«М әдени мұра» Мемлекеттік бағдарламасының кітап сериялары
жүктеу/скачать 17,69 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Осыған
- М аселе айқын түж ы рьш далғанда, оның
- => 1әселе Қорытылғаны түсінікті болады. Себебі Фрейд і w И ниетті үзілді-кесілді керек етпеген.
- “Мен"
- Сондықтан, теориялық көзқарас бойынша өзін талдауға болмайды деген орынды себ еп т і мен көріп
- “Покойный Джордж Эппли"
б а ғ ы т т а л ғ а н үрдіс
п ац и ен тк е е р е к ш е м ә с е л е т у д ы р а д ы ; со н д ы қ тан оны п а й д а л а н у ү ціін о н ы ң ө з ін ің т а л д а у ғ а т ү с у і қаж ет. Сонымен, Ф рейдтің пікірінше, ж ал ғы з-ақ нәтиж елі ынта (стимул) — ол пациенттің негізгі бір ниеті — ауыр қайғы- қасіреттен айрылуы; бірақ —■ Ф рейдтің дәлелінше, мүндай мотивация көпке созылмайды, себебі симптомдар азайған сайын бүл үрдіс ж оғала бастайды. Бүған қарамастан, егер талдаудьщ негізгі мақсатынын бірі симтомдарды ж ою ғана болса, бүд стимулды жеткі- лікті деп сан ауға б олар еді. Б ірақ ол солай ма?
байланысты Ф рейд еш қаш ан да бір ж а қ ты пікір айтқан емес. П ациенттің ж ү м ы сқ а қ аб іл етті бол у ы ж ән е одан ләззат алуы керек, егер осы екі қабілеттің не екенін анық- тамаса, м аңы зы онш а емес. М ехан и к ал ы қ ж ү м ы с қ а ма
немесе шығармашылыққа қабілеттілік пе? Сексуалдық ра- хаттану немесе өмірден ж алпы ләззат алу қ абілеттілігі ме?
Психоанализ қайта тәрбиелеуге көмек тигізеді деу — егер нені қайта тәрбиелеу деген сүраққа ж ауап болмаса — бүл да екі мағыналы. Шамасы, ол бүл сү рақ қ а ерекш е көңіл ауд арм аған : ер тер ек тегі ж ә н е кейінгі ең бектерін д е де невротикалық белгілерді ж ою оны ерекш е
ж еке түлғаның өзгерісі, ү зақ уақыт белгілерден (симптом- дардан) айрылуға себепші болғандықтан, бүл мәселе жай ғана оның қызығушылығын тударған. ^ Сонымен, Фрейдтің мақсатын былай деп айтуға болады: бостанды қтан" ж етістікке ж ету . Б ірақ басқа авторлар, о л а р ғ а м ен д е қо сы л ам ы н , п с и х о а н а л и зд ін м ақсаты н ж ағы м ды түрде: ж е к е тү-лғаны іш кі кісенінен б о с а т ы п , оның әлеуеттік мүмкіндігін ж үзеге асы руы на бостандық беру деп сипаттайды. Мүмкін, бүл тек акцент а й ы р м а ш ы - лығы болып естілер, бірақ барлығы тек осыган тірелсе де де, түрткі болған мотивтерді түгелдей өзгертуге б а с қ а д а й оір акценттің өзі жеткілікті. Егер пациенттің стим улы күш ті болып, соған сенуге олса, яғн и б ар қ а б іл е т ін д ам ы ты п , ө зін ін ә л е у е т т ік мүмкіндігін пайдаланып, барлы қ қиы нш ы лы ққа қ а р а м а с - ан, өз цроблемасын шешу мәселесін байсалдықпен қ о л ғ а алса; оір сөзбен айтсақ, ондағы өсетін стимулы бар болса, жағымды мақсат қою бағалы болады. М аселе айқын түж ы рьш далғанда, оның о с ы л а й ш а л , ™ ЛуЬШаН акценттеРДіҢ айырмашылығына қарағанда
О л о с ы іспеттес амды идеализмнің бос түрінің бірі деп м ы с қ ы л - даған. Оның көрсетуі бойынша, өзін дамыту талпынысы "нарцистік" н и е т т ен туы ндай ды , б асқаш а ай тсақ, ол дегеніміз — өзін-өзі басқалардан ж оғары ұстау, мадақ- таушылық бейімділігі бар екенін көрсетуі. Таза теориялық ой ж үгіртуге сүйіспеншілігіне ғана байланысты пайым- дауды Ф рейд өте сирек ж асаған. Бүл барлы қ уақы тта қандай болмасын қырағы лық байқауға негізделетін. Осы жағдайда бақылау, өзін-өзі мадақтаушылық үрдісі кейде өзін дамытуға үмтылыстағы мықты стимулдың бірі бола ды. Ф рейд "нарцистік" элемент тек жәрдемдесу факторы екендігін түсіне алмады. Егер талдау жасаса және өз-өзін мадақтау қабілеттілігін алып тастаса, жетілдіру талпынысы қалады , б ір ақ ол ай қы н түрд егі күш ті көрініс береді. Нарцистік элем енттер адамның өсу талпынысын оятқа- нымен, оның іске асуына кедергі жасайды. Пациент тілімен а й т қ а н д а , н а р ц и с т ік и м п у л ь с өтірік “Мен" дам уы на бағытталған. Осы өтірік “Мен" өсуі әрқашан да жетім, туыс іспеттес ш ы най ы — “Мен" арқы лы іске асады . М енің тәж ір и б ем бойы нш а, неғүрлы м өтірік “Мен" ж оғалса, соғүрлым шындық “Мен-те" қызығушылық артады, себебі ол ішкі тарлықтан босатылғаннан кейін, оның жагдайына байланысты, оның өмір сүру ниеті толы қ орын алады. М енің кө зқ ар асы м бойынш а, өзіндік күш тін дамуы келешектегі психоанализге тапсырыс жолдайтын талпы- ныстардың бірі. Ф рейдтің теориялы қ ж ағы нан өздігінен дамуға тал- пынысқа сенбеуш ілігі оның ж орамалына байланысты күш сіз сарапш ы , инстинкті қүш тарлы қпен , қорш аған әлем м ен ж ә н е р ү қсатсы з сана талаптары аралығы нда арпалы сқан — Men. М енін ойымша, психоанализ анық- тамаларының осы екі мақсаты, шын мәнінде, адам таби- ғаты н а д еген ә р тү р л і ф и л о со ф и ял ы қ көзқарастар ды бейнелейді. Макс Оттонын сөзімен айтсақ: "Адам фило- софиясын терең қалыптастыратын ж әне одан сусындайтын қайнар көз — ол сенім немесе адамзатқа деген сенімділіктің жоқтығы. Егер адам басқа адамдарға сенім артса ж әне олар оның көмегі арқылы маңызды бір нәрсеге қолы жетсе, сонда ғана оның сенімі өмірге ж ән е әлемге деген көзқараспен сәйкестенеді. Сенімнің ж оқтығы осыған сәйкес орнықты пікір тудырады". Айта кеткен ж ен болар, Фрейд түс жоры- туға арн алған кітабы нда ж анам а түрде өзінің түстерін талдай келе, белгілі дәреж еде өзін-өзі талдау м үм кіндтн мақүлдаған. Бүл ерекше қызық көзқарас, себебі оның бүкіл өзіндік ф и л о со ф и ясы өзін т ал д ау мүмкіндігі ж о қ деп келген. Біз өзін-өзі талдауға ж етерлік стимул бар екендігіне 323 сенгенімізбен, бірак, осы м әселе бұрынгы дай ашық түрде қалып отыр: өзін-өзі талдауды керекті білімі, дайындығы ж әне тәжірибесі ж оқ "дилетант" ж асай ала ма? Менен — сіз осы еңбектің үш немесе төрт тарауы профессионалдың арнайы білімі мен шеберлігін алмасты рады демекшісіз бе деп қазы м ы рлы қпен сү р ау л ар ы мүмкін. С өзсіз, мүндай алм асты ру болуы мүм кін емес. М ен тіпті осыған үқсас алм асты руға да талпы нбайм ы н. О сы ндайда біз түйыққа тіреледі екенбіз. Бірақ бүл осылай ма? Әдетте, “бәрі немесе тү к емес" п р и н ц и п і, ө зін ің қ о л а й л ы ғ ы н а қарам астан, қажеттілікке алып келуі мүмкін. Осы проблемаға тиісті — мәдени дамудағы мамандану рөлін қүрметтегенімен, оны ерекш е қ ас т е р л еу бастам асы ны ң күш ін ж ойы п жіберу мүмкіндігін еске түсіру қаж ет. Біздің барлығымыз саясат- шының саясатты түсіне алатындығына, механиктің маши- наны жөндейтініне, мамандалған бақташ ының тоғайларды дүрыс кесетініне сенуге ерекш е бейімбіз. Әрине, оқыған адамның оқы м аган адам ға қарағанда, іс-әрекеті жылдам ж әне нәтиж елі болады. Бірақ көп жағдайда, болтан шын- дыққа қарамастан, оқыған адамның оқымағанға қарағанда аралары нда алш ақты қ болады. М амандануға деген сенім жеңіл ғана соқыр қастерлікке айналуы ж әне, қандай да болмасын, ж аң а іс-әрекетке деген талпы ны сты түншық- тыруы мүмкін. Осы сияқты ойлар оптимизмге жетелейді. Бірақ психо- а н а л и зд ің ә д іс м ү м к ін д ік т е р ін д ү р ы с б а ғ а л а у д а , біз мамандалған сараптауш ы қандай ж абды қтарм ен қамтыл- ғанын ж ан -ж ақ ты елестете алуы м ы з керек. Біріншіден, басқа адамдарды талдағанда, санасы з күш тердін табиға- тын, оны ң көрініс тү р л ер ін , о л ар д ы ң к ү ш ті әсерлерін, ашылу әдістерін психологиялық терең білімділікпен қарас- тыру қаж еттілігін тудыратынын; екіншіден, психоанализ жаттықтыру мен тәж ірибе арқылы дамитын небір дағдыны керек етеді: сараптауш ы пациентпен қан дай қаты наста б о л у ы н түсініп, ж е т к іл ік т і д ә р е ж е д е б іл у і тиіс, шие- леніскен м ағл үм аттард ы ң қ ан дай ф а к т о р л ар ы н пайда- лануы на болады, ал қайсыбіреуін уақы тш а алып тастау- ына; п а ц и е н т ^ "сезінетін" ж оғары түрдегі дамыған, басқа- ша аитқанда, "алтыншы сезімталдық", сензитивтік түрде психологиялық ағымдарды сезіне алу қабілеттілігі болуы ш арт. Ақырында, басқа адам дарды тал д ау үшін, ол, ең алдымен, өзін-өзі мүқият түсіне білуі қаж ет. Пациентпен жүмыс жасаған сәттерде сараптаушы өзіне тән қасиеттерін ж әне заңдылықтарын ерекш е әлеммен ж обалауға мәж бүр оолады. Мүнда да бір қауіп бар: ол бір нәрсені дүрыс түсін- оеи қалып, қателесуі немесе қасты қпен емес, үқыпсыз- 324
дықтан, білмеетіктен өзіне-өзі сенгендіктен, адамдарға не- бір зиян келтіру мүмкін. Сондықтан ол өзінің қүралдарын толық білуі ж ән е оны шеберлікпен пайдалануы ғана емес, одан да м аңы зды сы — оның өзімен ж ән е басқалармен үйлесімді болуы қажет. Бүл талаптың үшеуі де орындалуы шарт, со н д ы қ тан б асқ ал ар д ы т ал д ау ж ауапкерш ілігін алмас бүрын бәрін жақсылап таразылап алу керек. Б үл тал а п т ар д ы автом атты түрде өзін-өзі талдауға ж атқызуға болмайды, себебі өзін-өзі талдау кейбір маңыз- ды с ә т т е р д е б ас қ а тал д а у л ар д а н айырмаш ылығы бар екенін көрсетеді. Мүндағы негізгі айырмашылық: әрбіреуі- міздің елестететін әлеміміз бізге таныс емес болып санал- майды; ш ындығында, бүл — біз нақты түрде білетін — ж алғыз ғана әлем. Н евротикалық түлғанын осы әлемнің маңызды бөлшектерінен алш ақтауы ж әне оларды байқа- м ауға м үд д ел іл ігі сөзсіз. С ондай-ақ басқа да қауіп — адамның өз басындағы кейбір факторларды өзінен-өзі болу керек деп қабы лдауы турасындағы қауіп қашанда бар. Бірақ ф акт — ф акт түрінде қалады: бүл оның әлемі, оның осы бүкіл элем туралы білімдері оның өзінде ғана орна- ласқан ж ән е оған кіру үшін ол тек қана бақылауы және баңылау нәтиж елерін пайдалануы тиіс. Егер ол өз проб-
себептерін табуға қызықса, ereр оларды тусінсе ж ән е
кедергілерін жеңіп шығуға қабілетті болса, бірқатар қатынастарда ол басқа адамнан гөрі өзін жақсырақ
алады. Қалай болғанымен де, ол күні мен түнін өзімен-өзі өткізеді. Оның өзін бақылау мүмкіндігі пациент
ылғи отыратын күтушімен бірдей; түсінікті қылып айтқанда, сараптауш ы пациентті күніне бір сағат ғана көреді. С арап тау ш ы н ы ң б ақ ы л ау д а ж ән е қорытынды
ең ж ақсы әдістері ж әне анағүрлым нақты бол- ғанымен, күтупгінің бүл орайда одан да кенірек бақылауға мүмкііідігі жеткілікті. Бүл факт өзін-өзі талдауда негізгі артықшылықты қү- рйды, Шындығында, бүл, біріншіден, мамандалған сарап-
деген талапты әлсіретіп, жояды: өзін талдауға, басқа адамды талдағандай, терең психологиялық білімнщ керегі ж о қ ж әне басқа адамдармен қарым-қатынаста тәртіп
үстауды ол мүлдем керек етпейді. Өзш талдаудағы негізгі қиы нды қ бүл аум ақта емес, ол оізд) соқыр қылатын санасыз күштердің эмоционалдық фактор- ларына байланы сты . Негізгі қиы нды қтар интеллектіден емес,
деген түж ы ры м ны ң дүрыстыгы келесі б а қ ы л а у д а д ә л е л д е н е д і: сарап тау ш ы л ар д ы н , болж ам бойынша, өздерін талдауында дилетанттардан көп артық- Шылығы ж оқ. 325
Сондықтан, теориялық көзқарас бойынша өзін талдауға болмайды деген орынды себ еп т і мен көріп отырған жоқпын. Көптеген адамдар талдау қабілеттіліктерін бай- қамай, өз проблемаларына тым тереңдеп кетуін; өзін-өзі талдаудың жылдамдығы мен дәлдігі, аз ғана болса да, мамандар өткізетін аналитикалық терапиямен салыстыруға болмайтынын; басқалардың көмегі арқылы кедергілерді жеңуге болатынын мақүлдай келе, біз жоғарыда айтыл- ғанның барлығы принципінде мұндай жүмысты өткізуге болмайды дегенге дәлел емес екенін айтуымыз керек. Б ір ақ т е о р и я л ы қ т а л д а у л а р ғ а ған а сүйеніп, ө зін -ө зі талдау мәселесін көтеруге менің батылым жетпес еді. Бүл сүраққа қорықпай, батыл тоқталуымның негізі — ол өткен тәж ірибе дәлелі: өзін-өзі талдаудағы менің өз тәжірибем- нен, әріптестерімнің тәж ірибесінен, сонымен бірге менің аналитикалық ж үмыстағы үзіліс аралы ғы нда талпындыра алған пациенттерімнің тәжірибесінен алынған нәтиже. Бүл нәти ж елі талпыныс үстірт қиы нш ы лы қ қ ан а емес. Шын м әнінде, оны ң кей біреуі, сар ап тау ш ы көм егі болса да, ж алпы шешілмейтін проблем аға айналған. Бірақ мүндай әрекет ж асау бір ғана ж ай лы ж ағд ай д а қамдалған: осы адамдардың барлығы өзін дербес талдауға шешім қабыл- дам астан бүры н өздері тал д ауд ан өткен. Яғни олардьш барлығы әдіспен таныс бола келе ж ән е талдау кезінде өзіне қаты сты қ атал ш ы нды қтан б асқ а еш н әр се көмек көр- сетпейтінін тәж ірибе арқы лы байқаған. Алдын ала тәжі- р и б е ө тп еген ө зін -ө зі т а л д а у м ү м к ін бе ж ә н е қандай дәреж еге дейін деген сүрақ әлі де болса аш ық күйінде түр- Лесе де бір жағдай оптимизм тудырады — көптеген адам- дар^сараптауш ы ға түты нуш ы лы қ ж асам ай түрып, өзіндік проблемаларын тереңірек түсіне бастайды. Әрине, мүндай түсінушілік жеткіліксіз, бірақ факт — ф акт болып қалады, ол дегеніміз м үндай ж ағд ай ға алды нда болып өткен п сихоаналитиктің тәж ір и б есіз-ақ ж ет у ге болатындығы. Міне, қысқасы, егер өзін-өзі талдауға адамның жалпы қабі- л е т т ш п болса, өзін-өзі талдау мүмкіндігі туады, ол туралы кеиінірек ай ты лар. П аци ент өзін -өзі тал д ау м ен анали- тикалы қ ж үм ы с кезінде кездесетін үзак, у ақы ттағы үзі- лістерде: каникул кезінде, сараптаушы бір ж ақ қ а кеткенде, кәсіпке мамандық не бір ж екелік себептерге байланысты т.о. ш үғылдануына болады. Ж етік білімді сараптаушысы ж о қ қала түрғыны негізгі ж үм ы старды өз бетімен орын- дауы на ж ән е анда-санда бақы лау ж а с а у үш ін сараптау- ш ы м ен к е зд е с у ін е болады , м ү н д ай ж а ғ д а й сар ап тау - шылары оар, бірақ қарж ы ж ағдайымен ж иі көмек сүрай итын қ ал а түрғы нд ары на д а қаты сты . У ақы ты нан 326
бұрын талдауы аяқталған адам оны өз бетімен жалғас- тыруы мүмкін. Ақырында, өзін-өзі талдауды не бір күдіксіз, сыртқы ешбір аналитикалық көмексіз өткізуге болатынын біршама күдікпен айта аламыз. Бірақ мүнда тағы бір сүрақ бар. Біз кейбір ескертумен болса да, езін-езі талдау мүмкіндігі бар екенін мақүлдадық, бірақ о н ы ң к ер егі бар ма? Т алдауды білгір адамның жетекшілігінсіз пайдалану тым қорқынышты әдіс (инстру мент) емес пе? Ф рейд психоанализді хирургиямен салыс- тырып, адам дарды ң өлуі дүры с қолданылмаған психо- ан ал и зд ен емес, наш ар ж ас ал ған операциядан болуы мүмкін деп айтпады ма? Қаншама белгісіз қорқынышта қалуымыз конструктивті емес болғанды қтан, езін-езі талдау мүмкіндігінің қауіп- тілігін ы ж д ағатты л ы қп ен зерттеуге тырысайық. Бірін- шіден, көпшіліктің санауынша, өзін-өзі талдау зиянды, өз- өзін қазбалау бейімділігін үлғайта түсуі мүмкін. Мүндай пікірлер, талдаудың кез келген түріне қарсы бүрын және қазіргі кезде де айтылып келген, бірақ менің бүл айтыс- тартысқа қайтадан оралғым келеді, егер талдау өз бетімен немесе басқаларды ң аз болса да көмегімен жүргізілсе осы айтыс бүдан да өршитініне сенімдімін. П сихоанализ адамды ішіне үңіле қарауға бүрып кете ме деген қорқыныш сезімнен туындаған жақтырмаушылық өмірлік философияға байланысты пайда болуы мүмкін. Бүл ж ағдай “Покойный Джордж Эппли" атты кітапта керемет бейнеленген. Онда адамның жеке-дара болуына және онын өзіндік сезімі мен талпыныстарына орын қалдырылмаған. Осы орайда, адамның сыртқы әлемге бейімделуі, қоғамға пайдалы ж ән е өз міндеттерін орындауы ғана манызды еді. Аегенмен оның пайда болатын жеке-дара қорқыныштары мен ниеттерін өз бақылауында үстауы қаж ет болған. Өзін ұстай білу — ж оғары ізгілік. Өзі туралы көп ойлануы ол өзінің әлсіздігі мен "эгоизм" қисықтылығын мақүлдауы дегеніміз. Басқа жағынан қарастырсақ, психоанализдщ ен әйгілі өкілдері: "адам жалғы з басқалардың алдында ғана жауапты емес, сонымен қатар ол өз алдында да жауапты болуы тиіс" деген. Сондықтан да олар әрқашан индивидтін ж еке б ақы тқа ж ету д егі аж ы раты лм айты н қүқы ғы бар болуы м ен бірге, оның өзіндегі ішкі еркіндігі мен авто- номиясының дамуы на байсалдылықпен қарау к е р е к т т н айтқан.
Э р адам өзі үшін осы екі өмірлік философияның қаи- сысы оған ерекш е бағалы екенін шешуі қаж ет. Ьгер ол біріншіні таңдаса, онымен талдау туралы бәсекеге түсу орынсыз, себебі оның өзі ж әне өзінің проблемалары туралы 327
өте көп ой ж ү р г із у і д ү р ы с ем ес деп сан ау ы н д а. Оны тал д ау д ы ң арқасы н д а, әд етте, эго д ен тр л ігі кемитініне ж әне басқалармен қарым-қатынаста сенімді бола бастайты- нына оның көзін жеткізуге болады. Интроспекция — лайық- ты м ақсатқа ж етудегі даулы әдіс десе, ол, бәлкім, сонда ғана келісімге келер. С енім іне б асқ ад а й ж а у а п а л а т ы н адам , осы секілді интроспекцияны бетіне басуды лайықты болады деп сана- мауы да мүмкін. Оның өзін ж әне сыртқы әлемді түсінуімен маңыздылығы бірдей; өзі туралы шындық іздеуі басқа өмір саласындағы шындық іздеу секілді бағаланады. Әдетте, оны қызықтыратын бір ғана сүрак, — интроспекция сындарлы ма немесе пайдасыз ба? Мен айтар едім, өзін-өзі талдау адам жақсаруына, ж ан жүйесінің бай ж ән е мықты болу ниетіне арналса, сонымен қатар ол өзін түсінетін ж ән е оны езгер- тетін жауапкерш ілік талпынысы болса, онда ол конструк- тивті. Егер ол өзіндік қ ан а м ақсат болы п саналса, яғни онымен тек психологиялык, байланысқа арналған абстракті м үдде түрғы сы нда ғана ш үғы лданса, онда ол Хьюстон Петерсон атаған: өнер — өнер үшін — “mania psychologica". Егер ол езіне-өзі сүйсіну ж ән е өзіне оянған аяушылықтан, өзі т у р а л ы н ә т и ж е с із о й л ар д а н ж ә н е б остан -б о с өзін кінәлаудан ғана түрса, онда ол пайдасыз да. Біз өзін-өзі талдау осындай ақыл-ойдың мақсатсыз ойы- ны на айналы п кетпей ме деген м аңы зды кезең ге келіп қалды қ.
П ациенттерм ен ж үргізген менің тәж ірибем , болжам- далғандай, мүндай қауіп әлі сонш алықты ж айы ла қойған ж оқ деп санауға мүмкіндік берді. Шамасы, егер сараптау- шымен іс-әрекет ж үргізген кездерінде, пациент әрдайым осы түрдегі түйы ққа тіреле беруге бейім болса, ол, кімде- кім болмасьш , қау іп ке душ ар, басш ы лы қсы з, пайдасыз ізденісте адасып кетеді. Тіпті осындай сәтсіздікке үшыраған жағдайда да, талдау талпынысы зиян келтіруі мүмкін емес, сондықтан оның нәтижесіз ойларьшың себебі талдау болып са н ал м ай д ы . М ү н д ай ад ам , ең ал д ы м ен , т а л д а у м е н соқтығыспай-ақ, көп уақы т бойы ішінің неден ауырғаны, оньщ неден болу мүмкіндігі немесе оған қатысты нендей жағдаидың (іс-әрекеті) дүрыс ж асалмағаны н немесе үзақ м езпл оиы қаж етсіз 1 психологиялық түсініктер" туралы оиланады. Талдауды ол пайдаланады — немесе оған қиянат жасаиды, екі шеңбермен ж үретін тоқтауы ж о қ қозғалыс ялял°НЫМеН ак,талалы: осындай ш еңберлік қозғалыс, өзін УҚьшты зерттеуде талдау иллю зиясы н туды- „ ^7ІтІ' Рдк> ° В Д бәрі адамды қарама-қарсы үмітсіз сезім қ ұ ш т а р л ы ғ ы н а н қ о р ға й т ы н т е п е -т е ң д ік т і қ о з ғ а л т ы п 328
жіберуінде. Кейінірек мүндай уақытш а нашарлау та и ғатын әлі де талқылаймыз, сондықтан осы орайда олардың орын алатынын айтқанымыз жеткілікті болар. Пациент аналитикалы қ процесінде осындай нашарлау жағдаймен үш ырасқанда оның толықтаи абыржуды сезінуі немесе оған бүрынғы симптомдары қайта оралуы мүмкін. Эрине, ондай кезде ол өзінің есінен тантанын сезінеді. ьүл сияқты регрессивтік қүбылыстар тез арада жещліп, сыртқ шығарылады. Ж а ң а инсайт айқын ықпалдаса бастағанн ақ, олар бір қадам ж асалған негізделген сезімдерге °Р беруді қалап, ж оғала бастайды. Өмірдеп өзгерістер қашьш қүтылмайтын ж ән е әрбір сындарлы процеске тән кү пен ңайғы-қасірет болып көрінеді. Ішкі күйзелістің дәл осы кезеңінде пациен™ Р , ік таушының көмегі ерекше қажет-ақ. Әлбетте, к°м TVt1AP көм ек б о л ған д а, п р о гр ест ің барлы ғы маны зд ҮР ^ жеңілдейді. М үндағы бізді мазасыздандыратын адам осындай қынжылуш ылықты өз бетімен тү ^ 3.
ғандықтан, терең ж арақат алуы мүмкін. Немесе ^ Я11ШН. дерінің қанш алы қты қозғалы сқа түскенін се^ „ ' КИЬ1Н. ғандықтан, ол санасыз әрекетке түсіп, өз жағд дыққа қойып немесе өз-өзіне қиянат ж а с а у ғ а р ' М енің бақы лауы м дағы өзін-өзі тадлаУла аз;0 өте қолайсыз салдарлар болған емес. Бүл бақы у Р с. шектелгендіктен, қандай да болмасын сендір Р й жүктеу/скачать 17,69 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|