Лекция №1 Корея әдебиеті
жүктеу/скачать 221,14 Kb.
|
ШÑÒÑÑ Ñ Ð°Ð»ÑÒÑаÑÑнÑÒ£ ÓдебиеÑÑнен дÓÑÑÑÑеÑ
| Қалыптасу кезеңі (1930-1945 жылдар). 30-шы жылдардың басына қарай отарлық тәртіп әлсіреп, қазіргі заманғы корей әдебиеті қалыптаса бастап, әдеби белсенділік орын алады. Бірақ 1945 ж. соңында жапондар тарапынан қайта қуғын-сүргіндер басталып, әдебиет те тоқырауға ұшырайды. 1931 ж. Маньчжурдағы соқтығыстар, 1937 ж. қытай-жапон соғысы, 1941 ж. Тынық мұхит аймағындағы соғыс және т.б. оқиғалар осы кезеңдегі корей қоғамында орын алған жағдайларға өз әсерін тигізбей қоймайды. Қуғын-сүргін күшейе түседі. Бір мезетте экономикалық және мәдени жүйелер бақылауға алынып, қоғамдық орындарда корей тілін пайдалануға, корей тілінде жазуға тыйым салынады. Көптеген корей журналдары жасырын түрде қызмет жасағанымен, корей әдебиетінде тоқырау кезеңі басталады.
Жапондық солшыл экстремистер әсерінің күшеюі нәтижесінде КФАП әдеби әрекеті айтарлықтай әлсірей бастайды. Әдеби үйірмелер мен топтарда көркемдік тәсілдерді жетілдіру мақсатында түрлі бағыттар қалыптасады. Таза поэзия-сунсуси бағыты көркем үлгі мен әдебиеттегі образдарға үлкен мән береді. Бұл бағыт Пак Ёнг Чоль, Ким Ёнг Ранг, Син Сок Чжонг деген ақындардың туындыларында өз жалғасын табады. Жоғарыда аталған ақындар поэзиясы корей идеологиясына ғана қызмет етпей, оқырмандардың жүрегіне әсер етіп, көркем сезімдер тудыру керек деген пікір айтады. Корей әдебиетіндегі романтикалық бағыттың негізін қалаушы ретінде «Сэнъри» қоғамының мүшесі Ю Чхи Хванды ерекше атап өтсек болады. Бұл бағыттың жақтаушыларына сондай-ақ «Сит Бурак» («Ақындар қаласы») үйірмесінің мүшелері Ким Донг Ри, Ким Таль Чжин және Со Чжонг Чжуды да жатқызуға болады. «Өмір фракциясының» жақтаушылары болған жоғарыда аталған ақындар көбіне басқа фракцияларды өткір сынға алған. Олар «интеллектуальды поэзия» фракциясының әсерлі жеткізу техникаларына, ал идеологиялық фракцияның шектен тыс идеологияға бағытталғанын айтады. Өмір фракциясы ақындарымен қатар табиғатты жырлайтын «чжоивонси» стилінде жазатын ақындар пайда болған. Олар қаланың өмірінен бас тарта отырып, ауылдық жерде өмір сүріп, осы арқылы өздерінің табиғатқа жақындығын көрсетеді. Мұндай құбылысты Ким Санг Ёнгтің туындыларынан, Син Сок Чжонгтің «Сіз шалғайдағы осы елді білесіз бе?» және Ким Донг Меннің «Почё» атты шығармаларынан да байқауға болады. И Юк Са мен Юн Донг Джудің шығармалары отаршылдық тәртіпке қарсы бағытталған. И Юк Са жапондардың жауыздық әрекеттеріне қарсылық көрсетіп, патриоттық өлеңдер топтамасын жазады. «Ақындар қаласы» атты әдеби үйірмеге мүше болған Ким Донг Ри, Ким Толь Чжин и Ю Чи Хван сынды ақындардың шығармаларын ерекше атап өту қажет. Ю Чи Хванның шығармаларынан натуралистік көзқарастарды байқауға болады. Автордың ойын дәл жеткізетін шығармаларға Ю Чи Хванның «Шың» атты өлеңін мысалға келтірсек болады. Онда автордың өзі, оның еркіндігі мен өмірі шыңға теңеледі. Корей әдебиетінде «Таза поэзия» қозғалысымен қатар модернизм де пайда болады. Осыған орай көптеген шығармаларда адамдар арасындағы қарым-қатынас, өмір мен өлім, қала мен ауыл мәселелері қозғалады. Модернистік ағымның екі негізгі бағытын көрстеуге болады: ағылшын-америка стилін ұстанған ақын-жазушылар (Чжонг Чжи Ёнг, Ким Кванг Гюн, Чжанг Ман Ёнг және басқалар) мен ерте француз сюрреализмін ұстанғандар (И Санг, И Си У және т.б.). И Санг өзінің «Бес түйсік» және т.б. өлеңдерінде өзінің сюрреалистік бағыттағы кескіндеу құралын пайдалануға тырысқан. Ал Чжанг Манг Ёнг өз шығармаларында, ең алдымен, ауылдық өмір мен табиғатты жырлаған. Ким Квант Гюннің шығармашылығына ағылшын ақыны Эрза Фаундтың туындылары әсер еткен. Ю Чи Хванның «Өмір бастамасы», «Қаңтар» және т.б. шығармаларынан ерекше рух айқын байқалады, онда модернизмге тән сезімге үстірт қараудан ақын өзін алшақ ұстайды. Бұл өлеңдер қатаң логикалық бастаудан құралып, ондағы «жан ашуы», «қайғы» мен «қуаныш» сөздерінен де нық сенімді көруге болады. 1939 ж. «Фраза» журналында ақын Пак Ту Чжин, Чжо Чжи Хунның өлеңдер жинағы жарыққа шығады. Чжо Чжи Хун – мәдени консерватизмнің өкілі. Ол табиғатты жаны сүйген және қоршаған ортаны тұтас әсемдігімен шынайы суреттеген. Пак Ду Джин – идеалистік көзқарасты ұстанған ақын. Ол жер бетінде бақыттың орнауы тылсым күштерге байланысты деп есептеген. Пак Мок Воль фольклор ақыны деп аталған. Оның өлеңдерінің негізгі тақырыбы – табиғат пен оның әсемдігі. Осы кезде қоғамда орын алған шындық пен корей халқының ұлттық болмысы мен сана-сезімін сипаттайтын түрлі өлеңдер жарық көре бастайды. Ким Санг Ок, И Хо У, Чжонг Ван Ёнг, И Ёнг До және т.б. ақындардың сиджо стилінде жазылған шығармаларында да атамыш тақырыптар сөз болады. Ким Санг Ок поэзияда ХХ ғасырда мүлде ұмыт болған сиджо үлгісін қайта жандандырып, қазіргі заманға сай тақырыптар мен сезімдерді қамтиды. Ким Санг сонымен қатар сиджо поэтикалық спектріне қайшы келетін ұзақ прозалық өлеңдер де жазады. Осылайша, ақын осы үлгінің шектеулерін жоюға тырысады. Ким Санг Ок ерте кезден корей халқының мәдени мұрасын аса жоғары бағалаған. Ол жапондарға қарсы жасалған әрекеттері үшін бірнеше рет абақтыға қамалса да, елі үшін көп нәрсе жасай алмағанын түсінеді. Ким Санг Октың ұлттық рухты оятуға бағытталған шығармаларында ақынның өзін кінәлі сезінгенін байқаймыз. Осы кезеңде жарық көрген прозалық шығармаларда корей қоғамындағы адам өмірінің түрлі жақтары ашылады. Корей прозасы жаңа мәнге ие болып, дами түседі. Қоғамдық өмірде түрлі өзгерістер пайда болып, 1927 ж. елдің әдеби және мәдени өмірінде даму тенденциялар байқалады. Идеологиялық әдебиет үлкен маңыздылыққа ие болады. Корей идеологиялық әдебиетінде алғаш рет таптық алшақтықтар көрсетіліп, кедейлер мен байлардың өмірі суреттеледі. Осылайша, социалистік көзқарастағы әдебиет пайда болады. Прозалық шығармалардың авторлары елдегі саяси жағдайларға үлкен көңіл бөле бастайды. Пролетарлық әдебиет айтарлықтай саяси күшке ие болып, шығарманың мазмұны кеңейе түседі. Көптеген жазушылар социалистік бағыттағы көзқарастардан бас тартып, шындыққа тура қарауға тырысады. Осы кезеңде И Ги Енг, Хан Соль Я, Ким Нам Чхон, И Бук Менг, Хонг Менг Хи сынды жазушылардың шығармашылығы үлкен жетістікке ие болады. Аталмыш кезеңде корей әдебиетінде романдар, әсіресе тарихи романдар көптеп жарық көре бастайды. Мұндай шығармаларға И Кван Судың «Әзәзілдің мұрагері», «Тан Чжонның мұңды оқиғасы», «И Сун», «И Чха Донның өлімі», «Сечжон патша»; Хон Менг Хифтің «Им Кок Чжонг»; Ким Донг Иннің «Жастар», «Унхен сарайындағы көктем»; Пак Чжонг Хванның «Қанға боялған Кым Сан», «Тэчхунбу», «Өткен кеш», «Мейірімді Будда»; Юн Пэк Намның «Қара шляпа», «Шақыру»; Хен Чжиннің «Сон Хва ханшайым» атты туындыларын жатқызуға болады. Хон Менг Хифтің «Им Кок Чжонг» атты шығармасында Чосон мемлекеті кезінен Мен Чонг патшаның тұсына дейінге кезең қарастырылады. Жазушы өз шығармасында ақсүйектер мен қарапайым адамдардың, барлық қоғамдық таптардың өмірін шынайы суреттеуге тырысқан. Ем Санг Собтың шығармаларында ұрпақтар арасындағы, әке мен бала арасындағы қақтығыстар сипатталады. Оның «Үшінші ұрпақ» атты романын отаршылдық жағдайда өмір сүріп жатқан бір әулеттің үш ұрпағы, атасы, әкесі мен немересі арасындағы қарым-қатынастар суреттеледі. Осы кезеңде әйел жазушылардың саны да арта түседі. Олар көп жағдайда кедейшілік мәселелері мен елде орын алған қиыншылықтардың себептері туралы жазады. Әйел жазушылардың арасынан Пак Хва Сонгтың «Чусок мейрамы қарсаңындағы түн», «Қуаңшылық», «Отансыз қалған адамдар»; Кан Геннің «Ана мен қыз», «Шляпа», «Қараңғылық», «Жер астындағы ауыл», «Адамзат мәселелері» атты шығармаларын ерекше атап өтуге болады. 1941 ж. Тынық Мұхиты аймағындағы соғыстың басталуы елде фашизмнің күшеюіне әкеліп соқты. Мыңдаған корей жастары майданға аттанады. Көптеген жазушылар мен әдебиетшілер түрме қабырғасында қайтыс болып, аман қалғандары жапон саясатын қолдауға мәжбүр болады. Осы кезде Хван Сун Вон, Че Менг Ик, Ан Су Гилы, Чжонг Би Сок сынды жазушылардың шығармалары кең тарайды. жүктеу/скачать 221,14 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|