Лобзин с. А. Электр машиналар

U= E₀ + E_ad+ E_aq–jIx_σ– Ir.
(11.13)

Бұл теңдеу қайталама трансформатор орамасының кернеуіне арналып жазылған (5.14) теңдеуіне сәйкес (генераторды екіншілк трансформатор орамасымен салыстырған дұрыс, себебі онда ин- дуцияланған ЭҚК берілген көздің ЭҚК рөлін атқарады, ал желідегі кернеуге қатысты Е₁ ЭҚК индукциясының алғашқы трансформатор тізбегі ЭҚК қарсы келеді). Сонымен қатар, (11.13) және (5.14) теңде- улері электр энергиясының кез келген көзіне жалпы мағына береді: көздің шығысындағы кернеу өздігінен ішкі көз кедергісінен кернеу- дің құлау шамасының ЭҚК-нан ерекшеленеді.
Векторлық диаграмма (11.11, а суретін қараңыз) белсенді-ин- дуктивті жүктеме жағдайында бейнеленген (11.7 суреті дәл сол ди- аграмманы қысқартылған түрде береді). I тогының векторы тіреуіш векторы ретінде таңдалынған (ол арқылы барлық бұрыштар өлше- неді), және 11.7 суретімен салыстырғанда қарастырылып отырған диаграммада бұл вектор көлденең берілген.
Жүктемеде индуктивті кедергінің болуына байланысты зәкірдің бойлық реакциясы магнитсіздендіруші болып саналады (11.3 бөлімін қараңыз), зәкірдің бойлық реакция ағынымен индуцияланған ЭҚК
E_ad векторы қоздыру орамасымен индуциялайтын ЭҚК E₀ векторына қарсы бағытталған (11.9, а суретіндегідей). Зәкірдің көлденең реак- ция ағынымен индуцияланған ЭҚК E_aq векторы 11.8, а суретіндегі-
дей E₀ векторына салыстырмалы түрде 90° бұрышқа қалу жағына
қарай беттелген. (–j) қосылатыны келесі (11.13) теңдеу компоненті алдында I векторына салыстырмалы түрде 90° бұрышқа айналып қалғанын көрсетеді. Соңында, Ir туындысы алдындағы минус бел- гісі I векторына қарсы бағытталған векторлық диаграмма.
Айқын емес полюсті генератор жағдайында 11.1, а суретіндегі d,
b және b' нүктелеріне acd тікбұрышты үшбұрышы сәйкес келеді, оның катеттерінің E_aq және E_ad ұзындықтары (ЭҚК үшін таңдалынған ауқымда), I гипотенузасының I_q және I_d катеттерінің үшбұрышына ұқсас (токтар үшін таңдалынған ауқымда). Бұл тұжырым x_aq және x_ad кедергілерінің теңдігі жағдайында (11.9) және (11.11) өрнектерінен
шығады.