Лекция №4 Тақырып. Топырақ тіршілік ортасы және оның мекендеушілері
)Микропаразиттер және макропаразиттер
жүктеу/скачать 18,9 Kb.
|
лекция 4
- Бұл бет үшін навигация:
- 2) Нағыз паразиттер және паразитоидтар
- 3) Эндотрофты және экотрофты паразиттер
| 1 )Микропаразиттер және макропаразиттер. Олар мөлшері бойынша ерекшеленеді. Микропаразиттерге вирустар, бактериялар, микроскопиялық саңырауқұлақтар және қарапайымдылар жатады; макропаразиттерге қалғандарының барлығы жатады. Макропаразиттер арасында мол қоректік заттардың арқасында орасан зор мөлшерге жететін алыптар да бар. Сонымен, кейбір жалпақ құрттар (сиыр және шошқа таспа құрттары) ұзындығы 8-12 м-ге жетеді.Тіршілік кезінде «еркіндікте» өлшемі 50-100 мкм болатын кірпікшелілер, паразиттік тіршілік салты кезінде 500 мкм, тіпті өлшеміне жетуі мүмкін. 2-3 мм.
2) Нағыз паразиттер және паразитоидтар. Барлық жерде нағыз паразиттер олар тіршілік етуші ағзаның (немесе бірнеше иесінің, егер тіршілік циклі кезінде олар бір түрдің организмінен екіншісіне ауысса) есебінен тіршілігін қоректендіреді. Паразитоидтар (әдетте жәндіктер) тіршілік циклдің белгілі бір кезеңдерінде еркін тіршілік салтын жүргізеді (фитофагтар немесе зоофагтар ретінде қоректенеді). Осыдан кейін олар жұмыртқаларын иесі ағзаның денесіне салады, онда дернәсілдері паразиттік тіршілік етеді. Паразитоидтар жыртқыштарға ауысуды білдіреді. Ауыл шаруашылығында жәндіктер зиянкестерімен күресудің биологиялық әдісі үшін жәндіктердің паразитоидтары (трихограмма, теленомус және т.б.) қолданылады. 3) Эндотрофты және экотрофты паразиттер. Эндотрофты паразиттер иесінің ішінде тіршілік етеді (омыртқалылардың ішегіндегі құрттар, дәнді дақылдардың сабағындағы сабақ нематодтары) және эктотрофты – иесі ағзаның беткейінде (бүргелер, биттер, кенелер, тат саңырауқұлақтары және т.б.). Эктотрофты паразитизмнің ерекше жағдайы - ергежейлі аталық терең теңіз балықтарының тіршілік салты, олар өткір тістерін аналықтың денесіне енгізеді, содан кейін иесі мен паразиттің денелері біріктіріледі (тіпті қан айналымы жүйесі де біріктіріледі). Аналық денесі аталықтың денесінен 13 есе үлкен. Бұл бейімделудің экологиялық мәні ұрықтандыру ықтималдығын арттыру болып табылады. Удильщик балықтары толық қараңғылықта тіршілік етеді және «өмірлік серіктес» іздеуді жүзеге асыру өте қиын. жүктеу/скачать 18,9 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|