3-ж аттыгу. «Ел болашағы - білім ді ж астар» деген тақырыпта монологтік мэтін құрастырыңыздар. Мәтінді қүрастыру барысында мынадай сөздер мен сөз тіркестерін пайдаланыңыздар. Ел болашағы, білімді жастар, туған ел, шынайы азаматы, әлемдік
білім жүйесі, бэсеке, бэсекелесгікке қабілетті елу ел қатары, ғылыми-
техникалық прогресс, үкімет саясаты, мемлекеттік тіл, орыс тілі,
ағылшын тілі, азаматтар парызы, ой жарыстыратын заман, ғылым,
білім, жоғары оқу орны, Отанға деген сүйіспеншілік, түлға, даму.
4-жаттыгу. Бір сөйлемнен түратын S жарнама мәтінін жинақтап, сол сөйлем нің мағынасын экспл ицитті түрде бірнеше сөйлемдермен толықтырыцыздар. Жарнамада ыкпал ету қызметін атқарып түрган тілдік бірлікті анықтаныздар. 5-жаттыгу.Қазақ тілінің синтаксис саласындағы ғалымдар пікірлерімен танысып, мәтін лингвистикасымен байланысын түсіндіріңіздер. Сөз айналадағы объективтік шындықтың адам басындағы сәулесі
ретінде жеке-ж еке ұғымды білдірсе, сөз тіркесі олардың
грамматикалық қарым-қатынасын жэне мағыналық тобын білдіреді.
Ал сөйлем жеке үғымдардың синтезі ретіндегі байымдауды хабарлауды,
сұрауды, модальділікті білдіреді. Әдетте бұлар жеке сөйлеммен
тиянакталып, ойымыз жеке сөйлеммен аяқгалабермейді. Сейлемнің
аяқталған ойды білдіруі оның маңындағы басқа сөйлемдермен
қатынасына қарап та айқындалады. ... Контекстен бөліп алынған
сөйлемдер әр уакьггга мүлде аякталған ойды білдірмейді, біршама ғана
аяқталған ойды білдіреді (М.Балақаев, Т.Сайрамбаев. Қазіргі ңазақ тілі: Сөз тіркесі мен жай сөйлем синтаксисі). л ю д е й » (Л .Г .Б а б е н к о ).
21
Синтаксис зерттейтін басты жэне ең келелі мэселе - сөйлемнің
құрылысы. Бірак синтаксистің объектісі осы ғана емес. Синтаксис
түгел текст ішіндегі дара-дара сөйлемдердің де өзара байланысу,
селбесу амапдарын зерттейді.
... Текске енген сөйлемдер өзара мағына жағынан, грамматикалық
жағынан тығыз байланысты. Оларды байланыстыратын тәсілдер эр
қилы. Осындай көлемін ескерсек, синтаксисті сөйлеудің құрылысын,
стильдік нормаларын зерттейтін тіл ғылымының саласы деп те
есептеуіміз керек (Р.Әмір, Ж.Әмірова. Жай сөйяем сиитаксисі).
