Ұлттық салт-дәстүрлердің жаңарған түрлері, жаңа заман туғызған салт-дәстүрлердің тәлімдік мәні
жүктеу/скачать 50 Kb.
|
1. 14.05.2022 Этнопедагогика - дәріс
| Сыбаға. Қүрметті қонаңқа немесе өздерінің жақын-жуығына арнап сақтаған кәделі ет мүшелері сыбаға деп аталады. Балаларға қүлақ, жүрек сияқты сыбағалары болады.
Базарлық - алыс сапарға шыққан адамдар көрші-ңолаңдарына, сыйлас адамдарына, жас балаларға ірілі-үсақты сыйлықтар әкеледі. Бүл - жақсы көрудің, сый-ластыңтың белгісі. Байғазы - балалардың, жастардың жаңа киімі үшін (мысалы, қамшы, шана, ер-тоқым) берілетін ақшалай, заттай сый. Байғазы сүраудың еш артықтығы жоқ. Жең-гелері, шешелері «байғазыға байдың қызы» деп те айта-ды. Байғазы - балалардың көңіл-күйін көтеретін дәстүр. Жүмалық. Бүрынғы кездерде дәріс алып жүрген ба-лалар молдаға арнап жүма күндері оған арнаулы сыбаға (ет, қымыз, май, ңүрт, т.б.) әкелетін болған. Мүны «жүмалың» дейді. Ер балаға ңыз айттырып, қүда түсу дәстүрі 12-13 жас-та орындалған. Бүл баланың психикасына ықпал етіп, өзін үлкейген екенмін деп сезіне бастағандығын білдіреді. Қызды көруге келген жігіттің әкесіне қалың-дық үнаса, ол сол үйдің төріне ңамшы іліп, белдеуге жорға ат байлаған. Төрге қамшы ілінген соң қыздың басы бос емес, үкі таққан ңыз деген. Қыз әкесі 1-1,5 жыл жігіт жаңтан жаушы келгенше күткен. Келмесе берген затта-рын ңайтарған. Жаушылықңа сөзге шешен, әзіл-ңал-жыңға жүйрік адамды жіберген. Жігіт жағынан келген қүдаларға алдынан арңан керу, беттеріне үн жағу, қол-аяғын таңып, өгізге мінгізу, әйелдердің жаулығын ер-кектердің басына байлау сынды ырымдар жасалған. Қалыңмалға қоса қызға 5 жақсы зат берілген. Олар: сәу-келе, білезік, сырға, көйлек, камзол. Қайын атаға ер-түрманымен ат сыйлаған. Қыздың шешесіне алтын жүзік тарту еткен. Күйеудің келу қүрметіне «Қынаменде» ойын-сауық кеші үйымдастырылған. «Күйеу қашар» кәдесі бойынша қыздың жеңгесі күйеу жігітті жасырып, қайын атасының үйіне әкеледі. Күйеу қайын енесіне үш рет иіліп, тәжім етіп сәлемдескен. Ауылдың үлкен әйел-дері күйеудің қолына қасық пен май беріп, жанып түрған отқа май қүйғызған. Қыздың жеңгесі «шымыл-дық ашар», «қол үстатар», «шаш сипатар» кәделерін алған. «Жеті жүктеу/скачать 50 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|