«Гамлетті» қоямын деп, әлемдік сахнаеа цол соза талпынуы саналыльің емей немене?! Бірак біз оны қаншалыңты дамытып, жаңгырта алып отырмыз десек, гәп басңа. ... (Е.Қ.)
Берілген мысалдарда сөйлемдердің арасындағы тұлғалық
байланысты жүзеге асыруда себебі және бірац жалғаулыктары
қолданылған. Алғашқы мэтінде екі сөйлемнің арасында жұмсалған
себебі шылауы адцыңғы сөйлемде айтылған хабардың солай болу
себебін онан сайын ашып көрсету үшін қолданыльгп отыр. Сахна мен
сананың неліктен біртұтас ұғым екені екінші сөйлемнің мағынасы
арқылы анықталған. Ал келесі мәтіндегі үшінші сөйлем алдыңғы екі
сөйлеммен іргелес те, алшақ тұрып та байланысып тұр. СейлемдерД'Н
арасында орнаған қарама-қарсылыкты мағыналык байланыс бірак, щылауы аркылы берілген. Алғашкы екі сөйлемде сахнада сананыч
болғандығы және Жұмат Шанин әлемдік сахнаға қол созуы аркылы
іс-эрекетінің санальшыкпен байланыста қарастырылуы үшінші
сөйлемде, яғни кейінгі ұрпақтың оны қаншалықты дамытып
отырғандығы сөз болып, қарсы мағынада жүмсалған. Егер осы
шылауды алып тастайтын болсақ, сөйлемдердің арасындағы
лексика- грамматикалық байласымның әлсірегенін аңғарамыз.
М этіндегі қолданысына қарай дем еуліктер де мэтін
компоненттерінің арасындағы байласымды жүзеге асыруға қатысады.
Мысалы: Жосып жүрген машиналар, өте алмай қалган жаяу адамдар әлі көп, жау қалы жаңындаган сайын көбейе де бермек. Өткел табылып, бүгінгі түн түгел біздің қолда болса талайлар жан сақтап қалар еді де, талаилардың ар-намысы төгілмес еді. Әсіресе, 64
арып-талып келе жаткрн бейбіт жұрт, көп азаптан құтылар еді (Ғ.Мүсірепов).
Соңғы сөйлемдегі әсіресе демеулігі алдыңғы сөйлемде айтылған
ойды онан сайын күшейтіп көрсету үшін жұмсалған. Бүл сөзді алып
тастасақ, сөйлемдердің арасындағы мағыналық та, түлғалық та
қатынасқа ешқандай нұксан келмеген болар еді, әйтсе де мэтіндегі
ойдың аяқгалуын білдіріп, әрі осы ойға ерекше екпін түсіру, өзге
сөйлемдерден айқындап көрсету мақсатында жазушы бұл лексика-
грамматикалық тәсілді қолданып отыр.
Мысалы: ...Ойландыратыны. Қазацстан жері осы уақытқа
