М. Өтемісов атындағы Батыс Қазақстан
жүктеу/скачать 0,67 Mb.
|
Адам және жануарлар физиологиясы УМКД
| орталық нерв жүйесшдегі қозудың таралуы (иррадиация)
орталық нерв жүйесіндегі қозудың таралуын иррадиаиия деп атайды. эксперимент жағдайында иррадиацияны жануарларға орталық нерв жүйесінің тежеуші блокаторы болып есептелетін стрихнинді енгізу немесе физикалық күшпен өсер ету арқылы анықтайды. жұмыстың мақсаты: жұлыны сақталған бақада қозудың таралу заңдылықтарын анықтау. жүмыстың барысы: бас миы бұзылып, жұлыны сақталған бақаны 10-15 минут бойы ілгекті штативке қыстырып қояды. одан кейін артқы аяқ саусақтарын пинцетпен ақырын қысады. қысуды көбейте отырып, рефлекторлық процеске басқа да аяқтардың тартылғанын байқауға болады. егер бақаны алдын ала мүзды суға салып салқындатса, төжірибе өте дөл шығады. осы бақаға арқа терісінің астына 0,5 мл. 0,1% стрихнин ерітіндісін жібереді. біраз уақыт өткеннен кейін саусақтың немесе пинцеттің үшын оның денесіне тигізсе, бақада жалпы қүрысу-тырысу (судороги) сияқты қүбылыс пайда болады, бүл - қорғаныс рефлексі емес. жүмысты қорытындылау: 1. жүмыстың мазмүнын көшіріп жазу. 2. иррадиация ұғымын түсіндіру. 3. орталық нерв жүйесіне стрихниннің өсер ету механизмін түсіндіру. жүмысжүлындық рефлекстердщ орталық тежелуі (сеченовтық тежелу) нерв қызметінің негізіне өзінің функционалдық қасиеті бойынша активті жөне өзара қарама-қарсы екі процесс - қозу жөне тежелу жатады. тежелу дегеніміз қозу нəтижесінде пайда болатын жөне екінші бір қозуды өлсіздендіретін немесе толық басып тастайтын өзіндік активті процесс. қозу процесінің орталық нерв жүйесінде пайда болып дамитындығын 1862 ж. эксперимент түрінде алғаш дəлелдеген и.м.сеченов болды. осыған байланысты бүл төжірибе "сеченов төжірибесі" деген атқа ие болды. бүл тəжірибесінде и.м.сеченов аралық миды тітіркендірсе, жүлын арқылы орындалатын рефлекстердің тежелетіндігін керсетті. жұмыстын максаты: бақаның аралық миын тітіркендіру арқылы жүлындық рефлекстер тежелуінін, даму процесін бақылау. жүмысқа қажетті күрал-жабдыктар: хирургиялық қүрал-саймандар жиынтығы, штатив, ас түзы кристалдары, мақта, рингер ерітіндісі, секундомер, 0,2% күкірт қышқылы ерітіндісі, су, медициналық стақандар. жүмыс бақамен орындалады. жүмыстың барысы: басы ашық қалатындай етіп бақаны салфеткамен орайды. онан соң танау тесігінің арт жағынан бас сүйек терісін көлденең кеседі. енді келденең кесіндінің екі бүрышынан бақаның алдыңғы аяқтар орналасқан беліміне қарай теріні қисық бағытта кеседі. кесілген теріні бақаның арқасына қарай қайырып тастайды. нөтижесінде бас сүйектің астында орналасқан миды керуге болады. енді осы жолмен миды бас сүйектен тазарту керёк. ол үшін танау тесігі артындағы терінің көлденең кесіндісі ізімен сүйекті кеседі де, миға зақым келтірмес үшін қайшының браншасын бас сүйек бағытына қарай қыса үстап, сүйектің екі жағын тері кесіндісі ізімен алып тастайды. одан кейін өткір хирургиялык. скальпельмен үлкен ми сыңарлары полюстері астынан көлденең кесу арқылы олады ми сауытынан алып тастайды да қан өбден тиылғанша бақаны астыңғы жақ сүйегінен штативке іліп қояды (29-сурет). . бас миы алынып тас-талған бақаны штативке бекіту бүдан кейін жараны қатқан қан түйіршіктерінен тазартып, тампонмен бірнеше рет қүргатады. 0,25 % күкірт қышқылы ерітіндісі арқылы өрбір 2 минут сайын үш ретген бақаның екі артқы аяғының жауап рефлексін анықтап, орташа көрсеткішін алады. егер жауап рефлексі өте жылдам болса, онда 0,1% күкірт қышқылы ерітіндісін алған дүрыс болады. əрбір тітіркендіргеннен кейін ол жерді сумен жуып отыру кажет. рефлекстер уақытын анықтап болғаннан кейін ми кесіндісін мен қүргатады да, ол жерге өте кішкентай түз кристалын . жоғарыдағы жолмен рефлекс уақытын анықтайды. жауап рефлексінің бар немесе жоқ екендігіне кез жеткеннен кейін түз кристалын алып тастап, ол жерді рингер ерітіндісімен бірнеше қайтара жуады. 3-7 минут еткеннен кейін рефлекс уақытын қайталап анықтайды. жүмысты корытындылау: і.жұмыстың барысын жазу. 2.алынган нөтижені төмендегі кесте ретінде көрсету: төжірибе этаптары сеченов кесіндісінен кейін. туз кристалын қойғаннан кейін. түз кристалын алып тастағаннан кейін. артқы аяқты тітіркендіргеннен бастап, оны тартып алғанға дейінгі рефлекстер уақыты жүктеу/скачать 0,67 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|