе бiр нәрсеге әуесқойлық және сезiм құшағында күйзелу.Қызығушылыққа қарама-қарсы эмоцияны зерiгу деп атаймыз . Таңырқау, қызығу эмоциясына жақындау, қарама-қайшылық, ерекшелiк, жаңа ұқсас жағдаяттарда туады. Бiрақ, тез уақытта өтетiн эмоция болып көрiнедi. Күштi танымдық мотив ретiнде көрiнедi, соңғы әрекеттердi итермелейдi, яғни, айқындау, бiлу, анықтау, көз жеткiзу т.б.Қуаныш эмоциясыадамның мүмкiншiлiктерi және негiзгi тұлғалық қасиеттерiн жүзеге асыруда пайда болады..Ұялу эмоциясысубъект өзiне, көзқарасына, ойына, тұлғалық қасиетерiне, қатынастарына, сыртқы ерекшелiгiне сәйкес емес әрекеттерiн жасаған кезде туады. Ұялуға қарама-қарсы эмоциялық күй – мақтаныш эмоциясы. Ол моральдық-эстетикалық талаптардың жоғары деңгейiнде туындайды. Ол өзiнiң мағыналығын,артықшылығын, құндылығын басқа адамдардан жақсы лебiздер естiген кезде сезiнедi.Айну эмоциясысубъектiнiң моральдық-эстетикалық талабына сәйкес емес жағдайларда, объектiлерге, құбылыстарға немесе адамдарға туындайды. Бұл адамның қылықтары, ойлары, тiлектерi, нақты заттары, iс-әрекет кемiстiгi және т.б. Айну эмоциясы сәйкес объектiнi өзгертудi, жақсартуды, жетiлдiрудi, жою немесе алшақ жүрудi тудырады.Жек көру эмоциясы айнуға мағынасы ұқсас келедi, бiрақ өзiнiң қосымша ерекшелiгi бар.Ол сәйкес объектiнi өзгертудi, жақсартуды, жетiлдiрудi, жою немесе алшақ жүрудi тудырады. Сонымен қатар ол жек көрген адамнан немесе топтан өзiн алшақ ұстап, өзiнiң артықшылығын, ар-намысын сезiнедi. Сезімдер — адамның айқын білінген заттық сипаты бар және біршама орнықтылығымен ерекшеленетін эмоциялық күйіну-сүйінулерінің айрықша түрі. Сезімдердің қалыптасуы — адамның тұлға болып дамуының қажетті шарты. Мінез-құлқының түрткі-себептерін, мұраттарын, нормаларын білудің бір өзі адамның оларды басшылыққа алу үшін жеткіліксіз. Орнықты сезімдер заты болғаннан кейін ғана бұл білімдер қарекетке нақты түрткі болады. сезімдер мен оларға ілеспе эмоциялар олардың объектілеріне қайшылықты қатынас тудыруы мүмкін. Тұлғаның қалыптасу процесіне сезімдер иерархиялық жүйеде ұйымдасады; онда бір сезімдер жетекші орында, басқалары әлеуеттегі, жүзеге аспайтын беталыстар болып қала береді. Үстем сезімдердің мазмұны тұлғаның бағыттылығының ең маңызды сипаттамаларының бірін анықтайды. Сезімдерді топтастырудың ең көп тараған бір түрінде олардың жекелеген түрлері өздері көретін қарекет салалары бойынша сараланған. Адамның әлеуметтік болмысқа эмоциялық қатынасының бүкіл байлығы қамтылған биік сезімдер айрықша топ құрайды. Адамгершілік сезімдерсаласынаадамныңәлеуметтікмекемелерге, мемлекетке, басқаадамдарға, өзіне-өзініңкөзқарасынайқыңдайтынныңбәріжатады. Танымдыққарекетадамдатанымдықнемесеақыл-ойлықсезімдерінтуғызады. Олардыңпәнібілімалупроцесініңөзі, сондай-ақоныңнәтижесіболады; ақыл-ой сезімдерініңшыңыадамныңақиқатқадегенжалпыламасүйіспеншіліксезіміболыпшығады. Биіксезімдердіңарасындақарекетпенбайланысты: еңбекпен, оқумен, спортпенбайланыстыпрактикалықсезімдермаңыздыорыналады жүктеу/скачать 122,87 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|