Л. Н. Гумилев атындағы Еуразия
жүктеу/скачать 1,51 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Нивелирлеу жұмыстары. Геометриялық нивелирлеу. Тәсілдері.
- Геометриялық
- Тригонометриялық
| ұлттық университеті
Пәннің оқу-әдістемелік кешені Басылым: бесінші ЕҰУ Ф 703-08-15. Пәннің оқу-әдістемелік кешені. Бесінші басылым №6 Дәріс. Нивелирлеу жұмыстары. Геометриялық нивелирлеу. Тәсілдері. Геодезиялық өлшеу жұмыстарының жүргізілуі барысында нивелирлеу атауы жиі кездесіп отырылады. Сонда, осы аталып отырған атаудың, Жер беті бөліктерінен қалап алынатын нүктелер биіктіктері айырмалары және олардың есептулер жүргізі бағытындағы жазықтыққа қарағандағы салыстырмалы биіктіктер өлшемдерін анықтаудағы геодезиялық жұмыстардын бір түрі деп аламыз. Совет Одағындағы, бастапқы есептелінулер жүргізілетін негізгі жазықтық ретіндегі мұхи деңгейлегіндегі болатын деңгейлік жвазықтық-геид аталымының қабылдануына сәйкес, осы жазықтық Балтық теңізінің орта деңгейліктегі жазықтығы деп аталатынын да еске алуға болады. Қажетті өлшеу жұмыстарының жүргізу талаптарына қатысты нивелирлеу әдістері - геометриялық - тригонометриялық - физикалық - стереофотограмматериялық - автоматтандырылған атауларда болып, әрқайсысы жеке-жеке қолданылуда тұжырымдалады. Геометриялық нивелирлеу әдісі инвелир деп аталатын өлшем аспабын пайдалану барысында, ізделінді өлшем бірліктерінің көкжиектік бұрыш арқылы анықталуын сипаттайды. Тригонометриялық инвелирлеу әдісіне келетін болсақ, бұл жағдайда теодолит-тахеометр аспабы қолдыныла отырып, ізделінді өлшем бірліктері, көлбеулік сәулелер арқылы белгілі болатынын айта аламыз. Сонда, осы әдістің қолданылуы нәтижесінде, түзулік бағыттағы белгілердың ара қашықтығы және көлбеулік бұрыш атаулары анықталады. Физикалық нивелирлеу әдіс: - барометрлік - гидростатикалық - аэрониверлирлеу Түрлеріне бөлініп қарастырылады. Барометрлік нивелирлеу жағдайында,барометр аспаптары қолданылып қалап алынған нүктелік орындардың қысымдары анықталып осы қысымдық өлшем бірліктерінің айырмасы бойынша сол нүктелердің өзара қандай биіктіктерде болатыны есептелініп шығарылады.Енді, гидростатикалық нивелирлеу әдісіне келетін болсақ онда самолетте орналастырылған радио-биіктік және статоскоп аспаптарының көмегімен ұшып келе жатқан самолеттің, Жер беті рельефтік |