Л.Н. Гумилев атындағы Еуразия ҧлттық университеті Пәннің оқу-әдістемелік кешені Басылым: алтыншы ЕҰУ Ф 703-08-17 Пәннің оқу-әдістемелік кешені. Алтыншы басылым
арнайы аспаптар - операциялық жүйелерге кіріктірілген хаттамалар анализаторлары немесе
SNMP немесе RMON агенттер, желілік адаптерлер немесе коммуникациялық құрал-
жабдықтар қажет.
Ӛткізу қабілетін желілердің кез келген екі тораптары немесе нүктелерімен ӛлшеуге
болады. Ӛйткені желілерде бір
мезгілде
пайдалануға
арналған
компьютерлер
мен
желілердің үлкен саны жұмыс істейді, сондықтан желілер тораптарының трафик матрицасы
деп аталатын ӛзара әрекет ететін компьютерлердің әртүрлі үйлесімдері үшін ӛлшенетін
ӛткізу қабілеттерінің жиыны желілердің ӛткізу қабілеттерінің жиыны желілердің ӛткізу
қабілеттерінің толық сипаттамасын береді. Желілердің әрбір торабы
үшін
трафик
матрицасын тіркейтін арнайы ӛлшеу құралдары қолданылады.
Ӛйткені желілерде белгіленген торапқа дейін әлі жетпеген жолдағы деректер ӛңдеудің
бірнеше транзиттік аралық кезендері арқылы ӛтеді, сондықтан тиімділік ӛлшемі ретінде
желілердің жекелеген аралық элементінің - жекелеген арнаның, сегмент немесе
коммуникациялық құрылғының ӛткізу қабілеті қарастырылуы мүмкін.
Екі тораптар арасындағы жалпы ӛткізу қабілетін білу оны арттырудың мүмкін жолдары
туралы толық ақпарат бере алмайды, ӛйткені жалпы цифрлардан пакеттерді ӛңдеудің аралық
кезендерінің қайсысы неғұрлым үлкен дәрежеде желілер жұмысын тежейтінін түсінуге
болмайды. Сондықтан желілердің жекелеген элементтерінің ӛткізу қабілеті оны
оңтайландыру тәсілдері туралы шешімдер қабылдау үшін пайдалы болуы мүмкін.
Уақыт бірлігінде желілердің бүкіл тораптары арасында берілген ақпараттардың орташа
саны ретінде жалпы ӛткізу қабілетін анықтаудың мағынасы бар. Желілердің сегменттерге
немесе ішкі желілерге бӛлінуі кезінде желілердің жалпы ӛткізу қабілеті ішкі желілердің ӛткізу
қабілеттері плюс сегментаралық немесе желіаралық байланыстардың ӛткізу қабілетінің
жиынына тең.
Желілерді оңтайландырудың таңдап алған ӛлшемдеріне әртүрлі типтердегі
параметрлердің үлкен саны әсер етеді. Ӛнімділікке үлкен дәрежеде мыналар әсер етеді:
пайдаланылатын коммуникациялық хаттамалар мен олардың параметрлері;
әртүрлі хаттамалармен жасалатын кеңінен қолданылатын трафиктің үлесі
мен сипаты;
желілер топологиясы және пайдаланылатын коммуникациялық құрал-
жабдықтар;
қате жағдайлардың туындау қарқындылығы мен сипаты;
түпкі тораптарды бағдарламалық және аппараттық қамтамасыз ету
конфигурациясы.
Желілердің ӛнімділігіне коммуникациялық хаттама мен оның параметрлері типінің
әсері. Коммуникациялық хаттамалардың таңдау есебі бір жағынан, арналық деңгей (Ethernet,
Tokenring, FDDI, FastEthernet, АТМ) және басқа жағынан, «желілік-кӛліктік хаттама» жұптары
(ІРХ/SРХ, ТСР/ІР, NetВІОS) үшін баршама тәуелсіз шешілуі мүмкін.
Әрбір хаттаманың ӛз ерекшеліктері, қолданылатын аймағы және бапталатын
параметрлері бар және бұл хаттаманы тандау және баптау есебінен желілердің ӛнімділігі мен
сенімділігіне әсер ету мүмкіндігін береді. Хаттаманы баптауға мынадай параметрлерді ӛзгерту
кіруі мүмкін:
кадрдың ең үлкен ұйғарымды ӛлшемі;
тайм-ауттар шамалары (оның ішінде пакет ӛмірінің уақыты);
байланыс орнатқанда жұмыс істейтін хаттамалар үшін - расталмаған пакеттер
терезесінің ӛлшемі, сондай-ақ тағы басқалар.
Әдетте, бір пакетті беру интервалында ұсталып тұратын деректерді берудің биттік
жылдамдығы номинал өткізу қабілеті болып түсіндіріледі. Хаттаманың тиімді ӛткізу қабілеті
- бұл пайдалануға арналған деректерді берудің орташа жылдамдығы, яғни әрбір пакеттің
деректер ӛрісіндегі деректерді берудің орташа жылдамдығы. Жалпы жағдайда хаттаманың