ДЕ
Н.
Н.
..
.
Өз
Ө
ге
е
м
ем
м
ле
ке
тт
т
ер
р
ді
і
ң
ақпараттық
экспан сиясына қарсы тұрудың заңнамалық
тетіктерін қарастыру қажет. Бұл орайда,
интернет саласына да баса көңіл бөлген
жөн. Өйткені интернет журналистиканың
ақпаратқа қолжетімділігі ж
ж
ағ
ағ
ын
ын
ан тиім-
ді
лігі орасан болғанымен
н
,
,
қа
қау
уіп-
п-
қа
қа
те
тері
рі
д
д
е
зор. Әлем бойынша 1995 жылы интер-
нетті 45 миллион адам пайдаланса, 2010
жылы олардың саны 2 миллиардтан асып
жығылған. Болжам бойынша, 2015 жылы
пайдаланушылардың саны 4 миллиардқа
жа
ж
қы
қы
нд
нд
ай
ай
ты
ты
ны
ны
а
а
йт
йт
ыл
ыл
ад
ад
ы.
ы
«
«
Internet World
St
St
at
at
s»
s»
а
а
ге
ге
нт
н
тігі зерттеу нәтижесі бойы
ы
нш
нш
а
қа
қа
зі
зі
р
р
Қа
Қа
за
за
қстанда күніне 5,6 мил
лли
ли
он
он
адам әлеуметтік желілерді пайдаланады
екен. Бұл көрсеткіш алдағы уақытта артпа-
са, кемімек емес. Сондықтан да, сөз бос-
тан дығына нұқсан келтірмейтіндей жол-
дар ды тауып, ұлтараздығын, мемлекет
тұтастығын бұзатын экстремистік пиғыл да-
ғы ақп
ар
арат
ат
та
та
рд
рд
ы
ы
ше
шект
к
ей
ей
ті
тін
н
ви
ви
рт
рт
уа
уа
ль
л
ды
поли ция
я
ж
ас
асақ
ақ
та
та
у
іс
іс
ін
ін
ж
ед
ед
ел
ел
де
детк
т
ен
ен
ж
ө
өн.
ТӨРТІНШІДЕН...
Қаншама қандастарымыз өзге Отанда
өзге ұлттың азуында жұтылып кетудің аз-
ақ алдында тұр. Олар жат елде жүрсе де өз
ті
т
лін, өз мәдениетін, өз салт-санасы
сы
н
ұм
ұмыт
ыт
п
п
ау
ау
ү
үшін күресіп бағуда.
Бі
Бі
зд
здің
ің
мемлекет сол қандастарымызды қана ты-
ның астына алатын уақыт жетті. Қан дас та-
рымыздың тіл мен дінді, мәдениет пен
салт-сананы ұмытпауы үшін қазақ диас-
порасы көп шоғырланған елдерге мем ле-
кеттік арн
рн
ал
ал
ар
р
м
м
ен
ен
р
р
ад
ад
ио
ио
ла
ла
р
р
ха
ха
ба
ба
р
р
та
та
ра-
ПАЙЫМ
Қа
Қа
за
за
қ
қ
ел
ел
і
і
–
–
Тә
Т
уелсіз мемлекет, д
дер
ербе
бес,
с,
а
аза
за
т
т
ел
ел.
.
Ег
Ег
ем
ем
ен
ен е
е
л
л
болғанымызға 21 жыл толып отыр. Тарих үшін бұл әрине, қас
қағымдай сәт. Бірақ жер бетінде тәуелсіздігін сақтай алмаған,
азаттықты аңсап жүрген қаншама елдер бар. Олар дербестік
алып, әлемге танылмақ түгіл, әлі күнге дейін бостандығын ала
алмай жүр. А
А
л
л
қа
қаза
за
қ
қ
ел
ел
і 21
21 ж
ж
ыл
ыл
і
і
ші
ші
нд
н
е іргелі, айбынды
мемлекетке айналды. Бүкіл әлем таныды, тамсанып, таңғалып
келеді. Бұған тәубе деуіміз керек. Біз бұл тақырыпта
тәуелсіздігін сақтай алмаған және азаттықты аңсап жүрген
елдер төңірегінде аз-кем тоқталғанды жөн көрдік.
Этнографтардың пайымдауынша,
әл
әл
ем
ем
д
д
е 3,5
5
мы
мы
ңн
ң
ан
а
а
а
са ұ
ұ
лт бар екен. Бірақ
Бі
Бі
рі
рі
кк
кк
ен
ен
Ұ
Ұлт
лт
та
та
р
р
Ұй
Ұй
ым
ым
ы
ының қатарында
бүгінде 193 мемлекет қана бар. Әрине,
БҰҰ құрамына тек Тәуелсіздігі танылған
мемлекеттер ғана мүше бола алатыны
белгілі. Енді әлемде тәуелсіздігі танылмаған
қанша мемлекет барын
н
о
о
сы
ы
да
д
н-ақ бағам
м
-
дай беріңіз. Тіпті 50 ми
ми
лл
лл
ио
ио
нн
нн
ан
ан
а
аса
са
хал
ал
қы
қы
бар күрдтер де, 20 миллионнан аса ұйғыр-
лар да әлі күнге дейін дербес ел бола алған
жоқ. Шотландиялықтар да Ұлы
бри та-
ниядан тәуелсіздігін алғысы келеді. Олар
тәуелсіздікке қа
қ
тысты референдумды 2014
жы
жы
лы
лы
ө
ө
тк
т
із
зуд
уд
і
і
жо
жо
сп
сп
ар
ар
ла
ла
п отыр. Венеция
халқының да Ит
И
алиядан бөлінгісі бар.
Бавария Германиядан тәуелсіздік алғысы
келе тінін ашық жеткізіп жүр. Корнуолл
халқы, Джерси аралы Ұлыбританиядан
дер бестікті аңсаса, Палестина халқы
Израильден бөлініп,
ег
ег
ем
ем
ен
ен
ді
ді
е
е
л
л
бо
бо
лғ
лғ
ыс
ысы
ы
келеді. Австрияның қ
қ
ар
ар
ам
ам
ағ
ғын
ын
да
да
ғы
ғы
ч
ч
ех
ех-
тар, словактар т.б. ұлттардың кейбірі авто-
но мия сұраса, енді бір ел дербес мемлекет
атануды аңсап жүр. Санамалай берсек,
әлемде тәуелсіздігін ала алмай жүрген,
а
азат
ат
т
т
ық
ық
ты
ты
а
а
ңс
ңс
ап
ап
,
,
де
де
рб
р
ес
е
тікке қол жеткізе
ал
алма
май
й жү
жүрг
рг
ен
ен
е
елд
лдер
ер
ө
ө
те
те к
көп. Онымен қоса,
тәуелсіздік алғанымен оны мойындата
алмай отырған мемлекет те қаншама?!
Мәселен, Африка құрлығында Сомали
тер риториясындағы Сомалиленд, Пунт-
ленд, Галдумуг, Нортле
е
нд
н
е
е
лд
д
ер
ер
і,
,
Пәк
әк
іс
іс
-
тандағы Вазиристан
н
,
, Мь
Мь
ян
ян
ма
ма
да
да
ғы
ғы
Ш
Ш
ан
ан
және Ва елдері өз тәуелсіздігін мойындата
алған жоқ. Кейбір елдердің тәуелсіздігі
әлемдік қауымдастықтың бір бөлігінің
тарапынан мойындалды. Мысалы, Сахара
ар
а
аб демокра
а
ти
т
ялық республикасын – 49
ел
ел
,
,
Па
Па
ле
ле
ст
ст
ин
ин
ан
ан
ы
ы
–
– 97
97
е
е
л, Косовоны – 60
ел, Тайваньды – 23 ел, Абхазия мен Оң түс-
тік Осетияны екі ел ғана мойындап отыр.
Ал кейбір елдер өзара бір-бірінің тәуел сіз-
дігін мойындамайды. Израиль мем ле ке-
тінің тәуелсіздігі көптеген Араб елдерінің
тарапынан таныла қойған жоқ. Сол секілді
д
Қытай Тайваньның,
Че
Че
хи
хи
я
я ме
ме
н
н
Сл
Сл
ов
о
ак
ак
ия
ия
Лих тенштейннің, ал
Л
Лихтеншт
й
ейн
Ч
Чехия
мен Словакияның тәуелсіздігін мойындай
қойған жоқ.
Камал БҰРХАНОВ,
ҚР
ҚР П
П
ар
ар
ла
ла
ме
ме
нт
нт
і
і
Мә
Мә
жі
жі
л
л
іс
іс
ін
ін
ің депутаты:
–
Әл
Әл
ем
емде
де
1
193
93
м
мем
е
лекет бар. Оның
үстіне, АҚШ, Канада, Жаңа Зе ландия,
Австралия се кілді елдер ұлт тың негі зін-
де емес, жан-жақтан жи нал ған эми-
грант тардың есебінен құ рыл ған. Сон-
дық тан тәуелсіз м
ем
ем
ле
леке
кетт
тт
ер
ер
ә
ә
ле
ле
мд
мде
е
193 емес, одан да аз деп есептеймін.
Со
нд
нд
ай
ай
-а
-а
қ
қ
ке
ке
зінде
е
тү
тү
рл
р
і
і
жа
жа
ғд
д
айларға
ба
ба
йл
йлан
ан
ыс
ыс
ты
ты
т
т
әу
әу
ел
ел
с
с
із
із
д
д
іг
іг
ін
інен
ен
а
а
йы
йы
рылып
қалған мемлекеттер бар. Мәселен,
Үндіс тан, Пәкістан, Бан гла деш, Африка
елдері, Бразилия, Индо незия, Оңтүстік
Америка т.б. көптеген елдер дер бес ті-
гінен айыры лып, өзге елдің бода
да
ны
ны
нд
н
а
бо
бо
л
лды. Кейін түрлі жағдайл
ар
рға
ға
б
б
ай
ай л
л
а-
а-
нысты қайтадан азаттық алды. Сол
секілді біз де кезінде тәуелсіздігімізден
айырылып, Кеңес одағының қара ма-
ғында өмір сүрдік. Соңғы ханымыз
Кене сар
р
ы хан неге қиын жағдайда
қа
қа
йт
йтыс
ыс
б
б
ол
ол
ды
ды
?
?
Ба
Басы
сы
П
П
ет
етер
ер
бу
бу
рг
рг
те, де-
несі Б
Б
ішкекте қалып қойд
й
ы. Ө
Өй
йткені ол
екі жақпен қырқысты. Солтүстіктен
орыс патшасы, оңтүстіктен Қоқан ханы
қыспаққа алды. Біздің ел Қоқан әскерін
Қызылордадан Бішкекке дейін қуып
шы
шы
қты. Өкінішке орай, Ке
ңе
ңе
с
с
од
одағ
ағ
ы
ы
ке
ке
зі
з
ндегі тарих на мада осы қа
қа
қт
қт
ығ
ығыс
ыс
та
та
«қазақ пен қырғыз соғысты» делінген.
Ол дұрыс емес. Қазақ қырғызбен емес,
Қоқан хандығымен соғысты. Ал қыр-
ғыз дар Қоқан ханның құрамында бол-
ды
.
.
Ос
Ос
ын
ын
да
да
й
й
қи
қи
ын
ын
-қ
-қ
ыс
ыс
та
та
у
у
ке
ке
зд
з
е біз
тә
тә
уе
уелс
лс
із
ізді
ді
гі
гімі
мі
зд
зд
ен
ен
а
айы
йыры
ры
лы
лы
п
п қ
қалдық.
Алайда кейін келе-келе етек-жеңімізді
жинап, егемендігімізді алдық. Бұл ара-
лық та қаншама көтеріліс, ұлт-азаттық
қақтығыстар орын алды. Бірақ тәуел-
сізд
д
ікке қол жеткізіп, егеменді
і
ел
ел
б
б
ол-
ға
ға
н
н
ымызға 21 жыл толд
ы.
ы.
Т
Т
ар
арих
их
та
та
талай-талай ауыртпалықты бастан ке-
шір се де, ешкімге басын имеген қазақ
халқы қазір әлемдік дүбірге қосылып,
әлем елдерімен иық тіресуде. Ендеше
әрқа
қа
ша
ша
н
н
да әрқайсы
сы
мыздың кішкене
от
от
ба
ба
сы
сымы
мы
зд
зд
ан
ан
б
б
ас
аста
та
ла
ла
ты
тын
н
ке
ке
ң
ң
байтақ
ұлы Отанымыздың тәуелсіздігі нығая
берсін, көк аспанымызбен астасқан көк
туымыз әрдайым биіктен желбірей
берсін дегім келеді.
Шынында да, Тәуелсіздігіміздің арқа-
сын да Қазақстан қарыштап дамыды,
,
бар
р
лық
жа
жа
ғы
ғы
на
н
н ел абыройы әлемге ас
ас
қа
қақ
қ
та
та д
д
ы.
ы.
Ше
Ш
телден миллионға жуық қан дас тарымыз
көшіп келді. Тәуелсіздік болмаса, олар қалай
көшіп келер еді. Бүгінгі күні Қазақстан
әлемдік саясатта, экономика мен өмірдің
өзге де салала рын да өзіндік орны мен күші
бар ме
ме
мл
мл
ек
екет
ет
ке
ке
а
а
йн
йн
ал
а
ды
ды
.
БҰ
БҰҰ,
Ұ,
Е
Е
ҚЫ
ҚЫ
Ұ,
Ұ
ШЫҰ,
ИКҰ
Ұ
си
си
яқ
я
ты
ты
к
к
өп
өпте
е
ге
ген
н
ха
халы
лықа
қаралық
ұйымдардың мүшесі, тіпті төрағалық та етті.
Осының барлығы да – Тәуелсіздіктің
арқасында қол жеткізген жетістіктеріміз.
Серік ЖҰ
МА
МА
БА
БА
ЕВ
ЕВ
Бабалар арман еткен
тәуел сіздігіміздің іргетасын
қала ғаным
ы
ыз
ы
ға – 21 жы
ы
л.
л
Осы уа
а
қы
қы
т
т
ар
ар
ал
ал
ығ
ығын
ын
да
да
қазақ елі күлл
і
ғаламға өз
тәуелсіздігін мойындатып,
әлемдегі алдыңғы қатардағы
мемлекеттердің сапынан
кө рінді. Экономикасы мен
ру
ру
ха
ха
н
н
ия
я
ты қатар да мып,
та
та
ла
лай
й
бе
бе
лестерді бағын-
дырды. Әлем қазақ ұлтының
мемлекеті бар екенін білді.
Десек те, ақпараттық тұрғыда
тәумен діліктен құтыла алмай
отыр мыз. Өйткені қазір «ақ па-
раттық
қ
с
соғ
оғ
ыс
ыс
»
»
де
де
ге
ге
н
н
сө
сө
зд
зд
і
і
жи
жи
і
айтқан
н
ым
ым
ыз
ызбе
бе
н
н,
о
о
л
л
«с
с
оғ
Достарыңызбен бөлісу: |