Макроэкономика
Ақша нарығындағы тепе-теңдік. LM қисығы
жүктеу/скачать 6,19 Mb.
|
| 4.4 Ақша нарығындағы тепе-теңдік. LM қисығы
Ақша нарығындағы теңдікті орнату проблемасына келеміз. 4.2 суретте ақша ұсынысы Ms тік сызықпен көрсетілген. Мұндай көрінісі келесіге байланысты: ақша ұсынысы ҰБ жағынан бақыланады, сондықтан пайыз мөлшерлемесі өзгеріссіз бір деңгейде қалады. Ақша сұраныс қисығы MD теріс көлбеулі болады, себебі пайыз мөлшерлемесі i (ақшаны сақтаудың баламалы ұстанымдары) жоғары болған сайын, өтімділікке сұраныс аз. Ақша ұсынысы мен сұранысы қисығындағы нүктеде қиылысу Е тепе-теңдікті пайыз мөлшерлемесін орнатады. Пайыз мөлшерлемесі ақша нарығын теңдікте ұстау үшін өзгереді. Оның ауытқуына тәуелді экономикалық агенттер қаржылық қоржынының құрылымын өзгертеді. Егер пайыз мөлшеремесі теңдік мәнінен жоғары болса, мысалы, i1, онда ақша ұсынысы оның сұранысынан артып кетеді. Қолма-қол ақша жинаған экономикалық агенттер одан құтылғысы келеді, бұл әрекет басқа активтерге де қатысты болады. Агенттер ақшаны есеп шоттардан алып, облигацияларға сала бастайды. Арзан облигацияларды жаппай сатып алу олардың құнын төмендетіп, нәтижеде пайыз мөлшерлемесін жоғарылайды, бұл үдеріс тепе-теңдік жағдайға жеткенше жалғасады. 4.2-сурет Ақша нарығындағы тепе-теңдік Егер пайыз мөлшерлемесі i2 тепе-теңдік i0 мәннен төмен болса, кері жағдай пайда болады. Онда экономикалық агенттер өз активтерін қолма-қол ақшаға өзгертеді, облигациясын сатып. Облигацияны сатқанда, оның бағасы төмендейді және пайыз мөлшерлемесі тепе-теңдікке жеткенше жоғарылайды. Егер M – ақша ұсынысы, P – бағалар деңгейі болса, онда M/P – ақшаның нақты қалдықтары деп аталады. Ақша ұсынысы M және бағалар деңгейі P тіркелген деп есептесек, онда ақшаның нақты қалдықтарының ұсынысы да пайыз мөлшерлемесінен тәуелсіз дейміз, яғни: (4.8) Ақшаның нақты қалдықтарына сұраныс Ү шығарылым көлемінен тікелей, ал r пайыз мөлшерлемесінен кері тәуелді. Ақша нарығындағы тепе-теңдік сұраныс пен ұсыныстың теңдігімен анықталады: (4.8.1) Бұл арақатынас і пайыз мөлшерлемесі мен Ү табыстың тепе-теңдік мәндерінің арасындағы байланысты ашады. Бұл тәуелділіктің Ү–r диаграммасындағы графигі LM қисығы деп аталады. LM қисығының геометриялық құру тәсілі 4.3-суретінде келтірілген. 4.3-сурет. LM қисығын құру:а) ақша нарығы; ә) LM қисығы LM қисығы – ол ақша нарығындағы тепе-теңдік қисығы. Ол ҰБ ұсынған М ақша жиыны көлеміндегі ақшаға сұраныс функциясын қанағаттандыратын Ү пен r барлық үлестірімдерін тіркейді. LM қисығының барлық нүктелерінде ақшаға сұраныс олардың ұсынысына тең. LM термині бұл теңдікті түсіндіреді (Liquidity Preference = Money Supply). 4.3а суреті ақшалай нарықты көрсетеді: табыстың Ү1-ден Ү2 дейін өсуі ақшаға сұранысты арттырады, нәтижеде пайыз мөлшерлемесі r1-ден r2 дейін жоғарылайды. 4.3ә суреті LM қисығын көрсетеді: неғұрлым табыс деңгейі жоғары болса, соғұрлым пайыз мөлшерлемесі жоғары. LM қисығының алгебралық шығарылымы келесі: (r қатысты), (Y қатысты). k/h коэффициенті LM қисығының Ү осіне қатысты көлбеуін сипаттайды, ол фискалды және монетарлы саясаттарының салыстырмалы тиімділігін анықтайды. LM қисығы жатықтау болады, егер:
ақшаға сұраныстың нарықтық пайыз мөлшерлемесінің динамикасына сезімталдығы (h) жоғары болса; ақшаға сұраныстың ЖІӨ динамикасына сезімталдығы (k) төмен болса. Шынайы әрекетте пайыз мөлшерлемесі әртүрлі себептер әсерінен өзгереді, оның маңыздысы – ақша-несие саясаты. Ақша-несие саясатының ықпалы. Ақша ұсынысының артуы немесе бағалар деңгейінің төмендеуі LM қисығын оңға жылжытады, және керісінше. Мысалы, а) ҰБ халыққа құнды қағазды сатты дейік. Бұл жағдайда ақша массасы азаяды да, нақты ақша массасы да азяды, нәтижесінде LM қисығы солға – жоғары жылжиды. Бұл 4.4 суретте көрсетілген; ә) егер ҰБ құнды қағаздарды сатып алса, онда керісінше жағдай болады. 4.4. сурет Ақша-несие саясатының LM қисығына әсері жүктеу/скачать 6,19 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|