Лекция тезистері 5B010800 «Дене шынықтыру және спорт»
Жаттығудың топтық жылдық жоспары
жүктеу/скачать 3 Mb.
|
4. лекция тезистері
- Бұл бет үшін навигация:
- Жаттығудың топтық бір айлық жоспары
- Жаттығудың бір айға жеке дербес жоспары
- Жаттығудың апталық жеке дербес жоспары
- Жаттығу сабағының жоспар-конспектісі
- Жекелеген жарыстарға дайындық жоспары
Жаттығудың топтық жылдық жоспарыШұғылданушылар тобы _______________________________________________ Жаттықтырушы______________________________________________________ І. Шұғылданушылар тобына қысқаша сипаттама жасы, спорттық дәрежесі, алдыңғы жылғы спорт жетістігінің деңгейі, дене, әдістік, тәсілдік және жігерлілік дайындығының деңгейі. Дайындығындағы негізгі кемшіліктері. Жаттықтырушы мен дәрігердің пікірлері бойынша денсаулық жағдайы, дене дамуы мен басқа дене сапаларының деңгейі_____________________________________________________________________________ ІІ. Жаттығудың негізгі міндеттері, жаттығудың негізгі құралдары, оларды белгіленген уақыт бойынша шамалап бөлу (балл жүйесімен шартты түрде жаттығу құралдарына уақыт бөлінуі былай белгіленген: 5-көп, 3-орташа, 1 аз).
ІІІ. Қарқындылық көлеміне қарай жаттығу жүктемелерін бөлу үлгісі (көлемді шартты түрде белгілеу: үлкен, орта, аз; қарқындылықты шартты түрде белгілеу: жоғары, орта, төмен)
ІV. Жарыстарды, жаттығу сабақтарын және демалыс күндерін бөлу
V. Бақылау нормалары
ҮІ. Спорттық-әдістік көрсеткіштері (спорттық нәтижелер)
ҮІІ. Педагогикалық және дәрігерлік бақылау ҮІІІ. Сабақ өтілетін орын, қондырғылар және спорт құрал-жабдықтары Жедел (оперативті) жоспарлауға жұмыс жоспары, жаттығу сабағының жоспар-конспектісі, жекелеген жарыстарға дайындық жоспары. Жұмыс жоспары белгілі бір оқу-жаттығу циклына немесе күнтізбелік мерзімге (мысалы, бір айға) сабақтың нақтылы мазмұнын анықтау болып табылады. Бұл құжатта спорттық жаттығудың жылдық циклының бағдарламасы мен жоспар-кестесінің талаптарына сәйкес оқытып, үйрету әдістемесі және спорттық жетілдіру жоспарланады. Мұнда әрбір жаттығу сабағының ілімдік және практикалық материалдары әдістемелік жүйелілікпен мазмұндалады. Мына төмендегі үш кестеде бір айлық және апталық жоспарлар келтірілген (8,9,10 кестелер) 8- кесте Жаттығудың топтық бір айлық жоспары Топ ____________________ Жаттықтырушы _______________________
9-кесте
Спортшы ___________________ Жаттықтырушы ______________________
Жаттығудың апталық жеке дербес жоспары 10-кесте Спортшы __________________ Жаттықтырушы ____________________
Жаттығу сабағының жоспар-конспектісі жұмыс жоспарының негізінде құрылады. Бұл құжатта сабақтың әрбір бөліміндегі құралдарын, міндеттері мен мазмұнын жаттығуларды мөлшерлейді және әдістемелік нұсқауларды егжей-тегжейлі саралайды. Жекелеген жарыстарға дайындық жоспары (командалық және жеке) барынша жоғары жұмыс қабілеттілігіне жету және өз күшіне барынша сенімділік сезімін қалыптастыру (осы жаттығу кезеңінде) үшін алда тұрған жарыс бағдарламасы үйлесімді үлгіленуі тиіс. Барлық жаттығу жоспарлары түріне қарамастан (командалық және жеке жылға және жедел) өзіне мыналарды ендіруі тиіс : 1/ жоспардың кімге есептелгеніне қарай мәліметтер (спортшы туралы дербес мәлімет команданың жалпы сипаттамасы); 2/ мақсатты міндеттер (соған байланысты жоспар құрылатын кезеңнің басты мақсаттары ; жекелеген сатылары үшін аралық мақсаттар; әрқилы дайындық түрлеріне жататын жеке мақсаттар); 3/ жаттығу және жарыстық жүктемені және спортшылар жағдайын сипаттайтын және сандық өлшемге бағынатын көрсеткіштер; 4/ жаттығу және тәрбиелік-әдістемелік ұсыныстар; 5/ жарыстың, бақылау тестінің, спорттық-медициналық тексерулердің мерзімі. Бақылаудағы көрсеткіштердің іс жүзіндегі өзгерістерін жоспарланғанымен кезеңдерде салыстыра отырып жаттығудың әдістері мен құралдарын қолданудағы ауытқуды өз уақытында байқап, шара қолдануға болады. Сонымен бірге, бір уақытта спортшылар ағзасына оның әсерін талдай келе, қолданылатын әдістер мен құралдардың тиімділігін бағалауға болады. Әрбір спорт түрінде дайындықты жоспарлаудың ғылыми-әдістемелік алғы шарттары келесі біліктіліктер болып табылады : а/ көп жылдық және жылдық макроциклдар үшін жекелеген спортшыларға жеке спорттық дайындығының даму ерекшеліктері, ал командалық спорт түрлерінде бүтіндей; ағзаның сол бұлшық ет қызметі түріне ұзақ мерзімдік бейімделудің спицификалық ерекшеліктері; ә/ жеке сатысы (мезоциклдың) үшін – берілетін жаттығу жүктемесіне байланысты спортшы жағдайының динамикасындағы ауытқымайтын мақсаттары, сонымен бірге оның мазмұнына, көлеміне, қарқындылығына және кезектесуіне байланыстылығы; б/ микроцикл үшін - әртүрлі мөлшердегі жақын жаттығу жүктемелерінің тиімділіктерін және басымырақ бағыттылығын үйлестірудің мақсатқа лайықты түрлері (мерзімдері және берілетін жүктеменің көлеміне, қарқындылығына және бағытталғандығына байланысты ағзаның арнайы жұмыс қабілеттілігін толық қалпына келтіру). Келешектік жоспарлардың негізінде спортшыларды дайындаудың ағымдағы жылдық жоспарлары жасалынады. Оларда жаттығудың құралдары атап көрсетіледі, жаттығу жүктемелерінің көлемі, спорттық жарыстардың мерзімі нақтыланады. Жылдық циклды жоспарлау спорттық бапқа келуді (форманы) дамыту заңдылықтарына сәйкес жаттығуларды кезеңдерге бөлу ерекшеліктері ескеріліп іске асырылады. Жылдық жаттығуды жоспарлау және оның сандық көрсеткіштерін анықтаудың мына екі үлгісі (варианты) болуы мүмкін: айлық және апталық. Сондықтан, жаттықтырушы дайындық жоспарын графикалық бейнелеу кезінде 12 айға бөлінген тік бағанаға немесе жылдық циклдағы аптаның сәйкес санына 52 тік бағанаға бөледі. Жылдық жоспардың құрылымы (макроциклдардың саны және бірізділігі, кезеңдері және мезоциклдары) әрбір нақтылы спорт түріндегі спортшының немесе команданың жеке жарыстық жүйесінің күнтізбесіне байланысты нақтыланады. Жылдық цикл бірнеше макроциклдардан тұруы мүмкін, бәріненде жиі екі немесе үш макроциклдан тұрады. Екі немесе үш циклдық дайындықты жоспарлау кезінде мыналарды ескеру қажет: бір жыл шегіндегі қосымша аяқталған макроциклды ендіру әсіресе жас, дәрежелі спортшылардың спорттық нәтижелерін жақсартуға мүмкіндік туғызады. Үш және төрт циклдық жоспарлауды пайдалану жақын 1-2 жылға нәтижелердің өсуімен, сонымен бірге спортшының спорттық өмірінің қысқаруымен қатар жүреді. Сондықтан, мұндай құрылымды жеткілікті дәрежеде бұған негіздеме болған жағдайда ғана ұсынуға болады. Жылдық дайындық жоспарына алдымен аптаның реттік қатар санынан (номерінен) және айдың атынан тұратын күнтізбелік кестені (сетканы) ендіреді. Келесі операция бұл сеткаға басты жарыстарды түсіру, ал содан кейін басты жарыстардың қажетті мерзімінде спорттық бапқа келу жағдайына жетуді қамтамасыз ететін негізгі сатылары (мезоциклдары) мен кезеңдерінің жылдық жоспарының кезеңдеріне кіретін макроциклдардың шекарасын анықтау болып табылады. Осыдан кейін барып, жарыстың жеке күнтізбесі түсіріледі, ал спорт ойындарының командалары үшін-түгелдей ойын күнтізбесі, содан соң жаттығу процесінің жалпы көрсеткіштерін макроциклдың әр аптасына немесе айына бөлген дұрыс. Одан әрі осылай жаттығу жүктемелерінің жалпы көлемі, барынша қарқынды және спецификалық құралдарының жеке көлемдері (5-9 көрсеткішке дейін) бөлінеді: бақылау тестінің мерзімі, спорттық нәтижелер динамикасы, жаттығу жиындарының мерзімі, қалпына келтіру шараларының негізгі бағыттары. Үлкен параққа жазылып басылған жоспарлары жаттықтырушының күнделікті практикалық жұмысына бұл құжатты көрнекі және өте қонымды пайдалануына қолайлы болады. Бұлай жоспарлау түрі оның ЭЕМ-де оны талдауына мүмкіндік береді. Жылдық жоспарды жасау кезінде келесі ұйымдастыру-әдістемелік ережені ескеру қажет: -әртүрлі басымырақ бағыттағы жүктемелердің үйлесімді байланысы – дайындық кезеңінің ең ерте сатысындағы таңдап алудан дайындық және жарыстық кезеңдердің қорытынды сатыларының кешендісіне дейін; -әдістік-тәсілдік шеберлігін көрсету негізінде жатқан қозғалыс сапаларын үйлесімді немесе кешенді жетілдіру, жаттығу жүктемесі динамикасының толқын тәріздес сипаты есебінен лиминттелген қозғаушы күштерінің әсерін азайту, оның компоненттерінің ара қатынасын, көлемі мен жұмыс қарқындылығын және демалысты өзгерту. Жалпы, арнайы әдістік дайындық құралдарын жоспарлау кезінде келесі барынша мақсатқа лайықты жүйелілікті ұстану ұсынылады: жалпы дене дайындығы құралдарын пайдалануда, яғни жаттығу қызметінің әрқилы түрлеріндегі жалпы төзімділікті дайындаудан таңдаған спорт түріндегі негізгі дайындық құралдары арқылы арнайы және күштік төзімділікті дамыту; спортшының денсаулық деңгейін нығайтатын және қозғалыс сапаларын дамытатын құралдарды кең ауқымда қолданудан, - жоғары спорттық нәтижелерге жетуде шешуші рөль атқаратын белгілі бір қозғалыс сапаларын жетілдіруге басым акценттелген таңдаған спорт түрі үшін негізгі (ерекше) болып саналатын жаттығуларды орындау. Арнайы дене дайындығы құралдарын жоспарлау кезінде арнайы төзімділіктен қозғалыс, қозғалыс шапшаңдығы мен қарқынының жылдамдығын арттыруға (бұлшық ет жұмысында тез күштену және тез босаңсыту) жылдам қозғалысты бақылауға дейін (максимальды жылдамдыққа жету үшін қадамның қарқыны мен ұзындығын үйлестіру); елеулі күштенумен үлкен қозғалыс амплитудасымен басты бұлшық ет топтарын зерттеуден жұмыс амплитудасы кезіндегі күш жиынтығы мен қозғалыс траекториясындағы қозғалыс қуаттылығын арттыруға дейін (жарыстық қызметтің параметрлеріне сәйкес); таңдап алған спорт түрінің арнайы және негізгі жаттығуларында (секіру, лақтыру, комбинациялар және т.б.) жеңілдетілген жағдайдан күрделіленгенге, жекелеген қозғалыс элементтерінде, комбинацияларында және бүтіндей жарыстық және жарыстықтан басымыраққа дейін. Басты әдістемелік жағдайлардың бірі барлық компоненттері бойынша жаттығу жүктемесінің вариативтілігін жоспарлау болып табылады, яғни қайталаудың саны және қарқыны, қозғалыс еркіндігі мен амплитудасы, жаттығуды орындау ұзақтығы мен өнімділігін, ауырлық және кедергі мөлшері, сабақ өтілетін орынның ауысуы (зал, манеж, стадион, орман немесе су алабы, демалыс орындары аймағы, арнайы жүгіруге арналған трассалар, жағалау және т.б.), уақыт (таң ертеңгі асқа дейін, күндіз, кешке), сабақтың созылу ұзақтығы мен саны, музыкалық, жорықпен, шумен және т.б. сабақтың сүйемелденуі, сонымен бірге спортшының ағза жүйесіне қажетті бейімделуге жету үшін аса маңызды дайындықты маңызды сезім күйіне келтіру үшін оларды өткізуді ұйымдастырудың әртүрлілігі. жүктеу/скачать 3 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||