Лекциялар жинағы Физика 1 бөлімі бойынша 050704 мамандығының қазақ бөлімінде сырттай оқитын студенттерге арналған Өскемен 2009
Өзіндік индукция. Өзара индукция. Трансформатор
жүктеу/скачать 460,62 Kb.
|
Өзіндік индукция. Өзара индукция. Трансформатор
Тұйық контур бойымен өтетін электр тогы өзінің айналасында Био-Савар- Лаплас заңына сәйкес индукциясы токтың күшіне пропорционал магнит өрісін тудырады. Сондықтан контурмен шектелген бет арқылы өтетін магнит ағыныда контурдағы I ток күшіне пропорционал болады: Ф ~ B ~ I . Осы тәуелділікті Ф LI
өрнегімен көрсетуге болады, ал мұндағы L пропорционалдық коэффициентті контурдың индуктивтілігі деп атайды. Индуктивтіліктің өлшем бірлігі- генри (Гн): 1 Гн дегеніміз бойымен 1А ток өткенде 1 Вб магнит ағынын тудыратын контурдың индуктивтілігі. Соленоидтің индуктивтілігі мынаған тең N 2 I Ф 0 S N 2 L l 0 S , I I l мұндағы N - орамдар саны, l - соленоидтің ұзындығы, S - оның көлденең қимасының ауданы. Өзекшесіз соленоидтің индуктивтілігі L0 - ге тең болсын. Егер соленоидтің өзекшесі бар болса, онда оның индуктивтілігі басқа болады: L L0 , мұндағы - соленоид өзекшесі затының магниттік өтімділігі. Контурдағы ток күші өзгергенде, контурмен шектелген бет арқылы өтетін магнит ағыныда өзгереді, соның салдарынан өздік индукцияның э.қ.к.-і пайда болады: dФ d LI L dI I dL s dt dt dt . dt
L const , сондықтан
L dI s dt , мұндағы Ленц ережесінің салдары болып табылатын минус таңбасы, индуктивтіліктің бар болуы контурдағы ток өзгерісінің бәсеңдеуіне әкелетінін көрсетеді. Егер сыртқы ток уақытқа орай өсетін болса, онда өздік индукцияның тогы оған қарама-қарсы бағытталып, оның өсуін баяулатады. Ал егерде сыртқы ток уақытқа орай кемитін болса, онда өздік индукция тогы онымен бағыттас болады да, сыртқы токтың кемуін бәсеңдетеді. Тізбекті тұйықтау және ажырату кезінде пайда болатын қосымша токтарды өздік индукцияның экстратоктары деп атайды. Олар әсіресе индуктивтілігі үлкен тізбектерде айқын байқалады. Ажырату экстратогы ток көзінің тізбектен ажыратылған кезінде ток күші кемуінің бәсеңдеуіне әкеледі: R
I I 0 e L t жүктеу/скачать 460,62 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|