Саяси-құқықтық критерии
|
Этномәдени критерий
|
хронология
|
1
|
Протомемлекеттер кезеңі
(антикалық, көне)
|
Сақ-сармат
|
Б.з.д.ХҮ111-111 ғасырлар
|
2
|
Бірінші көшпенділер (ғұн )ипериясы
|
Ғұн-үйсін
|
Б.з.д.111ғ.-б.эҮғ.
|
2.1
|
Ғұн империясының гүлдену дәуірі.
|
Ғұн
|
Б.з.д.111-1 ғғ..
|
2.2
|
Ғұн империясының ыдырау дәуірі.
|
Қаңлы-үйсін
|
Б.з.д.1ғ.-.- б.э.111ғ.
|
2.3
|
Ғұн империясынан кейінгідәуір.
|
Ғұн-телес
|
б.э.3-5ғғ..
|
3
|
Екінші көшпенділер (түркі) империясы (орта ғасырдың алғашқы дәуірі)
|
|
3.1
|
Түркі империясының гүлдну дәуірі
|
Түркі
|
Ү1-Ү111ғғ..
|
3.2
|
Түркі империясының ыдырау дәуірі
|
Қарлық-қимақ-оғыз
|
Ү111-Хғғ.
|
3.3
|
Түркі империясынынан кейінгі дәуірі
|
Қыпшақ-қараханид
|
Х-Х11ғғ.
|
4
|
Үшінші көшпенділер(монгол) империи(орта ғасырдың соңы)
|
Қыпшақ-қазақ
|
Х111-ХҮ11ғғ..
|
4.1
|
Жошы Ұлысының (Ұлығ Ұлыс немесе Алтын Орда) құрылуы
|
Қыпшақ-ноғай
|
Х11ғ.–.ХҮғ. 20-ыншы жыл.
|
4.2
|
Алтын Орданың ыдырауы,Қазақ хандығының құрылуы.
|
Ноғай-қазақ
|
ХҮғ.20-ыншы жыл. – ХҮ1ғ.ң соңы
|
4.3
|
Алтын Орда құлағаннан кейінгң дәуір.Қазақ тайпаларының қазақ хандығы айналасына топтасуы.
|
Қазақ
|
ХҮ11 ғ. басы-ХҮ111 ғ. басы.
|
|
|
|
|
Больше всего вопросов, как мы предполагаем, вызовет выде-ление второго и третьего этапов. При этом разрывается история Ка-захского ханства (серединаXV – XVIIIвв.), привычно выделяемая как один большой период в истории казахов. Но, в таком случае, те-ряется преемственность Золотой Орды и Казахского ханства и иг-норируется этническое и политическое единство казахов и ногай-цев до начала их фактического разделения в начале XVII века в ре-зультате калмыкского вторжения в Северный и Западный Казах-стан.
Последние исследования показывают, что на протяжении XV-XVI веков Ногайская Орда (Мангыт Йурт) и Казахское ханство составляли фактически два конкурирующих политических проекта в рамках единого государства – Улуса Джучи, Восточного Дешта и т.п. При этом, как население составляло единый этнический мас-сив, так и элиты могли периодически объединяться – ногайские бии на службе Касым-хана и Мурындык-хана и Хакк-Назар как вас-сальный ногайскимбиям хан Башкирии[14]. Поэтому мы считаем правильным начинать этап образования Казахского ханства непо-средственно с момента фактического распада Золотой Орды после смерти Едыге в 1419 году и завершить его объединением боль-шинства казахских земель и родов в составе Казахского ханства при Есим-хане. Содержание данного этапа – конкурирование трех политических моделей – имперской (шибаниды), бийской (мангы-ты) и ханской (казахи) внутри одной этнической системы.
Б
Достарыңызбен бөлісу: |