Латын әліпбиі. Латын алфавиті көне және халықаралық
жүктеу/скачать 339,56 Kb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Н.Төреқұлов «Бізге қандай әліппе керек», Ә.Байдилдиннің «Жаңа әліппе тарихынан», Б.Байтоғайұлы, Қ.Басымов, М.Дулатов
| Латын
графикасына байланысты п к рталастардың басталуы . 1920 жылы «Дала уәлаяты», «Айқап», «Қазақ», «Еңбекші қазақ», «Жаршы», «Жаңа мектеп» газеттерінде көрініс тауып, газет төңірегіне ұйыса бастайды. Н.Төреқұлов «Бізге қандай әліппе керек», Ә.Байдилдиннің «Жаңа әліппе тарихынан», Б.Байтоғайұлы, Қ.Басымов, М.Дулатов , Т.Шонанұлының «Бізге жаңа әліппе не үшін керек»,О.Жандосұлы, М.Жолдыбаев, Қ.Жұбанов, Е.О маров, Қ.Кемеңгеров, Н.Қаймекеұлы, Ж.Аймауыто втың, М.Мұхтарұлы «Дыбыс белгілерін негізінен өзгерту керек» т.б. Жалпы Шығыс елдеріне жақын орналасқан дамымаған мемлекеттердің алғашқы жазу графикасы ретінде латын әліпбиінің енуі 1924- 32 жылдар аралығын қамтиды. Айдос САРЫМ, саясаттанушы: – Қазақ тілінің латын әрпіне көшуі – алдымен қазақтың шаруасы. Орыс тіліне, орыстың мектебіне, басқасына бұның ешқандай қатысы жоқ. Сондықтан бұл мәселені тым саясиландырмай, шын өзіміздің ұлттық мүддемізден туындайтын осындай қадамдар жасауымыз керек. Бұның артында үлкен саясат және үлкен экономика жатыр. Үлкен саясат дейтініміз – Қазақстан ерте ме, кеш пе, детоталитаризация және деколонизация үдерістерін өзінің басынан өткізуі керек. Рухани құлдықтан шығудың, Ресейдің ықпалынан шығудың бірден-бір жолы, жалпы түркі халықтарымен бірге болудың бір үлкен жолы – ортақ әліпбиде жүру. Менің түсінігімде, Өзбекстан тәжірибесі аса мәз емес. Кем дегенде Әзірбайжан сияқты мемлекеттердің осындай үлкен қадам жасағанын ескеру керек. Біз де ХХ ғасырдың өзінде 2-3 рет әліпбиді ауыстырдық. Сол тәжірибенің бәрін зерттейтін үлкен орталық ашып, сонда 2-3 жыл бойы барлығын саралап, бүгінгі заманға лайықты әліпбидің нұсқасын жасап, жүйелі түрде үлкен саяси шешіммен, жігермен іске асыратын болсақ, қазақ ұлты ол тұрғыдан ұтылмайды. Керісінше, ұтады. |