Лекция 1 Тақырыбы : Химиялық кинетика пәні, химиялық реакция жылдамдығы, оған әсер ететін факторлар
жүктеу/скачать 1,89 Mb. Pdf көрінісі
|
downloadPdfUmkd
| Л.Н. Гумилев атындағы Еуразия
ұлттық университеті Пәннің оқу – әдістемелік кешені Басылым: бесінші ЕҰУ Ф 703-08-15. ПОӘК. Бесінші басылым Алынған (3) – теңдеу бірінші ретті қайтымсыз реакциялардың кинетикалық теңдеуіне ұқсас, айырмашылығы тура және кері реакциялардың жылдамдық константаларының қосындысы алынады. және -ні жеке-жеке анықтау үшін жоғарыдағы жылдамдықтың теңдеуін тепе-теңдік жағдайда жазайық: а) (тепе-теңдік жағдайда x= ). Немесе бұл теңдеуді былай жазуға болады: (4) мұнда - тепе-теңдік константасы. б) тепе-теңдік күйде: , теңдеу нөлге тең болуы үшін екі көбейткіштің біреуі нөлге тең болуы керек, бірақ , олай болса , осыдан (5) және (6) Бірінші реттілікті қайтымды реакцияның және жылдамдық константаларын жеке-жеке есептеу үшін жоғарыда келтірілген теңдеулер пайдаланылады. Мысалы, реакция тепе-теңдік қалыпқа әлі жетпеген кезде (3) – теңдеу қолданылады, мұнда немесе , ал (тепе-теңдік константасы). Тепе-теңдікке жеткен күйде (6) – теңдеуді қолданған ыңғайлы, мұнда және Қайтымды реакциялардың кинетикасын зерттеген кезде тағы бір әдіс қолданылады, ол әдісте қайтымды реакцияның біреуінің (тура не кері) жылдамдық константасын табу үшін (3) – теңдеуді былай өзгертіп жазады: (7) бұл теңдеудің сол жағын -ге бөліп және көбейтсек: . Сонда мына теңдеуді аламыз: (8) Бұл әдіс практикада немесе болған жағдайларда кең қолданылады, онда жылдамдық константасының біреуі тәжірибе жүзінде анықталып, екіншісі тепе-теңдік константасы ( ) арқылы есептелінеді. Бірінші ретті қайтымды реакцияның кинетикалық қисықтары =0, болғанда және жалпы түрде 1 а,б – суреттерде көрсетілген. 1а – суретте үзік сызықпен =0, үздіксіз сызықпен кезіндегі тәуелділік берілген. ( ) нүктесінен басталады және шекті мәнге ие. =0 кезінде қисығы координата басынан басталады және де А және |