жаңашыл ойын және мақсатты бағыты бар әлеуметтік саясатты нақты нақты техникалық
әдістермен ұштастыратын құрал ретінде түсіндірілетін болады.
Жаңа тәсілдеменің негізінде «Барлығы клиент үшін» дейтін принцип жатыр. Банк клиенттің
айтылған пайданы алуына жауапты. Басымдықтардың ішінде: ең алдымен – клиент пайдасы, содан
кейін – банк мүддесі. Клиентке бағдарлану – жетістікке жеткізетін басты фактор [3].
Әдебиеттер
1. Н.Н Хамитов. «Банк ісі». Алматы, Экономика, 2006
2. www.nur.kz
3. www.kazref.kz
ТУРИЗМДЕГІ МАРКЕТИНГТІК ҚЫЗМЕТТІҢ МӘНІ,
МАҢЫЗЫ ЖӘНЕ ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ
Д. Нұрлыбекұлы, «Тұран» Университетінің 2-ші курс студенті, Алматы қ.
Ғылыми жетекшісі: А.Қ. Томанова, э.ғ.к., «Тұран» Университетінің доценті
Аннотация. В статье автор рассматривает основные возможности развития сферы туризма в
нашей стране и полностью изучает основные пути по его развитию, а также раскрывает основную
роль, значение и особенности маркетинга втуризме – как долгосрочный экономический источник
87
прибыли, помимо этого даются основные определения понятиям «идустрия туризма»,
«туристическое предприятия»
Аңдатпа. Автор мақалада еліміздегі туризм саласының даму мүмкіндіктері мен оны дамыту
жолдарын түпкілікті қарастырып, одан түсетін экономикалық ұзақ мерзімді пайда көзін қарастыра
келе туризм индустриясының дамуында маркетингтің мәні мен негізгі рөлін, ерекшеліктерін
қарастырып кеткен. Турим индустриясының, туристік кәсіпорынның негізгі түсініктеріне
анықтама беріп кеткен. Ішкі туризм дамуына кедергі жасайтын негізгі мәселелер ашылып, осы
салада маркетингті пайдалану арқылы осы мәселелерді шешу әдістері ұсынылып отыр. Туристік
салада маркетингтік технологияларды қолдану оның бәсекеге қабілеттілігін жоғарылатуына, ол
саланы ойдағыдай дамыту әдісі көрсетілген.
Summary. In the article author considers the main possibilities of development of the sphere of
tourism in our country and completely studies the main ways on its development, and also opens the main
role, value and features of marketing a vturizm – as a longterm economic source of profit, the main
definitions are in addition given to the concepts "tourism idustriya", "tourist enterprises"
Қазіргі кезде туризм индустиясы халықаралық қызмет саласының бірі. Оның кеңеюі мен
дамуының маңызы саланың басқа экспорттық салалардан артықшылығымен күшейеді. Туризм,
бәрінен бұрын, қалпына келмейтін ресурстарды шетелге шығарумен байланысты емес, ал белсенді
туризмнің дамуы шетел валютасының құйылуын және төлем балансын жақсартады. Ішкі туризм
мемлекет жарнамасы.
Қазіргі таңда дүниежүзлік мәнге ие болып отырған бұл сала тек көркем табиғатымен ғана
шектелмей, тарих пен археологиялық қазбалардың, мәдениет пен өркениеттің, ел мен жердің,
сәулет пен ескерткіштердің тартымдылығы мен ерекшеленіп отыр. Осы тұста еліміздің туристік
шаңыраққа айналуына әбден мүмкін деген болжаумен келісуге болады. Себебі, әр аймақтың өзіне
тән тарихы, археологиялық қазбалары, табиғаты, елі және салт – дәстүрі бар. Дәл осы тәрізді біздің
көркем де, әсем жеріміздің түпкір – түпкірінде өзіне ғана тән гаухарларын табуға боладыСөйтіп,
шикізат сату өзіндік экономикалық тығырыққа тірелу болса, ал туризмді дамыту ұзақ мерзімді,
экономикалық тиімді болашақ.
Қазіргі кезде туризм индустиясы халықаралық қызмет саласының бірі. Оның кеңеюі мен
дамуының маңызы саланың басқа экспорттық салалардан артықшылығымен күшейеді. Туризм,
бәрінен бұрын, қалпына келмейтін ресурстарды шетелге шығарумен байланысты емес, ал белсенді
туризмнің дамуы шетел валютасының құйылуын және төлем балансын жақсартады.
Ішкі туризм мемлекет жарнамасы. Қазіргі таңда дүниежүзлік мәнге ие болып отырған бұл
сала тек көркем табиғатымен ғана шектелмей, тарих пен археологиялық қазбалардың, мәдениет
пен өркениеттің, ел мен жердің, сәулет пен ескерткіштердің тартымдылығы мен ерекшеленіп отыр.
Осы тұста еліміздің туристік шаңыраққа айналуына әбден мүмкін деген болжаумен келісуге
болады. Себебі, әр аймақтың өзіне тән тарихы, археологиялық қазбалары, табиғаты, елі және салт –
дәстүрі бар.
Дәл осы тәрізді біздің көркем де, әсем жеріміздің түпкір – түпкірінде өзіне ғана тән
гаухарларын табуға боладыСөйтіп, шикізат сату өзіндік экономикалық тығырыққа тірелу болса, ал
туризмді дамыту ұзақ мерзімді, экономикалық тиімді болашақ. Қазіргі туризмбұл әлемдік
экономиканың құлдырауды білмейтін саласы. Шикізат сату елдің энергия көздерін азайтады, ал
туристік өндіріс таусылмайтын ресурстармен жұмыс істейді.
Шетелдік экономистердің есебі бойынша, 100 мың турист қалада орташа есеппен екі сағат
болған кезде кемінде 350 мың доллар немесе адам басына бір сағатта 17.5 доллар жұмсайды.
Маркетинг нарықта болып жатқан үрдістерді жанжақты ескеріп отыратын, кәсіпорынның іс
әрекетін басқару және ұйымдастыру жүйесі, өндірісті, жалпы қоғамды дамытушы құрал ретінде
88
танымал. Туристік салада маркетингтік технологияларды қолдану оның бәсекеге қабілеттілігін
жоғарылатуына, ол саланы ойдағыдай дамытуға әсерін тигізеді.
Туристік қызметтен басқа табысы көзі бар кәсіпорындарды екінші қызмет көрсетуші туристік
кәсіпорындар деп аталады. Турфирма – туристік қызметті сатып алушы – сатушы сферадағы
коммерциялық негізде делдалдық операцияларды жүзеге асыратын кәсіпкерлік құрылым.
Турфирма туристік қызметті өндіруші емес, ол тұтынушы мен туристік қызметті ұсынушы
тұлғалардың арасында делдал ретіндегі қызметті атқарады. Бірақ, туристік саяхатты
ұйымдастыруда маңызды рол атқарады. Барлық турфирмалар өзін нарықта туроператор немесе тур
агенствалары ретінде ұсына алады.
Туроператор – туристердің талаптарына сәйкес туристік өнімді өз бетінше ұсына алатын
немесе делдалдар арқылы кешенді (қонақ үй, транспорттық компаниялар т.б.,) туристік қызметті
жүзеге асыратын кәсіпорындар [1].
Туристік фирмадағы маркетингтік қызмет сұраныс пен ұсыныстың өзара әрекеті негізінде
тұтынушылардың туристік өнімге, қызметке деген қажеттілігінің сапасы, қалайтын қасиеттері,
бәсекелестік артықшылықтары, бағасы бойынша неғұрлым жақсы қанағаттандыру туризм нарығын
дұрыс таңдай білу негізінде өз қызметін отандық және шетелдік нарық талаптарына сәйкестендіру
олардың тұрақты қызметін қамтамасыз етуге негізделеді. Еліміздегі туризм нарығындағы
маркетинг жүйесін ұтымды ұйымдастыру үшін турфирмаларды әдістемелік, ұйымдық және
тәжірибелік ісшаралармен қамтамасыз ету қажет [2].
Сыртқы жарнама тұтынушылармен байланысудың қымбат тұратын түрі болып табылады,
өйткені оны дайындауға, қондыруға және тұтастығын сақтауға, сондайақ бір тұтас кешенді
қосымша қызметтер – таңдап алынған жерді көптеген қалалық қызметтермен келістіру, сол жерге
қалалық биліктен рұқсат алу сияқты қызметтерге төлемдер төлеу үшін қаражат көздері керек.
Сыртқы жарнама қалаiшiлiк көшежол желiсiнiң көлiкпайдалану сапасын төмендетпеуге,
көлiк пен жаяу жүргiншiлер қозғалысын бұзуға, көлiк пен жаяу жүргiншiлердiң қозғалысын
реттейтiн жол белгiлерiмен және сiлтемелерiмен ұқсас болуға, олардың көрiнуiн немесе қабылдау
тиiмдiлiгiн нашарлатпауға, жаяу жүргiншiлер мен көлiк жүргiзушiлерiнiң көзiн қарықтырмауға
тиiс. Егер сыртқы жарнама объектісін орналастыру немесе орнату құрылысмонтаж жұмыстарын
жасау қажеттiлiгiне байланысты болса, онда осы жарнама объектiсiне сәулет, қала құрылысы және
құрылыс саласындағы мемлекеттiк нормативтермен көзделген талаптар, шарттар мен шектеулер,
сондайақ рұқсат беретiн рәсiмдердi өткiзу ережесi қолданылады.
Осы орайда, «туризмдегі маркетинг» – пайда алу мақсатында туристік өнімді қалыптастыруды,
баға белгілеуді, жылжытуды, өткізуді, турларды ұйымдастыруды басқарудың нарықтағы
сұранысқа бейімделген, бәсекелік артықшылықтарын жоғарылатуға мүмкіндік беретін туристік
қызмет әзірлеп, ұсынуға бағытталған үдеріс.
Отандық кәсіпорындарды басқару жүйесіне маркетингті енгізу ерекшеліктері 1990 – шы
жылдар басында пайда болып, бүгінгі күні сыртқы орта факторлармен байланысады. Маркетингтің
де деңгейі мен сипатты ерекшеліктері осы қатынастар мен жаңа экономика және жекелей ішкі
жүйелерінің даму деңгейлеріне тәуелді.
Бүгінгі маркетингтің мәні тұтынушының қажеттілігін кәсіпорынның пайдасына айналдыратын
кәсіпкерлік қызметте көрініс алады. Маркетинг бұл тауарларды итермелеу емес, тұтынушының
талаптарын, нарықтың нақты сегменттерінің талаптарын ескеретін, жаңа тауардың анықталған
талаптарына сәйкес өңделген ғылыми зерттелген тұжырымдама.
Қазіргі таңда еліміздегі көптеген өндірістік және қызмет көрсетуші кәсіпорындар, соның
ішінде туризм саласындағы кәсіпорындары да өздерінің шаруашылық қызметтерін маркетинг
жүйесімен байланыстыра отырып, нарық талаптарына икемделуде. Дұрыс ұйымдастырылған
маркетингтік жүйе өзінің нәтижесін еселеп қайтаратынын туризм саласы да түсіне бастады.
Кәсіпорындағы маркетингтің негізгі орны, бағалық есептің бәсекеде, өндірушінің нарықтағы
бәсекелестерінен өнімдерін тиімді өткізу көрсеткіштері арқылы ерекшеленуге ықпал етуімен
айланысты болуы тиіс.
89
Туризмнің материалдық базасын дамытуға бағытталған күрделі салымдар тиімділігі табиғи,
мәденитарихи факторлары, климаттық жағдайлары, тарих және мәдениет ескерткіштері тағы
басқалар арқылы сипатталатын туристік ресурстардың ерекшеліктері арқылы анықталады. Олар
пайдалану
процесінде
өзінің
құндылығын
жоғалтпайды.
«туризм
индустриясының»
кәсіпорындарын құру халық шаруашылығының басқа салаларын құрудағыдай маңызды капитал
салымдарын талап етеді.
Қазақстан әлемде туристік бағытта әлі де болса белгісіз ел. Сондықтанда Қазақстанның
туристік бейнесін көтеру үшін бірқатар кең көлемде шаралар қажет. Негізгі шаралардың бірі
туристік негізгі шаралардың бірі туристік фирмалар мен агентсволардың халықаралық туристік
жәрмеңке, көрме конференция т.б. әлемдік деңгейдегі шараларға қатысуы және Қазақстан жерінде
де өткізу [3].
Қазақстан Республикасында туризмді дамыту мақсатында туризмді экономиканың табысты
салаларының біріне айналдырыра отырып еліміздің туристік потенциалын дамыту және мәдени
тарихи және табиғи байлықтарымызды сақтау және ұтымды пайдалану жолында туристік
ресурстарды барлық халықтық қол жеткізу мүмкіншілігіне көңіл бөлу, тұтынушыларды
максималды қанағаттандыру мен халықты ынталандыра келе мемлекеттік және жеке меншіктік
туризм сферасының тиімділігін арттырып орта және шағын кәсіпкерлерді дамытуымыз қажет.
Әдебиеттер
1. Есімжанова С. Р. Маркетинг: Оқу құралы. – Алматы: «ЭКО» Баспа Үйі, 2010
2.http://studentochka.kz
3.http://studentochka.kz/
ТУРИЗМДЕГІ МЕНЕДЖМЕНТ ЖӘНЕ ДАМУ КЕЗЕҢДЕРІ
Ж.Н. Оразбай, «Тұран» Университетінің 2-ші курс студенті, Алматы қ.
Ғылыми жетекшісі: А.Қ. Томанова, э.ғ.к., «Тұран» Университетінің доценті
Аннотация. В статье рассматривается сущность и основная роль менеджмента в развитии
индустрии туризма. Автором раскрываются основные этапы развития менеджмента в данной
отрасли.
Аңдатпа. Мақалада туризм индустриясының дамуында менеджменттің мәні мен негізгі рөлі
қарастырылып кеткен. Автор бұл салада менеджмент дамуының негізгі кезеңдерін ашып көрсетіп
кеткен.
Summary. In the article essence and the main role of management in development of the industry
of tourism is considered. The author the main stages of development of management in this branch reveal.
Менеджмент – шаруашылық қызметтi және қызметкерлердi, әлеуметтiкэкономикалық
процестердiң ұйымы деңгейiнде басқару.Туризм – жеке тұлғалардың ұзақтығы жиырма төрт
сағаттан бiр жылға дейiн, не жиырма төрт сағаттан аз, бiрақ уақытша болған елде (жерде) ақы
төлейтiн қызметпен байланысты емес мақсатта түнеп өтетiн саяхаты. Қазақстанның туристік
саласы жоғары қарқымен дамуда. 2011–2014 жылдарындағы туризмді дамытуға арналған
мемлекеттік бағдарлама бұған дәлел бола алады. Туризмді дамытудың 2011– 2014 жылдарға
арналған мемлекеттік бағдарламасын іске асыру ұлттың туристік өнімнің тартымдылығы
арттыруға және Қазақстанның әлемдік туристік нарық жүйесіне кіруге әсер етеді. Туристік нарық
жұйесіне, туризм менеджментінің негізгі роль атқарады.
90
Туризм менеджменті – дегеніміз туристік өнімді және қызыметкерлерді басқару
қағидаттарының, әдістерінің, тәсілдері мен құралдарының жиынтығы, онда басқару ғылымның
соңғы жетістіктер қолданады. Туризм менеджментінің басты мақсаты – турөнімнің жоғары
тиімділігіне қол жеткізу, кәсіпорының, фирманың, коспанияның ресурстарын ұтымды пайдалану.
Қазіргі кезде елімізде 1325 аса туристік ұйымдар қызымет атқарады.
Ұйым. Ұйымның белгілері, түрлері, заңдары.
«Ұйым» термині адамдар өз мақсаттарына жету үшін бірігетін белгілі бір құрылымды
сипаттайды, яғни бұл менеджмент объектісі. Ұйым – бұл қызметтері ортақ немесе жеке мақсатқа
жетуге координацияланатын адамдар тобы. Кез – келген ұйым нақты тағайындалуына тәуелсіз
белгілі бір параметрлер көмегімен сипатталуы мүмкін, бұл парамертлердің ең негізгілері: мақсатты
тағайындалуы, құқықтық және нормативті негіз, ресурстар, процестер мен құрылым, еңбекті бөлу
және ролдерді тағайындау, сыртқы орта және әлеуметтік және экономикалық байланыстардың ішкі
жүйесі.
Туристік ұйым – қызметінің негізгі түрі туристік қызмет болып табылатын заңды тұлға.
Белгілері бойынша ұйымдардың жіктелуі:
заңдылық критерийіне байланысты: ресми; бейресми;
меншік формасына қарай: жеке; мемлекеттік; муниципалдық; қоғамдық;
мақсаттық тағайындалуы бойынша: өнім өндіру; жұмыс атқару; қызмет көрсету;
өндірістік бағдарының көлеміне байланысты: мамандандырылған; диверсификацияланған;
ғылым мен білімді біріктіру түріне байланысты: ғылыми; өндірістік; ғылыми – өндірістік;
өндірістік процестің сатыларының санына байланысты: бірсатылы; көпсатылы;
кәсіпорынның орналасуына байланысты: бір аймақта; бір географиялық нүктеде; әртүрлі
географиялық нүктеде;
көлеміне байланысты: ірі; орта; шағын.
Туристік нарық – туристік саладағы тауарлар (жұмыстар, қызмет көрсетулер) мен ақшаның
айналымы.
Туристік қызмет – туристік қызмет көрсететін жеке және заңды тұлғалардың қызметі.
Қазақстанда туристік қызметті жүзеге асырушы туристік ұйымдар саны күн санап өсуде.
Менеджмент – кәсіби жүзеге асырылатын, нарық жағдайында белгілі бір мақсаттарға
менеджменттің экономикалық механизмінің принциптерін, қызметтерін, әдістерін қолдану арқылы
материалдық және еңбек ресурстарын рационалды түрде қолдану арқылы жетістікке жетуге
бағытталған, қызметтің өзіндік түрі [1].
Классикалық менеджмент туризмнің дамуын төрт кезеңге бөліп көрсетеді: алдыңғы фаза—
он тоғызыншы ғасырға дейін; бастапқы фаза— 1800 — 1917 ж.ж; даму және көтерілу фазасы —
1917 — 1990 жж; туризм құрылымындағы орталықтанған ұйымдастырушылықтың құлау фазасы
және өзіндік әр түрлі формадағы туристік кәсіпорындардың құрылуы— 1990 жылдан бүгінгі күнге
дейін.
Бұл кезеңдер транспорттық құралдарды таңдау бойынша бір бірінен ерекшеленеді, яғни
жаяу— атпен — паравозбен(теміржолмен) — автокөлікпен — самолетпен; саяхаттау мотивациясы
— саяхаттауға тура келуі, өзіндік мақсаттағы саяхаттау(әлемді тану, емделу, демалыс, рекреация
және т.б.); қатысушылардың саны мен олардың қоғамға деген қарым – қатынасы – элитадан – орта
тапқа дейін – жағдайлы кластар мен адамдардың туризмді бұқаралық түрде жаулап алуына дейін
(яғни, қоғамның барлық таптарын).
Бірінші (ежелгі) кезең:
Менеджменттің дамуында бұл кезең өте ұзақ кезең болды, яғни біздің заманымызға дейін
IX — VII мыңжылдықтан XVIII ғасырға дейін. Алдымен басқару білімнің өзіндік жағынан өзгеше
болды, адамдар мыңжылдар бойы осы тұрғыда тәжірибе жинады.
Ең алғаш рет (ең қарапайым ) біріккен еңбекті реттеу және ұйымдастыру формалары
алғашқы қауымдық кезеңде болған болатын. Бұл уақытта басқару бір біріне хабар беру арқылы
жүзеге асты. Осы кезеңде кез келген қызметтің түрін ақсақалдар мен рубасылары басқарған
болатын.
91
Шамамен біздің заманымызға дейін IX — VII мыңжылдықта Шығысқа жақын аумақтарда
аулаушылық, терімшілік шаруашылықтан азықтүлікті жаңа түрмен алуға көшті, яғни өндірістік
тұрғыда алуға көшті (өндірістік экономика). Осы кезең менеджменттің пайда болуына көмектескен
кезең болып табылады, яғни адамдарды басқарудың белгілібір анықталған біліміне қарай жинау
жүргізіле бастады. Туризмдегі ең ежелгі саяхат ретінде танымал мемлекетке жасалған теңіздік
экспедицияны айтуымызға болады (біздің заманымызға дейінгі 1501 — 1484 жж). Оны ежелгі
Египеттің ханшайымы Хатшепсут І ұйымдастырған болатын.
Менеджменттің дамуындағы индустриялдық кезең (1800— 1917 жж.):
Бұл кезеңдегі мемлекеттік басқарудың дамуындағы үлкен жетістігін А. Смитпен
байланыстыруымызға болады. Ол үнемдеудің саяси классикалық таныстырушысы ғана емес,
сонымен қатар басқару тұрғысының маманы болған, яғни ол әр түрлі еңбектің бөліну түрін
талдаған және мемлекеттің міндеттемелерін анықтап берген тұлғаның бірі болып табылады.
XVIII ғасырдың соңында феномен пайда бола бастады, яғни оны қазір біз өндірістік
революция деп атаймыз. Бұл үрдіс көптеген мемлекеттердің экономикасына ғана емес, сонымен
қоса қазіргі туризмнің негізіне кіргізілді. Бұл кезеңнің негізгі мінездемесіне Жердегі адамдардың
саны екі еселенуін атап өтуімізге болады. Халықтың санының өсуі миграциялардың пайда болуына
алып келді. Адамдар өздерінің тұрған жерлерін тастап, басқа индустриялдық қалаларға көше
бастады. Оған қарапайым себеп: тек сол қалалардан жұмыс табуға болады. Туризмдегі
менеджменттің жүйелеу кезеңі (туризмнің даму және көтерілуі 1918 — 1990 жж.)Менеджменттің
дамуында бұл кезеңнің алатын орны ерекше, бұл кезеңде КСРОда туризмді басқару құрылымы
жаңа түрде ұйымдастырылды. Бұл кезеңде социалистік типтегі туризмнің административтік
ұйымдық құрылымы пайда болды.
Революциядан кейінгі жылдар соң алғаш рет осы кезеңде туризм мен экскурсияға деген
қызығушылық өсті. Ұйымдық –методологиялық туристікэкскурсиондық басқарманың жұмысы
Негізгі
саяси
дамытушы
Наркомпрос
комитетіне
бағытталған
болатын.Туризмді
ұйымдастырушыларға арнайы орталықтар құруға дайындық жасалды, сонымен қоса экскурсиялық
станцияларда экскурсоводтарды дайындай бастады.
КСРОда шетелдік туризмді дамытуға деген қажеттіліктің арқасында жаңа арнайы
органның құрылуына мақсат қойылған болатын. Мұндай ұйым 1929 жылы Еңбек кеңесімен
құрылды және оны барлық союздік қоғам «Интурист» деп атады.
1937—1940 жж. туризмді басқару құрылымын кешендік қайта ұйымдастыру өткізілген
болатын. Оның негізіне КСРОдағы туризмді басқару және жоспарлаудың қатаң орталықтанған
бөлігі орналастырылған, ол 1990 жылға дейін сақталынды. 1930 жылы «Кеңестік турист»
Акционерлік Қоғамы туризмдегі пролетариаттық қоғамына ауысты.Туризм және экскурсияның
пролетарлық қоғамы құрылды. Туризм және экскурсияның пролетарлық қоғамының қызметі
мемлекеттік деңгейде болды. Бұл қоғам туризмде территориялық үрдіс бойынша басқарудағы
ұйымдастырушылық құрылымын құрған болатын. Туризмді басқарудағы орталықтанған жүйенің
құлау кезең (1990 жылдан қазіргі уақытқа дейін)КСРОның құлауы бірыңғай туристік
экскурсиялық жүйенің құлауына алып келді. Соның базасында өзіндік әр түрлі формадағы
туристік ұйымдар құрыла бастады. Бұл жеке туристік ұйымдардың көпшілігі шығу туризм
бойынша қызмет атқарды. Шындығына келсек, туризмнің ашық жүйесінде сөз қозғалуда, яғни
туризм тұрақты түрде сыртқы ортамен байланысты болады [2].
Менеджменттің қызметтері. Жоспарлау мақсаттарды құру мен өндіру жолдарын
сипаттайды.Ұйымдастыру еңбекті біріктіру және бөлу, оның ішінде ұйым құрылымын құру,
міндеттерді бөлу мен өзара қозғалыстарды қауымдастыру сұрақтарынан тұратын басқару
функциясы.Ынталандыру жұмысшыларды мақсаттарға тиімді жетуге қозғау.Бақылау алынған
нәтижелерді тексеру.Аймақ бірыңғай туристік өнім ретінде қызмет атқаруы үшін, мұнда әр түрлі
жалпы қызметтерді атқаратын ұйымды құру қажет, мұндай ұйым мемлекеттік және жеке
орындаушыларды біріктіреді. Жеке орындаушылар одақтар мен бірлестіктерге бірігеді. Бұл жеке
орындаушылар өз аймағында түрлі қызметтер орындаулары тиіс (маркетинг, сұранысты
қалыптастыру, қоршаған ортаны қорғау, жоспарлау және т.б.).Осылайша, басқару органдары және
92
жеке бірлестіктер түріндегі, сату нарығына туристік қызметтерді (турөнім) қалыптастыратын
туристік ұйымдар туризм сферасында өз орнын ала алады [3].
Әдебиеттер
1. Жукова М.А. Менеджмент в туристском бизнесе М.: КНОРУС, 2006.
2. Гуляев В.Г. Организация туристской деятельности. – М.: НОЛИДЖ, 1996.
3. Баигат С.А. Основы менеджмента. М., 1997.
ИСПОЛЬЗОВАНИЕ ВОЗМОЖНОСТЕЙ СЕТИ ИНТЕРНЕТ ДЛЯ РЕКЛАМЫ
ТУРИСТСКИХ УСЛУГ И СОЗДАНИЯ БЛАГОПРИЯТНОГО ИМИДЖА КОМПАНИИ
Н. Петрищева, 2 курс, специальность «Туризм», г. Алматы, Университет «Туран»
Научный руководитель: А.К. Томанова, к.э.н., доцент университета «Туран»
Аңдатпа. Мақалада автор интернет жүйесін туристтік өнімнің жарнамасы ретінде
қарастырып кеткен, туристтік өнімді қалыптастыру және жылжыту үшін интернеттің
мүмкіншіліктері ашылып, туристтік жарнаманың ерекшеліктері, сонымен бірге Интернет жүйесін
туристтік фирмалармен пайдаланудың негізгі тәсілдері аталып кеткен.
Достарыңызбен бөлісу: |