2)екіншілік аминдер CH3-NH-CH3 CH3-NH-C6H5 C6H5-NH-C6H5 диметиламин метилфениламин дифениламин
Ароматты аминдер – түссіз, жоғары температурада қайнайтын сұйық немесе қатты заттар, суда іс жүзінде ерімейді деуге болады.
Аминдер аммиакқа ұқсас негіздік қасиет көрсетеді. Аминдердің негіздік қасиеті — аммиактан жоғары. Себебі аммиакта үш сутек атомының электрон бұлттары азотқа қарай ығысады, ал алкиламиндерде, мысалы, метиламинде екі сутек атомы тікелей жоне үш сутек көміртектің атомы арқылы барлығы бес сутектің электрондары азотқа қарай ығысады. Осының әсерінен метиламинде азот атомындағы теріс зарядтың мөлшері аммиактағы азот атомына қарағанда жоғары болады. Теріс заряды көп болғандықтан, амин молекуласындағы азот атомы протон қосып алуға бейім болады да, негіздік қасиет көрсетеді.
Дезаминдену реакциясы нәтижесінде, әр түрлі амин қышқылдарынан олардың пирожүзім, қымыздық сірке, альфа кетоглутарь қышқылдарымен әрекеттесуімен аланин, аспарагин және глутамин қышөылы түзіледі. Бұл қышқылдар сонан соң, ақуыздың биосинтезіне немесе дезаминдену реакцияларына қатысады.
14. Аминдердің негізгі қасиеттерін дәлелдейтін реакциясын, алкилдеу, ацилдеу реакциясын жазыңыз. Реакция өнімдерін атаңыз.
Ацилдеу реакциясы әдеттегі нуклеофильдік қосып алу немесе орын басу реакциясы
↔ ↔CH3-CO-NH-R+CH3-COOH
15. Тиолдарға (меркаптандарға) анықтама беріңіз. Тиолдардың гомологтік қатары. Тиолдардың химиялық қасиеттері. Тиолдардың қышқылдық қасиеттерін дәлелдейтін реакцияны, тиолдардың жұмсақ және қатты тотығу реакцияларын, тиоэфирлердің түзілу реакциясын жазыңыз.
Тиолдар (меркаптандар) — rsh жалпы формуласындағы спирттердің күкіртті аналогтары, мұндағы r — көмірсутекті радикал, мысалы, метантиол (метилмеркаптан) (CH3SH), этантиол (этилмеркаптан) (c2h5sh) және т. б., IUPAC терминологиясында "меркаптандар" атауы ескірген және қолдануға ұсынылмайды.
Метантиол (метилмеркаптан), CH3SHЭтантиол (этилмеркаптан), C2H5SHТиофенол C6H5SH, Диметилсульфид CH3SCH3, Диметилдисульфид CH3S-SCH3
