Мадина Бұршақтар түқымдасы- ньщ 120 мындай түрі бар 490 туысы бар, олардың
жүктеу/скачать 21,37 Kb.
|
Сөзі
- Бұл бет үшін навигация:
- Амур сиыржоңышқасы
| Альпі сиыржоңышқасы — көпжылдық өсімдік, сабағының ұзындығы 25—40 см, маусым-шілде айларында гүлдейді, бұл көбінесе биік таулардың 2500—3000 м альпі аймағында өседі, мұны малдың қай түлігі болса да жақсы жейді, бірақ шауып аларлықтай болып жиі шықпағандықтан аса жемшөптік мәні жоқ;
Амур сиыржоңышқасы — сабағының ұзындығы 50—75 см келетін көпжылдық өсімдік, жемшөптік құндылығы беде мен жоңышқадан төмен, дегенмен мал жақсы жейді, егілгеннен соңғы үшінші жылында жақсы есіп, гектарынан 70 центнер шөп енімін береді; . Люпин туысы (Lupinus). Туыста 400-дей түр бар, олар- дың басым көпшілігі Оңтүстік Америкада (Анды) кездеседі. Бүлар негізінен дөндері үсақ болып келетін шөптесін өсімдіктер, жартылайбүталар, ішінде тіптен бүталарыда бола ды. Солтүстік Американың батыс аудандарында біржылдык 374 түрлері басым болып келеді. Түрлерінің көілііі жағынан екінші орынды алатын табиғи орталық болып жерорта теңізі жаға- лауы саналады. Жерорта теңізі жағалауындағы түрлердің ба сым көпшілігі біржылдық, биік, дәндері ірі болып келетін өсімдіктер. Бүларға үшқүлақ және саусақсалалы күрделі жа- пырақтар тән. Гүлдері ақ, сары, көк түсті болып келеді және үлкен шашақ тәрізді гүлшоғырына жиналады. Люпин рекордтық деңгейге дейін жететін көк балауса береді, бірақта өсімдіктің барлық бөлігінде көп мөлшерде улы заггар болады (люпинин және люпинидин алкалойд- тары). Сидерациялық және сәндік өсімдіктер ретінде өсі- ріледі. Алкалоиды жоқ сорттарын шығаруға байланысты люпиннің жем-шөптік маңызы арта түседі. . Саида Соя туысы (Glycine). Туыстың құрамында 40-тай түр бар. Табиғи ареалы аса кең, алайда негізінен Американың, Азияның және Австралияның тропикалық аймақтарын қамтиды. БОР-дың териториясында тек бір ғана Уссурий соясы (соя уссурийская — G.ussuriensis) деген түр өседі. Шаруашылықтағы маңызы жағынан ең қажеттісі түкті соя (соя щетенистая —G.hispida) деп аталынатын түр. Ол биіктігі 30-50 (80) см болатын біржылдық шөптесін өсімдік, жапырағы үшқұлақ, гүлдері жапырақтың қолтығынан шашақтанып шығып тұрады, бобтарьшың ішінде біреуден немесе аздан дәндері болады. Азияда кеңінен себілетіндігі сонша, оның егістік көлемі 10 млн. га асады. 1 т. дәннен 113 кг май және 725 кг майдан тазартылған үн алынады. Дәнінің құрамында 36%-ке дейін белок болады. Сабагы мен жапырағын жас балауса түрінде де, кептіріп те жэне сүр шоп түрінде де ауыл шаруашылық жануарларына қорек ретінде пайдаланады. Соядан әртүрлі тагамдар дайындайды: сүт, май, айран, қаймақ, сүзбе, нан, ал сусамыр ауруымен ауыратын кісілер үшін арнайы печенье, кофе, шоколад жэне т.б. (100-ден астам тағамдардың түрлерін) жасайды. Сонымен бірге соядан пластмасс, фанер жасауға қажетгі клей жэне тағы басқа да заттарды жасауға керекті шикізат алады. жүктеу/скачать 21,37 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|