1. Сабақтың тақырыбы: Дұшпандық ойдағы және асоциалдық емделушілермен қарым-қатынас.
2. Сағат саны: 90 мин (100%)
3. Сабақ түрі: теория
4. Сабақтың мақсаты: Өшпенділіктің себебін табу үшін оның тиімді реакциямен қарсы алу үшін, медициналық қызметкер оның негізгі белгілерін білуі қажет.«Өш алу» дегеніміз не? Ең алдымен,
өшпенділік ауытқуы немесе шеттен шыққан жағдай еместігін түсінуіміз керек
*оқыту: Білімді қалыптастыру (тың мәліметтер беру, білімді қалыптастыру).
*тәрбиелік: Адамгершілік тәрбиесін беру
*дамыту: Танымдық қызығушылықты дамыту.
5. Материалды техникалық жабдықталуы:
а) техникалық құралдар:компьютер, интерактивті тақта, мультимедиялық құрылғы.
ә)көрнекі және дидактикалық құралдар:өзіндік жұмыстарға арналған кеспелер,тест тапсырмалары,сөзжұмбақтар.
б) оқыту орны: дәріс аудиториясы
6. Әдебиеттер:
1. Кулимова Л.Т. Коммуникация негіздері.
2. Көбекова Ж.С. Психология негіздері.
3. Илешова Р. Медициналық психология.
1) Ұйымдастыру кезеңі – 5 мин. - (6%)
а) Оқушылардың сабаққа қатысуын тексеру.
ә) Оқушылардың сабаққа дайындығын тексеру.
б) Сабақтың мақсаты мен міндеті.
7.Оқушылардың өтілген тақырып бойынша білімін тексеру. 15 мин (16%)
1.Мәдениет аралық қатынаста қол алысудың ролі.
2.Діни айырмашылықтары бар науқастармен ара қатынас жасау.
3.Сезім мүшелері ақауы бар науқастармен арақатынас құру ерекшеліктері.
4.Соқыр науқастармен арақатынас жасау ерекшеліктері.
5.Саңырау науқастармен арақатынас жасау ерекшеліктері.
8.Жаңа сабақты түсіндіру: 40 мин (44%)
Ақпаратты – дидактикалық бөлім.
Асоциальды (әлеуметке қарсы) және өшпенділік сезімі жоғары науқастарға медициналық қызметкер қандай реакция береді?Мұндай науқастарға медициналық қызметкер әр түрлі реакция танытады: біреулері ашумен және өшпенділікпен жауап берсе, екіншілері пациенттерді өз жағына тарту мақсатымен ,жауыздық көрсету негіздің жоқтығын түсіндіріп,мейірімділікпен достық пейіл көрсетеді;үшіншілері патциенттің жағдайына көңіл аудармай,өздерін түк болмағандай ұстайды.Кейбір жағдайларда пациентке ашуланғанда дұрыс болуы мүмкін,бірақ та бәрінен маңыздысы – оның бұл себебін түсінуі.Ол үшін не қажет?
Пациентке оның ашулы және өшпенділікпен қатынас жасап отырған сияқты екендігін айтуы керек.Кейде «ашулы»,«өшпенділік» ұғымдарына өте күшті қабылдануы мүмкін,сондықтан өз пікіріңізді тым қатты түрде айтпауға тырысыңыз.Мысалы:«Сіздің бір нәрсеге көңіліңіз толмай отыр ма?»«Сіз риза емессіз бе?»«Сіз ашуланып отырған сияқтысыз?»Егер медициналық қызметкер пациенттің өшпенділігіне көзі жетпей,тек қана күмәнданса,нақтылау үшін сұрақ қоюына болады:«Не болды?»«Мен бір нәрсені дұрыс сұрамадым ба?»«Мен бір нәрсені дұрыс жасамадым ба?»Бұл жағдайларда не істемеу керек?Пациенттің өшпенділігімен кездескен кезде,өзіңізді ақырзаман орнағандай ұстамаңыз.Сонымен қатар,пациентті мысқылдауға, менсінбей қарауға болмайды,оның өшпенділігіне әрқашан салмақты қарау керек,өйткені ол емдік шараға бөгет жасайды.Пациенттің қанағаттанбауынаң қандай себептері болуы мүмкін?Пациенттің қанағаттанбауының себептері қарапайым болуы мүмкін медициналық қызметкердің түрі мен сөзі ұнамауы, медициналық қызметкер тымжас көрінуі және т.б.Өшпенділіктің себебін табу үшін оның тиімді реакциямен қарсы алу үшін,медициналық қызметкер оның негізгі белгілерін білуі қажет.«Өш алу» дегеніміз не?Ең алдымен,өшпенділік ауытқуы немесе шеттен шыққан жағдай еместігін түсінуіміз керек.Әрқайсымыз кейде болсада ашуланамыз. Өмірде ашу,ашулы ой мен әрекет көрініс бермейтін жағдайлар жоқ.Өмірде орындалатын әрекеттер,аз деңгейде болса да ашумен мотивацияланады.Ашудың өзінің мәні бар – ол өзін-өзі қрғау құралы,сонымен қатар,қорқынышқа қарағанда ол адамды күшті әрекеттерге итермелейді.Яғни,ашу қауіп-қатер жайлы белгі беретін үрей мен қорқыныш сияқты өзін-өзі қорғайтын сезім ғана емес,ол өшпенділік туғызатын күй.Ашудын себебі неде?Медициналық қызметкер үшін ашудың пайда болу себебін білу өте маңызды.Әр пациенттің ашуының себеб,оның өмірлік жағдайларында жатады.Әр ашудың адам өміріне тән тарихы бар.Өмір сүру барысында,әсіресе,балалық шақта,«ашулану стилі» қалыптасады;бір нәрсеге ашулансақ,ашу жиналып,сыртқа шығады.Кейбір пациенттер медициналық қызметкер бұйырып сойлесе ашуланады;басқалары – не істеу керектігін дұрыс,әрі нақты айтпаса ашуланады,үшіншілері – жеке басқа қатысты көп сұрақтар қойылса,оны артық қызығушылық деп есептеп ашуланады т.с.с. Ұқсас жағдайлар,кейбір пациенттерді ашуланшақтыққа итермелесе,басқалары оған ашуланбайды.Әлеуметтік қарсы болу дегеніміз не?Әлеуметке қарсылық – бұл өте күрделі әрі болжамдаулы қиын тұлғалық ауытқу,ол түрлі симптомдар ретінде көрініс бермей,мінез-құлық бұзылыстары ретінде көрінеді. Бұрын бұл ауытқуды «психологиялық тұлға»немесе «социопаттық тұлға» деп анықтайтын(бұл терминдер әдебиеттерде әлі кездеседі). Социопаттар әлеуметтік ортаға бейімделіп,қоғамның талаптары мен моральдық нормаларға көңіл аудармау,қоғамда өмір сүру ережелері мен заңдылықтарын,өзінің инстиктивті қажеттіліктеріне қанағаттандыру үшін,қоғамда өмір сүру ережелері мен заңдарын жазадан да қорықпай бұзуға бейім болып келеді.
9.Жаңа тақырыпты бекіту.20 мин (22%)
1. Жаңа материал бойынша негізгі түсініктерге тоқталу.
2. Негізгі терминдер мен тезистерді жұмыс дәптерлеріне жаздыру.
10.Сабақты қорытындылау.5 мин (6%)
Бақылау сұрақтары:
1.Бейәлеуметтік және қауіпті мінезді науқастар түсінігі.
2.Әлеуметке қарсы пациенттермен жұмыс барысында ескерілетін мәселелер.
3.Медицина қызметкерінің сексуалдық бұзушылықтары бар науқастармен қарым қатынас жасау ерекшеліктері.