Лат fol um, көне грекше: φύλλον —жоғары сатыдағы өс мд ктерд ң фотосинтез,газалмасу,буландыру



Pdf көрінісі
бет2/3
Дата07.10.2022
өлшемі11,62 Mb.
#41822
1   2   3
Түр н өзгерткен жапырақтар: т кен, мұртша,
қабыршақ, шырынды жапырақтар əртүрл қосымша
қызметтер атқарады. Мысалы, түйет кен мен
шағырт кенн ң жапырақ тақтасының жиег не жеткен
жүйелер н ң ұшы т кенге айналады. Кей жағдайда
өс мд ктерд ң бүрш ктер мен жапырақтары да түр н
өзгерт п т кенге айналуы мүмк н. Жапырақ тақтасы
түгелдей т кенге айналғандарға: сарыағаш, кактус,
кəр қыз жатады. Жапырақ түктер т кенге айналған
өс мд к - итмұрын. Т кенект жапырақтар малға жем
болудан қорғана алады жəне суды аз буландырады.


Мұртшаға айналған
жапырақтар.
Асбұршақ, үрмебұршақ мұртшалары
əлс з сабақтарының жарыққа қарай
көтер л п өсу не сүйен ш.
Қабыршаққа айналған 
жапырақтар.
Бүрш ктерд ң сыртындағы қабыршақтар,
тамырсабақтағы қабыршақтардың барлығы түр н
өзгерткен жапырақтар. Бүрш кт ң, пиязшықтың шк
бөл ктер н зақымданудан, улы газдардың зиянды
əсер нен қорғайды. Орамға айналған жапырақтар
жүгер собығының сыртын орап тұрады.
Шырынды жапырақтар.
Пияз, қырыққабат өс мд ктер н ң
жапырақтары қорект к заттарды қорға
жинайтындықтан қалың, шырынды.
Құрғақшылық болғанда шырын, қор
заттарын пайдаланып, т рш л к етед .


Жапырақ
тақтасының
п ш ндер .


Бүйрек тәрізді
Жебе тәрізді
Ромб тәрізді 
Жүрек тәрізді 
Қылқанды (ине) тәрізді


Жай және
күрдел
жапырақ.


Б р ғана тақтасы бар жапырақты жай жапырақ дейд (мысалы, терек,
қарағаш, қайың, жөке ағаштары, т. б.).
Б р сағақта 2, одан да көп майда жапырақшалар болса күрдел жапырақ
дейд . Жапырақшаларының әрқайсысы өз алдына жеке-жеке түсед .
Жапырақшаларының орналасуына қарай: үш құлақты күрдел , саусақ
салалы күрдел , қауырсын тәр зд күрдел деп бөл нед .
1. Үш құлақты күрдел жапырақ сағағында 3 жапырақша болады, мысалы:
беде, соя және т. б. 
2. Саусақ салалы күрдел сағақта 5-7, одан да көп жапырақшалар саусаққа
ұқсап б р жерден таралып орналасады, мысалы: атбас талшын, бөр бұршақ,
қарасора. 
3. Қауырсын тәр зд күрдел жапырақшалар нег зг сағақты бойлай ек
жағына б рдей құс қауырсыны тәр зд орналасады.
Жапырақша саны жұп болса жұп қауырсынды, тақ болса тақ қауырсынды
күрдел жапырақ дейд . Жұп қауырсындылар – асбұршақ, сары қараған,
чина, қоянбұршақ; тақ қауырсындылар – қызыл мия, ақ мия, итмұрын, ақ
қараған, шаған, шетен, грек жаңғағы. Жай жапырақтардан тағы б р
ерекшел г ағаштың күрдел жапырақтары күзде, тұтас үз л п түспейд .
Алдымен жапырақшалары, соңынан сағағы үз л п түсед . Шөптект
өс мд ктерд ң күрдел жапырақтары тұтас қурап түсед .


А
B
C
D


Достарыңызбен бөлісу:
1   2   3




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет