Лекция жинағы Шымкент, 023 лекция
Адамдар өміріндегі құндылықтар
жүктеу/скачать 5,68 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- «Құндылық» түсінігін зерттеу.
| Адамдар өміріндегі құндылықтар.
Өмір құндылықтары – бұл өмір стратегиясын таңдауда жетекші моральдық және материалдық аспектілерін санаты болып табылады, және қалай семантикалық кеңістікте бағытын жету үшін. көп жағынан мәндер шешімдер қабылдау үшін адамның мүмкіндігі, сондай-ақ белгілі бір бағытта өз қызметінің төмендеуін анықтау. Стресстік факторлардың, проблемалық жағдайлардың және басқа да қиыншылықтардың болуы адамға өз позицияларын өзгертуге немесе өз көзқарасын қорғауға тырысуға мүмкіндік береді. Айтуға болады, бұл жол бойында кездесетін барлық қиындықтар адамның өздерінің сенімділігінде беріктігі үшін сыналған, таңдалған санаттар дереу қажеттілік емес, адамның өмірлік құндылықтарын білдіреді деп дәлелдеуге мүмкіндік береді. «Құндылық» түсінігін зерттеу. Құндылық — белгілі бір заттың маңыздылығы, керектігі. Сырттай құндылық зат не құбылыстың қасиеті болып анықталады. Алайда оның маңыздылығы мен пайдалылығы табиғаттан, объекттің ішкі құрылымының әсерінен емес, адам болмысына енген, адам оған құштар не қажеттілік сезетін нақты қасиеттердің субъективті бағалануынан болады. Құндылықтар жүйесі адамның күнделікті қоғамдық не жеке тұрмыстық бағдарында, оның айналасындағы заттар мен құбылыстарға қарым-қатынасының орнауында орын алады. Мысалға, стақан сусын ішу құралы ретінде өз пайдалы қасиетін тұтынушы құндылығы ретінде, материалдық игілік ретінде көрсетеді. Еңбек өнімі және тауар айналымының заты ретінде, стақан экономикалық құндылық, бағалық ретінде болады. Егер стақан өнер заты болса, ол тағы да эстетикалық құндылық, көркемдікке ие болады. Тұлғаның маңызды психологиялық ресурсы ретіндегі құндылықтары Қазіргі күрделі әрі өзгермелі заманда құндылықтар жүйесінің алатын орны ерекше. Жаңа қоғамдық-экономикалық жағдайдағы құндылықтарға бағдарлануы мен жастардың өзіндік сезімінің қалыптасуы және қоғамның дамуындағы жаңа тенденциялары мен өмірдің барлық жақтары сапалы өзгерістерге ұшырады. Адамның әлеуметтік ортаға қатынас жүйесінің негізгі элементі құндылықтарға бағдарлану болып табылады. Олар адамдардың әлеуметтік өзара әрекеттестігін, олардың қызығушылықтарының келісуі мен күресуі және адамның мінез-құлқы мен тұлғаның әлеуметтік өмірінің стратегиясын реттеп отырады. Құндылық мәселесінің әртүрлі аспектілерін отандық ғалымдар зерттеген болатын. Мысалы: жеке тұлғаның құндылықтарға бағдарлануы теориялық практикалық негіздерін, И.Д. Багаева, З.И. Васильева, Д.Ә. Нұрғалиева, жастардың құндылық бағдарын әлеуметтік тұрғыдан В.Я. Ядов, Б.Ф. Ломов қарастырған. Қалыптасқан, тұрақты құндылықтар бағдар жиынтығы тұлға тұрақтылығын, қажеттер мен қызығулар бағдарында көрінген әрекет-қылық және іс-әрекет типтерінің өзара байланыса, ұштасуын қамтамасыз етеді. Осыдан, құндылықты бағдар тұлға мотивтеріне себепші, реттеуші маңызды фактор ретінде іске қосылады. Құндылық бағдарларының негізгі мазмұны – адамның саяси, философиялық (дүниетанымдық), адамгершілік наным- сенімдері, терең әрі тұрақты бейімділіктері, әрекет, мінез принциптері. жүктеу/скачать 5,68 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|