Лекция №6 саяси партиялар
жүктеу/скачать 111,5 Kb.
|
6 лекция
- Бұл бет үшін навигация:
- Француз Социалистік партиясы
- «Халықтық қозғалыс үшін одағы»
- «Жаңа орталық»
- Социал-демократтар орталығы, Республикалық партия, Радикалдар мен радикал социалистердің республикалық партиясы, Француз демократиясы үшін одақ, Демократиялық қозғалыс
- Ұлттық майдан
| Социалистік партия - ең көне саяси партиялардың бірі және оның шығу тегін Жұмысшылар Интернационалының француз бөлімінен алады. Соғыстан кейінгі кезеңде 1950 жылдардың соңына дейін дерлік. социалистік ұйымдар ел өмірінде көрнекті рөл атқарды. Дәстүр бойынша партия зиялы қауым мен университеттік ортаның пікірін білдіре отырып, қоғамды социалистік және демократиялық қайта құру жолындағы солшыл позицияларды жақтайды. Жаңартылған Француз Социалистік партиясы (ФСП) 1971 жылы Франсуа Миттеранның (1916-1996) басшылығымен бірқатар шағын социал-демократиялық ұйымдардың бірігуі негізінде құрылды. Француз Социалистік партиясы демократиялық социализм ұрандарымен, мемлекеттің бақылауында өндірілген қоғамдық өнімді әділ бөлу үшін, жалдамалы жұмысшылар мен шағын кәсіпкерлерді қорғау үшін әрекет етеді. 1980 жылдардың соңынан партия 2002 жылғы президенттік және парламенттік сайлаулардағы жеңілістен кейін әлі еңсерілмеген және тіпті күшейген күрделі идеологиялық және саяси дағдарысты бастан өткеруде. 2002 жылғы президенттік сайлауда бірінші турда Француз Социалистік партиясы лидері Лионель Джоспин әсіре оңшыл Ұлттық майданның жетекшісі Жан-Мари Ле Пеннен жеңіліп қалды.
1981 жылғы президенттік сайлауда танымал социалистік саясаткер Ф.Миттеран жеңіске жетіп, екінші мерзімге (1988-1995) қайта сайланғаннан кейін оңшыл партиялардың сөзсіз үстемдігін 1997 жылы Ұлттық Ассамблеяға сайлауда социалистер кесті. 2002 жылы парламенттік және президенттік сайлауда оң қанат – «Халықтық қозғалыс үшін одағы» жеңіске жетті, жақын уақытта ол билік партиясы болды. Алайда, жергілікті деңгейде жағдай керісінше болды. Муниципалдық және аймақтық үкіметтердің көпшілігі социалистердің бақылауында болды. 2012 жылғы президент сайлауында солшыл күштер коалициясы қолдаған Социалистік партия жеңіске жетті. Парламентте (2007-2012 жж.) оңшыл партиялар – Н.Саркозидің «Халық қозғалысы үшін одағы» және «Франция демократиясы үшін одағының» бұрынғы мүшелерінен құрылған «Жаңа орталық» партиясы басым болды. Бұл кезеңдегі ең ықпалды оппозициялық күш социалистер болды (186 орын). Сол қапталда 1920 жылы құрылған Француз Коммунистік партиясы (ФКП) жұмыс істейді. 30-50 жж. ол өнеркәсіптік немесе ішінара ауыл шаруашылығы өндірісімен айналысатын адамдар арасында ғана емес, сонымен қатар зиялы қауым арасында да танымал болды. Қарсыласу қозғалысындағы (1939-1945) коммунистердің де рөлі зор. Соңғы жылдары идеология мен партиялық құрылыста дағдарыстық құбылыстар күшейді. Француз Коммунистік партиясы өзінің дәстүрлі электораты мен бұрынғы ықпалынан айырылып, мүшелігі азайып барады. Тұтастай алғанда, коммунистер көптеген социал-демократиялық ұрандармен толық немесе ішінара келіседі. Коммунистердің бір бөлігі солшыл және солшыл радикалды ұйымдармен – «Еуропа, Экология – Жасылдар» (экологиялық партия), Жаңа антикапиталистік партия, Жұмысшылар күресі партиясымен ынтымақтасады. Елде белсенді бірнеше буржуазиялық және ұсақ буржуазиялық партиялар, блоктар мен қозғалыстар – Социал-демократтар орталығы, Республикалық партия, Радикалдар мен радикал социалистердің республикалық партиясы, Француз демократиясы үшін одақ, Демократиялық қозғалыс бар. Оңшылдарда «Франция тек француздар үшін» деген сыртқы тартымды, бірақ саяси қауіпті ұранды кеңінен пайдаланатын Ұлттық майдан тобы тұр. 2012 жылғы президенттік сайлауда бірінші турда осы радикалды оңшыл ұйымның жаңа жетекшісі Марин Ле Пен күтпеген жерден жоғары нәтиже алды - 17,9%. Бұл партияның парламентте бірде-бір өкілі жоқ. Саяси партиялардың мәртебесі ең жалпы түрде бесінші Республика Конституциясында айқындалған. Елде партия қызметін егжей-тегжейлі заңнамалық реттеу жоқ. Заңнамада партиялар мен басқа да қоғамдық бірлестіктер мәртебесінің айырмашылығы жоқ. Олар білім беру мен қызметтің бірдей ережелеріне бағынады. Партиялар еркін құрылады және мемлекеттік тіркеуден өту талап етілмейді, бірақ ұлттық егемендік пен демократия принциптерін құрметтеуге тиіс. Заң партияларды соңғы сайлауда парламентте алған орын санына сәйкес мемлекеттен қаржыландыруды көздейді. Франция бүгінде президент пен үкімет (Министрлер кеңесі) басқаратын күшті бицефалдық атқарушы билігі бар республика. Олар бірігіп орталық атқарушы билікті құрайды. жүктеу/скачать 111,5 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|