Демокрит: «Мәдениет – адамның қолымен жасалған әлем, «екінші табиғат» Мәдениет философиясы XIX ғ. пайда болды, бейсаналықты, ақылды, ерікті зерттейтін философиялық жүйелерге негізделіп («өмір философиясы», позитивизм, неокантиандық) Марк Порций Катон Үлкен (б.д.д. 234—149 жж.) Демокрит ( 460— 370 до н.э.)
Мәдениет туралы анықтамалардың көптүрлілігі
Ф. Ницше: «мәдениет – халықтың өмір сүру стилі» Ағартушылық дәуірінің көптеген ойшылдары мәдениетті «адамның адамшылығының деңгейі» ретінде түсінген, яғни оның ішкі рухани байлығын көздеген Э. Б. Тайлор: «Мәдениет – бұл білімдердің, сенім-нанымдардың, өнердің, құндылықтардың заңдардың, әдет -ғұрыптардың және адамның қоғам мүшесі ретінде игеріп алған қабілеттері мен әдеттерінің жиынтығы» («Алғашқы қауымдық мәдениет» (1871) Қазіргі кезде мәдениет туралы 500-ден астам анықтамалар бар. Фридрих Ницше (1844-1900), «өмір философиясының» өкілі Э́дуард Бернетт Тайлор (1832 — 1917)
Материалдық және рухани мәдениет
Материалдық мәдениет - бұл адамның өндірістік әрекеті және оның нәтижелері – заттар дүниесі, жасанды орта. Материалдық мәдениеттің заттары адамның әртүрлі қажеттіліктерін қанағаттандыру үшін жасалады: киім, қару-жарақ, ыдыс-аяқ, азық-түлік, зергерлік бұйымдар, жиһаз, ғимараттар және т.б. Рухани мәдениет – ақыл-оймен, көңіл-күймен, эмоциялармен, сезімдермен байланысты идеалдық әрекеттің нәтижелері. Мәдениет болмысының идеалдық формалары -ғылыми білім, тіл, мораль мен құқықтың нормалары, білім беру мен бұқаралық акпарат саласындағы әрекет Рухани мәдениеттің біріктіруші формалары қоғамдық және жеке дара сананың элементтерін біртұтас дүниетанымға қосады. Бұл - миф, дін, философия. Субъективті руханилық - адамның индивидуал-дық санасында: бұл - оның білімі, діни сезімдері, әдептілігі т.с.с.
