Ұлы дала-алтын Орда кекезеңінде(XIII-XV ғғ)
жүктеу/скачать 51,94 Kb.
|
|
ЭССЕ Орындаған:Өсербай Сабина ХТ 23-5К1 ҰЛЫ ДАЛА-Алтын Орда кекезеңінде(XIII-XV ғғ) Алтын Орда – Жошы ұлысының орнына құрылған алғашқы ірі мемлекеттердің бірі.Ұлы Дала Алтын Орда кезеңі, 13-15 ғасырлар аралығында әлемдегі ең өзенді, тыныштықты, инженерлік және саяхаттық дамуларды ашқан заман болып табылады. Алтын Орда, Қазақстан, Қытай, Орысия және басқа бірнеше өлкелерді азаматтаушы, есіргеуші және кәсіби даму қызметкерлерінің байланыстығында араласатын әлемдегі ең бірінші қағаздарды дайындады. Алтын Орда кезеңінде өзендердің ерте және орта заманында жатады. Бұл кезеңдегі адамдар ат, көмек, қызметке алу және кәсіби даму арқылы өмір сүрген. Алтын Орда жарық табанында орналасқан жерлерде, су басында, орманларда, табиғатты жағалау табиғатында, көлдер мен теңіздердегі ер жатқыштарда жасайтын, тұрмыс кешендер мен қала-қалалардың жүйелі қалаларын жасады. Осы кезеңде қоршау жүйесінде, қарулы жүйесінде және ауызша аурулар жасау жүйесінде құрылымдарын көтерген. Алтын Орда кезеңінде жасалған технологиялар және идеялар да өте мәдени және дамулы болып табылады. Алтын Орда кезеңінде саяхат, сатып алу және сату, қарулы жүйесінің дамуы, өнерді жобалау және оларды орындау, ауызша ауруларды жасау, даму үшін мәдени технологияларды пайдалану, көлеңкелікті жүзеге асыру және басқа көптеген салаларда кемелдіктер жасалды. Осы Ұлы Дала Алтын орда Түркістан жерінің ортасындағы көлемінде құрылған, Төркістан, Қазақстан, Мәңгістау дауылдарының даңғыларын алған оңтүстік-батыс құрылымы болып табылады. Бұл кезеңдегі Алтын Орда ісемді орта Жаңгыр Орта алғашқы заманда болған Асатай батырдарының құрылымының әрекеттерін, бір бірлеп жасауын, ал ерекшеліктерін қамтамасыз етеді. 13-15 ғасырларда Алтын Орда қазіргі Қазақстан, Төркістан, Қытай, Орта Азия және Орта Жаңгыр орталығының қатарында кең аумақты көлемді қамтамасыз етеді. Олардың негізгі жерлері оның батысындағы Төркістан, Қазақстан, Мавераннаҳр, Хорезм, Оңтүстік Қытай, Сыбыр және Қарахитай территорияларын алатын болып табылады. Алтын Орда кезеңі Түркістан әлемінің историялық кезеңдерінде де жоғары мәнде болған. Бұл кезеңде Төркістанда істер жасаған, даму қазіргі Қазақстан, Жетісу даласы, Түмен, Сырдария, Жайық, Қарасу, Қарағанды, Өскемен және Арал теңізінің батысында жер алған болмыш қазіргі Қазақстан өз тарихын алады. Алтын Орда кезеңінде қазіргі Қазақстанда бірнеше мол тұрғындарының бір-бірімен жасауы, өзара байланысуы, идеологиялық, саяси, экономикалық аспекттері және қоғамдық өмірінің дамуын қамтамасыз етеді. Алтын Орда батырларының құрылымының негізінде барлық батырлардың арасындағы байланыстар, жорықтар. 14 ғасырдың екінші жартысында Алтын Орда ішінде алауыздық күшейді. Жошы ханның екінші бір ұрпағы Тоқтамыс Әмір Темірдің көмегімен Алтын Орданың билігін алады. Әмір Темір Алтын Ордаға шабуылдап, мемлекетті бас көтере алмастай етіп тұралатты. 15 ғасырдың ортасында Алтын Орда бірнеше хандықтарға бөлініп кетті. Алтын Орда хандары ислам дінін қабылдағаннан кейін іс жүргізу жұмыстарын ұйғыр жазуымен жүргізді. Азаматтық басқару билігі түрік әулетінен шыққан “мәлік” деп аталатын жергілікті әкімдер арқылы жүзеге асырылды. Алтын Ордада басқару жүйесінде басқақтар маңызды орын алды. Олар басқару қызметімен қатар, жергілікті халыққа әскери бақылау жүргізді. Даруғалар салық жинаумен шұғылданды. Әскери істі беклербек басқарған. Азаматтық билік уәзірлердің қолында болған. 14 ғасырда Алтын Орда мұсылмандық мемлекетке айнала бастаған. жүктеу/скачать 51,94 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|