«М әдени мұра» Мемлекеттік бағдарламасының кітап сериялары
жүктеу/скачать 17,69 Mb. Pdf көрінісі
|
58 ж ә н е м ұн ы дені сау а д ам д а р д ы ң тү стер ін е ү қ с а т у ға б о л аты н д ы ғы н а қ ар сы ш ы ға ал асы зд ар . Осы күм әнді ж ою ға мені итерм елейтін тағы да бір себеп бар. Әрине, бүл түстер — әрқаш ан неврозға негіз болатын ауру тарихы. Осының салдарынан, әр түс үшін кеңінен таралған алдын ала хабарлау, психоневроздардың мәнімен ж ән е этиоло- гиясымен тан ы су қ а ж е т б олар еді; бүларды ң барлығы ж оғары деңгейде қы зы қты , олар тіпті зейінімізді түстің басты мәселесінен аударып әкете алады. Менің мақсатым, керісінше, невроздар психологиясының қиын да күрделі мәселелерін түсті ж о р у арқы лы шешу болып табылады. Егер мен н егізгі м ат ер и а л д а р ы м — н евр о зд ар д ы ң түс к ө р у л е р ін е н бас т а р т а т ы н болсам , он д а м енің басқа м атериалд арды д а тал д ау д а аса таңдам паз болмауы ма қүқығым бар. М аған қалғаны — тек дені сау адамдардың кездейсоқ хабарлаған түстері немесе түс көру мәселесіне қ аты сты ә д е б и е т т е р д е м ы сал д ар р е тін д е к ел тір іл ген т ү стер ғ а н а . Ө к ін іш к е о р ай , б үл т ү с т е р д ің б ар л ы ғы талдаудан ш ет қалған, ал онсыз мен түстің мәнін таба алмаймын. Менің әдісім — кең таралған, түрақты кілттің көмегімен бүкіл түстің мәнін ашатын, ш ифрлерді шешу әдісі сияқты ыңғайлы емес; мен, керісінше, бір түстің әр адамда нем есе әр түрлі ж ағд ай лард а бір-біріне мүлдем үқсамайтын ойларды ашатындығын үстанамын16. Осылар- А ы ң барлығын ескере келе, біріншіден, дені сау түлғаның түсі, екіншіден, күнделікті өмірдің әр қилы салалары на қатысты болғанды қтан, ең қол ж етерлік ж ән е ыңғайлы ақ п ар ат ретінде, өз түстерім ді қ о л д ан у ға тырысамын. О қы рм андар м үн д ай "өзін-өзі талдауды ң" сенімділігіне күмән келтіруі мүмкін. Әрине, мүнда әр түрлі пікірлер болуы ы қтим ал. Бірақ, менің ойымша, өзін-өзі бақылау ө зге л е р д і б а қ ы л а у ғ а қ а р а ғ а н д а ә л д е қ а й д а тиім ді әрі ыңғайлы; қалай болған күнде де, өзіндік талдаудың түсті ж о р у д а ғ ы а л а т ы н о р н ы н а н ы қ т а у ғ а б о л ад ы . Екінш і айтарлықтай үлкен қиындықты мен өз ішімде жеңуім керек болды . А дам өз ж а н дүни есін дегі интим ді ш ы нды қты аш у д а б ел гіл і бір қ о р қ ы н ы ш т ы сезін ед і: ол ш ы нды қ ңорш аған ортасында түсінбеушілікке кезігуі мүмкін. Бүл Қорқыныштан қүты лу керек. Дельбеф: "Ж абық тақырыпты шеш уге мүмкіндік беретін болса, кез келген психолог өз кем ш ілігін м о й ы н д ау ы керек", — деп ж а за д ы . М енің ойы м ш а, о қ ы р м а н н ы ң да, и н ти м д і м ә н -ж а й ғ а д еген алғаш қы қы зы ғуш ылығы психологиялық мәселеге терең бойлауына ж ағдай ж асауы керек. Сондықтан мен түстерімнің бірін келтіріп, осы мысалда өз түс ж о р у әдісімді түсіндіруге тырысамын. Әрбір мүндаи
түс алдымен толық баяндауды қаж ет етеді. Мен оқырман- дардан, б ір аз у а қ ы т қ а , м енің қ ы зы ғу ш ы л ы қ т а р ы м д ы өзіндік етуін ж ән е м енімен бірге өмірімнің қыр-сырына бойлауын сұрар едім. Себебі бүл түстің ж асы ры н мәнін ашу үшін аса қажет.
отбасыммен ты ғы з досты қ ң аты н астағы бір ж ас әйелге психологиялы қ т а л д а у ж а с а у ы м а т у р а к ел д і. М үндай қарым-қатынас дәрігер үшін, әсіресе психотерапевт үшін, әр тү р л і ж ағы м сы з қ ү б ы л ы с т а р ғ а ә к е л е т ін і түсінікті. Дәрігердің ж еке бас қы зы ғуш ы лы ғы беделіне қарағанда мәнді. Сәтсіздік ж ақы н пациентіңмен арадағы достықты үзуге әкеліп соқтыруы мүмкін. Мен ж асаған емдік шаралар іш ін ара сәтт іл ік п ен а я қ т а л д ы , п а ц и е н т и с т е р и я қор- қынышынан қүтылғанымен, соматикалық симптомдардың барлығынан қүтыла алмады. Ол кезде истерия ауруынан толық айығуды анықтайтын көрсеткіш терге сенімді емес едім, пациентімнің қолдануға ж арам сы з санайтын "шеші- мін" үсы н ды м . П ац и е н т п е н п ік ір л е р ім із т о қ а й л а с п а - ғандықтан, біз ж аз ортасы нда емді уақ ы тш а тоқтатты қ. Бірде пациентім Ирманың ж ән е оны ң отбасының үйінде ж у ы қ та қонақта болған, ж ақ ы н достары м ны ң бірі, жас әр іп тесім д і кезіктірд ім . М ен оны қ а л а й к е зік тір ген ін сүрағаны м да, ол И рм аны ң ж а қ с а р ы п қ ал ған ы н , бірақ т о л ы қ с а у ы қ п а ға н ы н ай т т ы . Е сім де қ а л ғ а н ы , досы м Оттоның осы сөздері, дәлірек айтсам, сөйлеу мәнері мені аш у л ан д ы р д ы . М аған о л п а ц и е н т ім е ты м к ө п у ә д е бергендігімді бетіме б асқан дай көрінді. О ттон ы ң маған деген ж алған пейіл танытуы, менің ойымша, пациентіме жасаған емдерімді бүрыннан ж аратпай ж үрген туыстары тар ап ы н ан ж а с а л ға н ы қ п а л деп түсін дім . С о л кездегі м ен д егі ж ағы м с ы з сезім к ө м еск і б о л ғ а н д ы қ т а н , оны баиңатпадым. Сол кеште мен өзімді ақтау үшін ж ән е ортақ досымыз әрі белгілі доктор М-ге көрсету үш ін Ирманын ауру тарихын тиянақты етіп ж азды м . С ол тү н д е (таңға жуық) мен мына төмендегідей түс көрдім ж ән е оны ояна салысыммен жазып қойдым. 1895 жылдьщ 23/24 иіілдесіндегі түс. ■
Ү лке“ ®өлг1е ' бізде оты рған көп қ о н а қ та р . О ларды н іш ш де Ирма бар, м ен оны қ о л т ы қ та п , х а т ы н а ж а у а п ^ 1 ЗҒЫ]« келет!Нлей; оның "шешімімді" қабы лдам ағаны н Л алаМЫН' оған: ”Егер сенде әлі қан дай да бір п ° ^ са’ оған „сен тек ӨЗІЧ кінәлісің”,— деймін. Ол: іг?,Н Өілсең„ ғо й ' қ азір менің там ағы м , асқ а зан ы м -і,
1М Қал аи ауы рады , б ар л ы ғы н тар т ы п т ү р ған - деп ж а у а п б е р е д і. М ен о ғ а н қ о р қ ы н ы ш п е н 60 қараймын. Оның өңі бозарып кеткен, беті ісіп тұрғандай. Мен оның қандай да бір органикалық ауруын байқамай қалған шығармын деп ойладым. Мен оны терезенің алдына апарып, тамағын қараймын. Ол, алмалы-салмалы тістері бар барлық әйелдер сияқты, біраз қарсылық білдіреді. Мен ішімнен "ол бұлай істемеуі керек еді ғой" деп ойлаймын. Ауыз ашылғаннан кейін мен оң жағынан үлкен ақ дақты көремін, ал одан әрі қарай мүрынға үқсайтын ерекше өсінді бар; мен оның сүрғылт қабығын көремін. Мен сол арада доктор М-ді шақырамын, ол тексеруді қайталап, маған қосылады... Доктор М-нің бет- әлпеті әдеттегіден басқаша. Оның өңі қуарып кеткен, ақсайды және, неге екені белгісіз, сақалы жоқ... Менің досым
Отто енді жанымда түр, ал досым Леопольд әйелдің өкпесін қарап: "Оның төменгі сол жағында қарайған бар", — дейді. Ол сонымен қатар сол ж ақ иығындағы инфильтрацияны көрсетеді (киілген көйлегіне қарамастан, мен де соны байқадым)... М.: "Бүл инфекция екендігіне күмән жоқ. Ештеңе етпейді, онда дизентерия болады да, у сы ртқа ш ы ғады ...",— деді. Біз де бүл инф екцияны ң қайдан пайда болғандығын бірден түсінеміз. Досым
жақында Ирма өзін ыңғайсыз сезінгенінде, пропил, пропилен... пропилен қышқылы... триметиламин (формуласы менің анық көз алдымда)... препаратынан инъекция жасаған. Бүндай инъекцияны ж еңілтектікпен ж асауға болмайды... Шприц те таза болмаған сияқты. Бүл түстің басқаларына қарағанда бір артықшылығы бар. Оның өткен күннің қандай жағдайына байланысты ж әне қай тақырыпқа қатысты екендігі бірден белгілі. Алдын ала баяндау оған толық дәлел. Ауру тарихын түн ортасына дейін жазғаным, Ирманың денсаулығына қатысты Оттоның айтқандары менің рухани іс-әрекетімді үйқы кезінде де баурады. Әйтсе де алдын ала баяндаумен және түс мазмүнымен танысқандардың ешбірі көрген түсімнің нені білдіретіндігін айта алмайды. Мен де мүны білмеймін. Түсімде Ирма айтқан ауру симптомдары таңғалдырады, себебі олар менің емдеген ауруларыма үқсамайды. Про пилен қыш қылының инъекциясы мен доктор М-нің жүбатуы менің күлкімді келтіреді. Түсімнің соңы басына қарағанда бүлыңғыр ж әне түсініксіз сияқты. Бүның барлығын жору үшін мен толық талдауды үсынамын. Талдау. Үлкен бөлме, біз қабылдап отырғш көп қонащпар. Сол
жылдың жазында біз Бельдевю көшесіндегі қырда орна- ласқан үйде түрдық. Бүл үй кезінде мейрамханаға арнал- 61
ғандықтан, биік, залдарға уқсас бөлмелерден түрады. Мүның барлығы түсіме осы зәулім үйде, жүбайымның туған күніне бірнеше күн қалғанда енді. Күндіз жүбайым маған сол күнге көп қон ақтар күтіп отырғандығын, солардың ішінде Ирманың да болатындығын айтқан еді. Менің түсім осы сөздерге сүйенеді: жүбайымның туған күні, көп адамдар, олардың ішінде Ирма, біз Бельдевю зәулім үйінің үлкен залында қонақтар қабы лдаудам ы з. Мен Ирманың "шешімімді" қабы лдам ағаны н бетіне басамын; мен оған: "Егер сенде әлі кандай да бір аурулар болса, оған сен тек өзің кінәлісің", —
деймін. Мен мүның барлығын оған өңімде айтсам да болар еді, сірә, айтқан да шығармын. Онда менің міндетім ауруларға симптомнын жасырын мәнін ғана хабарлаумен шектеледі деген көз- қарасты үстану еді (кейіннен мен бүған сенімді болмалым)- емдеу сәттілігі тікелей байланысты болатын "шешімімді" қабылдау-қабылдамауларына мен жауапты емеспін. Мен енді бүл шешімі табылған шатасуға біраз уақыт өмір сүруімді жеңілдеткені үшін разымын. Себебі өз білім- сіздігімді ескере отырып, мен терапевтік талдау
керек еді. Ирмаға айтқан сөзімнен оның әлі күнге дейін жалғасқан ауруларына өзімді кінәлағым келетіндігін түсіндім. Егер бүған Ирманың өзі кінәлі болса, мен кінәлі емеспін. Түстің мәнін осы бағытта іздестіру керек емес пе?
Асқазанының ауруы пациен- тімнің шынайы ауру симптомдарына үқсас, бірақ бүрын ауруы оны осыншама мазаламаған еді, ол тек жүрек айнуы мен қүсуын айтатын. Тамағы мен ішінің ауруы оньш ауруларына ешбір қатысы жоқ болатын. Түстің дәл осы симптомдарға тоқталғандығына менің таңым бар, бірақ бүл әзір мен үшін түсініксіз. Оның өңі бозарып кеткен, беті ісіп түрғандай. ^ Менің пациентімнің беті үнемі албырап түратын. МеніН оиымша, түстегі оның беті алмастырылған болар. Мен оның қандай да бір органикальщ ауруын байқамай щ лған шьіғармын деп ойладым. Үнемі тек невротиктермен жүмыс жасаған және басқа дәрігерлер үшін органикалың болып көрінетін барлық қү ылыстарды истерияның қатарына жатқызатын маман үшін оүл қалыпты, үнемі кездесетін қорқыныш. Екінші т и ,^ й аН' қаидан екендігі белгісіз, менің қорқынышым Ғгоп ыЬІЛЫК'пен жанаспайтындай, бір күмән мазалайды. ^ аНЫҢ ауруы °Рганикалық себептерге қатысты ° НЫ емдеУге тиіс емеспін. Менің емдеуім тек Р ык, ауру белгілерін ж ояды. Мен диагнозда осындай қателік жіберілуін қалайтын сияқтымын; онда сәтсіз ем жүргізгендігімді ешкім бетіме баспас еді. Мен оны терезенің алдына апарып, тамағын қараймын. Ол алмалы-салмалы тістері бар барлық әйелдер сияқты біраз трсылық білдіреді. Мен ішімнен “ол бүлай істемеуі керек еді ғой" деп ойлаймын. Мен ешқашан Ирманың тамағын қараған емеспін. Түс жақында менің күтушіге жүргізген тексеруді есіме түсіреді, ол маған ерекше эсер қалдырған әдемі әйел еді; аузын ашар алдында ол өз жасанды тістерін жасырғысы келген. Мүнымен бірге дәрігерлік тексерудегі басқа да есте сақталғандар мен кішігірім сырлар ашылады. "Ол бүлай істемеуі керек еді ғой" — бүл Ирма үшін қошемет. Мен оның басқа да мәні бар деп ойлаймын. Мүқият талдаудан жасырын ойлардың барлығы ашылған- ашылмағандығын сезесің. Ирманың терезе алдында түрған сәті кенеттен есіме басқаны түсіреді. Мен қатты сыйлайтын Ирманың жақын досы бар. Бір кеште келгенімде, оны дәл осындай күйде терезе алдында көрген едім; оның дәрігері, дәл сол доктор М. тамағында дифтеритті жабыспалардың барын айткд^і. Доктор М-нін жеке басы мен жабыспалар түс барысында қайта жаңғырып шықты. Есіме түсірсем, соңғы айларда Ирманың бүл досында истерия белгілері байқалатындығын жиі ойлағанмын. Тіпті Ирманың өзі де маған соны айтқан. Маған оның жағдайы туралы не белгілі? Тек менің түсімдегі Ирма сияқты, истериялы түрде тамағын қысатыны. Сонымен, түс менің пациентімді оның досымен алмастырды, есімде, мен досы дәл осылайша болашақта аурудан арылтуымды сүрап маған келерін жиі ойлаған едім. Бірақ мен мүндайды мүмкін емес деп ойлаушы едім, себебі ол үстамды және түйық адам. Оның қарсыласуы бізге көрген түстен де белгілі болды. Келесі түсіндіру оған бүның қажетсіз екендігін айтады; ол осыған дейін бөтен адамның көмегінсіз өзін жақсы үстаған еді. Бірақ кейбір жағдайлардың, өңінің кетуі, бетінің ісуі, жасанды тістердің не Ирмаға, не оның досына қатысы жоқ. Жасанды тістер менің жоғарыда атаған күтушіме қатысты; мен жаман тістер жөніндегі түсіндірумен қанағаттана аламын. Кенеттен бүл жайларға қатысы бар басқа бір адам есіме түседі. Ол менде емделмейді ж әне мен оны өз пациентім ретінде көргім келмейді, себебі ол менен үялады, сондыңтан оны емдеу қиынға соғар еді. Әдетте, ол боп- боз ж әне беті ісіп кетеді17. Осылайша, мен пациентім Ирманы тең дәрежеде емделуге қарсылық білдіретін екі адаммен салыстырдым. Неге мен түсімде оны досыммен шатыстырдым? Мүмкін, мен әдейі алмастыру жасаған шығармын. Ирманың досы туралы менің пікірім, мүмкін, 6 3
әлдеқайда жоғары болар немесе мен оньщ ақыл-парасатын жоғары бағалаймын. Мен Ирманы ақылсыз деп санайтын себебім, ол менің емдеуіме разы болмады. Екіншісі ақылдырақ болып, менімен келісер еді. Бәрібір ауыз аиіы- лады, ол Ирмаға қарағанда маған көбірек айтар еді18. Тамсіғынт мен не көремін: ақ
жабыспа және сүр қабықпеи жабылған мүрын қуысы. Ақ жабыспа менің есіме дифтеритті, сонымен қатар Ирманың досын, менің үлкен екі жасар қызымның ауыр науқастануын және тағы да басқа сол кездердегі қорқы- нышты оқиғаларды есіме түсіреді. Мүрын қуысындағы қабық менің өз денсаулығым туралы тәрізді. Мен мүрын қуысы іскен кезде кокаинге жиі жүгінуші едім, ал осыдан бірнеше күн бүрын менің пациенттерімнің бірінде кокаин- нен мүрын сілемейлі қабығының никрозы басталғандығын естідім. Менің 1885 жылы кокаинге жасаған зерттеуім көп қарсылықтар тудырды. 1895 жылы қайтыс болған менің жақын досым осы тәсілді шектен тыс қолданғандықтан, өз өлімін жылдамдатып алды.
Бүл доктор М-нің біздің ортада ие болып отырған беделіне сәйкес. Бірақ менің тез арада шақыруым ерекше түсіндіруді талап етеді. Бүл есіме қайғылы бір жағдайды түсіреді. Бірде сол кезде зиянсыз болып есептелетін дәріні (сульфонал), үзақ уақыт бойында пациентіме тағайын- даудың арқасында мен онда күрделі интоксикация тудырып алып, жылдам арада өзімнің тәжірибелі әрі жасы үлкен қызметтесімді көмекке шақырғанмын. Дәл осы жағдайдын есіме түсуі басқасымен де дәлелденеді. Интоксикацияға үшыраған пациентім менің үлкен қызыммен аттас еді. Осыған дейін бүл ойыма келмеген. Енді бүл маған жай кездейсоқтық сияқты^ емес, дәл осы жерден бейнелердін алмасуы басталғандай. Мына Матильданың орнына анау Матильда. Мен өзімнің дәрігерлік кемшіліктеріме нүсқай- тын жағдайларды іздестіретін тәріздімін. батд!™0^ ^ бозарып кеткен, сақалы жоқ,
аяғын ақсай Шынымен, доктор М-нің сырт бейнесі соңғы кездері оның достарын алаңдатушы еді. Басқа екі көрсеткішті келесі адамға жатқызуға болады. Есіме шет елде түратын оның ла ^ақалы жоқ, езі түсімде көрген доктор несіне үқсайды. Осыдан бірнеше күн бүрын одан еД1' 0Л xaJHHAa аяғы ауырып, қазір ақсап жазыпты. Түсте екі адамньщ араласып кетуінін р мәні бар. Мен екеуіне де біркелкі себептерге 64
байланысты өкпелі екенім есімде. Екеуі де ж ақында үсынған үсынысымды қабылдамаған еді. Қызметтесім Отто аурудьщ жаяьшда, ал Леопольд оны зерттеп, өкпесінің сол жағында қарайған барын көрсетеді. Қызметтесім Леопольд та — дәрігер, Оттоның туысы. Тағдыр екеуін де бір мамандықты таңдатып, бәсекелес еткен. Оларды үнемі бір-бірімен салыстырып отырады. Олар бірнеше жылдай ж үйке ауруларына шалдыққан балаларға көмек көрсеткенімде менің көмекшілерім болған. Түсімде көргендегідей көріністер онда жиі болушы еді. Оттомен бір жағдайға байланысты пікірта- ластырып жатқанымда, Леопольд ауруды қайта тексеріп, күтпеген жерден менің пікіріме қосымша дәлел үсынды. Олардың мінездері де, инспектор Бреизг пен досы Карл- дікі сияқты, әр түрлі болатын. Олардың бірі, "тапқыр- лығымен" ерекшеленсе, екіншісі жайбасар, ақылға салып жасайтын, орнықты еді. Түсімде Отто мен сақ Леопольдті салыстыра отырып, мен екіншісін қүптаған тәріздімін. Бүл жоғарыда атаған салыстыруға үқсас: айтқанға көнбейтін пациент — Ирма және онын ақылдырақ досы. Енді мен түсімдегі ойларды байланыстырушы жолдардың бірін: ауру баладан бастап, балалар ауруларының институтына дейін байқаған сияқтымын. Леопольдтің сақты қпен айтқан — өкпенің сол жағындағы қарайған мені таңғал- дырған жағдайға айнымай үқсайды. Ойыма метостазға үқсас нәрсе келеді, бірақ ол менің Ирманың орнында көргім келетін пациентіме сай. Бүл пациенттен байқа- ғаным — туберкулез.
Бүл өзімнің иық ревматизмім екендігіне сенімдімін, үзақ уақытқа дейін үйықтай алмаған түндерімде ол үнемі менің есіме түседі. Бүл жағдайда мені түстегі сөздер қолдайды: мен... дәл ол сезінгенді сезінемін. Мүнымен өз денемде сезінетіндігімді айтқым келеді. Менің ойыма ерекше бір "инфильтрацияланған аймақ" атауы келді. Біз "сол жақ артқы ж әне жоғары инфильтрация" деп айтуға дағды- ланып кеткенбіз; бүл атау жеңіл түрі болса да, тубер- кулезға қатысты. Киген көйлегіне к,арамастан. Әрине, бүл тек кіріспе. Балалар ауруы институтында біз, міндетті түрде, балаларды жалаңаштап қараймыз; бүл ересектерді тексеру әдісіне қарама-қарсы. Бір үлы кли ницист өз пациенттерін физикалық тексеруде тек киімінің сыртынан қарайтындығын естігенмін. Бүдан былай мен үшін түсініксіз; мен бүл ретте үсақ-түйектерге мән бермейтіндігімді ашық айтқанмын. 5—1530 6 5
Доктор М.: “Бүл инфекция, ештеңе етпейді. Дизентерия болады да, у сыртка шығады", —
дейді. Алғашында бұл маған, өзгесінің бәрі сияқты, күлкілі көрінгенімен, мен мүны да талдаймын. Жақындап қарасақ, мүның да өз мәні бар. Пациентті зерттей отырып мен одан локальді дифтерит таптым. Қызым ауы рғанда мен дифтерит пен диф терияға қатысты дауласқанм ы н19. Дифтерия локальді дифтериттен туындайтын жадпы инфекцияны сипаттайды. Метастаздың барын көрсететін, Леопольдтің айтқан өкпе қараюы да осы инфекцияны сипаттайды. Дифтерия кезінде мүндай метастазға орын жоқ сияқты. Менің ойымша, бүл — пиемия сияқты.
Бүл — жүбату. Меніңше, мүның мәні мынада: түстің соңы пациенттің ауруы күрделі органикалық ауру салдарынын екенін көрсетеді. Осылай- ша, өзімнен жауапкершідікті азайтқым келетін сияқтымын. Психикалык, емдеу әдісі дифтериттің болуына қатысты емес. Мен өзімді жақтап қалу мақсатында Ирмаға осындай күрделі ауруды жапсырғаным үшін ыңғайсызданамын. Бүл тым қатыгездік еді. Сәтті нәтиже туралы айту мен үшін қажет, сондықтан мен доктор М-нің аузына осындай жү- батуды саламын. Бүл ретте, мен түстен жоғары көтеріл- гендеймін, бірақ бүл ерекше түсіндіруді талап етеді. Неге бүл жүбату абсурдты? Дизентерия. Бүл ауру заттарының тік ішек арқылы шығатыны теориялық анықтамасын кездестіргенмін. Мүмкін, доктор М-нің тым үзақ түсіндіруі мен бір түрлі патологиялық байланыстарын келеке еткім келген шығар. Дизентерияға қатысты менің есіме тағы бір жағдай түседі. Осыдан бірнеше ай бүрын мен, бүрын-соңды кезікпеген асқазан ауруынан зардап шегетің, жас жігітті емдеген едім. Басқа бір қызметтестерім бүл жағдайды "нашар
жүктеу/скачать 17,69 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|