М. К. Ахметова Мәтін лингвистикасы


бұл есімдігі мен  екеуі



Pdf көрінісі
бет39/133
Дата15.11.2023
өлшемі4,98 Mb.
#123413
1   ...   35   36   37   38   39   40   41   42   ...   133
бұл
есімдігі мен 
екеуі
сан есімінің 
колданысы екінші сөйлемде берілген мағынага нұсқап, сондағы ойды 
қамтып отыр.
Немесе мына мысалға назар аударайық:
Қарасаңау нені керек ңылганын түсінді де, шапиіаң түрып
барып, үстелдің үстіне көнелеу боп қалган екі үлкен кітапты зкеп
қойды.
Абай бір кітаптың бетін ашып, өзіне керек жерін тапты да,
оңымай, сол беттерге карап іиалцайыщырап, біраз бөгеліп отырып
қалды. Көзі бүл беттерден ана жатқан екінші кітапца да түсе
береді.
Бүл екі кітап, бүл ауылдың, бүл өлкенің Абайдан басқа барлыц
жанына тілі де, мазмұны да үгымсыз кітаптар. Бір Абайдың гана
көңіліне әрі ұгымды, әрі ңүрметті боп алган, алыс дүние, алыс
заманның екі ацынының кітаптары. Ол жатцан - Пушкин мен
Лермонтпя
Екеуі де мүның ата-бабасы кешкен өмір соңпагынан мүлде
басқаша боп өткен жандар. ...
Бірақ сол қалпында, осы цыстың ішінде бүл екеу_і Абайга бір
түрлі жацын сияқтанып, жылы үшырагандай болды
(М.Әуезов).
Бір сан есімнің түбір қалпында 
(екі)
жэне тұлғалық өзгеріске 
ұшырап қолданылуы (
екінші, екеуі)
аркылы мәтіндегі байласым 
жүзеге асырылган (бұл мысалда бірнеше байласым тәсілдері - 
есімдікгер де, шылау да, қайталанған сөздер, синонимдер, антонимдер
59


де бар). Бірінші сөйлемде 
екі үлкен кітаптың
, екінші сөйлемдегі 
бір
кітаптың,
үшінші сөйлемдегі 
екіиші кітаптың,
төртінші сөйлемдегі 
екі кітаптың,
одан кейінгі сөйлемдегі 


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   35   36   37   38   39   40   41   42   ...   133




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет