Медициналык, микробиология


 .4 .карапайымдылардьщ жжтелу1 жэне курылымы



Pdf көрінісі
бет42/209
Дата03.12.2023
өлшемі47,48 Mb.
#133078
1   ...   38   39   40   41   42   43   44   45   ...   209
Байланысты:
Медициналық микробиология

2 .4 .карапайымдылардьщ жжтелу1 жэне курылымы
карапайымдылар
- Animalia жануарлар элемшде Protozoa патшалык тармагын (грек т ш н е н protoz- 
6ipiHiui, zoon-жануар) курайтын эукариотты 6ip жасушалы микроорганизмдер (8 - сурет). «Eucarya» 
доменше жататын эукариоттар болып табылады. Кдрапайымдылардыц жасушасы ядро кабыкшасы .мен 
ядрошыктац, эндоплазмалык ретикулумнан куралган цитоплазмадан, митохондрия, лизосома, кептеген 
рибосомалардан жэне т.б. компоненттерден турады.
К арапайы мды лардьщ елшем1 орташ а 2 ден 100 мкм - г е деш н ауыткып отырады. Сыртынан 
жануарлардьщ жасуш аларыныц цитоплазмалык мембрана-сыньщ аналогы - мембранамен (пелликуламен 
) капталган.
Карапайымдылардьщ козгалу (талшыктар, юршкшелер, псевдоподийлер), коректену (коректену 
вакуольдерО жэне бел in шыгару (жиырылгыш вакуольдер1) мушелер1 бар. Талшыктар блефаропласттан 
шыгады. Олар 9 жуп перифериялык, 2 жуп ортальщ микротутжшелер жэне кабыктан турады. 
Kefi6ip
карапайымдылардьщ TipeKTiK фибриллалары бар. Карапайымдылар фагоцитоз нэтижесшде немесе ерекше 
курылымдар Ty3in коректенедь Жыныссыз жолмен - еюге бeлiнy немесе кептеп бел1ну (шизогония). 
Kefi6ipeyi 
жынысты жолмен (спорогония) кебейедь Крлайсыз жагдайда олардыц кепш ипп температура
ылгалдылык 
03repicTepiHe 
тeзiмдi - тыныштык сатысында 
цисталар
тузедь Романовский-Гимза эд1с1мен 
бояганда, карапайымдылардьщ ядросы - кызыл, цитоплазмасы-кек туске боялады.
Карапайымдылар 7 типке белшедц соныц iшiндeтepтeyi (Sarcomastigophora, Apicomplexa. Ciliophora, 
Microspora) адамдарда ауру коздырады. Олардыц 6ip катарыныц накты таксономиялык ж1ктелу1 жок. 
Мысалы, пневмоцисталар мен бластоцисталар сацыраукулактар мен карапайымдылардьщ касиеттерше 
ие.
Sarcomastigophora muni
Sarcodina жэне M astigophora типш есш ен турады. Sarcodina типш есш е 
(саркодалылар)- Entamoeba histolytica жерше амебасы - адам амебиазыныц коздыргышы, ерюн TipuimiK 
ететщ амебалар (неглерия, акантамеба жэне т.б. туыстастыктар) жэне патогеншз амебалар (¡шек амебасы 
т.б.) жатады. Бул карапайымдылар жалган аяктар (псевдоподий) т у з т козгалады, олардыц кемепмен 
KopeicriK заттар усталып жасуша цитоплазмасына енедк Амебалар жынысты жолмен кебеймейдь Колайсыз 
жагдайда олар циста тузедг Mastigophora типш есш щ (талшык тасымалдаушы) патогещц eKi.uepi бар. 
м ы салы : т р и п а н о с о м а л а р -а ф р и к а л ы к т р и п ан о с о м о з (уйкы ауруы ) ж эн е Ш агас ау р у л ар ы н ы ц
коздыргыштары; лейш маниялар-T epi жэне висцеральды лейшманиоз; кынаптыктрихомонада-трихомоноз 
коздыргышы; лямблия-лямблиоз коздыргыштары. Бул карапайымдылар талш ыктарыныц болуымен 
сипатталады, мысалы, лейшманияларда 6ip талшык, трихомонадаларда - 4 сркш талшык жэне кыска 
мембранамен косылган 1 талшыгы бар.
Apicomplexa muni.
Sporozoa (
споровиктер
) класыньщ патогснд! екш дерш е безгек плазмодийлер{. 
токсоплазмалар, саркоцисталар, изоспоралар, криптоспоралар, циклоспоралар, бабезиилер жатады. 
Паразиттердщ апикальды кешен1 иесппц жасуша imme 
eHin 
opi карай ж аеуикпш ш к паразиттж т1ршЫ к 
етуге мумкщ дж береди 0 p 6 ip екш дерш щ курдел1 курылымды жэне езш дж пршйпк ету ерекшелжгер! 
бар. Мысалы, безгек коздыргышыныц пршипк циклы жыныстык кебею сатысы (Anopheles масаеыньщ 
агзасында) мен жыныссыз (адамныц эритроциттер1 мен Tin жасушаларында коптен белш у жолымен)


М Е Д И Ц И Н А Л Ы К М И К Р О БИ О Л О Г И Я
43
сатысыньщ кезектес>чмен сипатталады. Токсоплазмалар жарты ай шипщц болады. Адамга жануарлардан 
жугады, коздыртыш плацента аркылы берш п , ОЖЖ (ЦНС) жэне урыктыц кезш закымдайды.
Ciliophora muni.
Ю ршкшелердщ патогенд1 е к ш н е адамдардыц ток iuieriH закымдайтын балантидиаз 
коздыртышы - Balantidium coli жатады. Балантидиилер козгалтыш, кептеген юршкшелер1 бар талшыктарта 
Караганда, олар ж щ ш келеу жэне кыска болады.
Microspora muni
микроспоридийлер - усак (0,5-10 мкм) облигатты ж асу ц ш ш ш ж паразиттер
жануарлар арасында кец таралган жэне денсаулыгы элшреген адамдарда диареялар мен ¡р1ндькабыну 
ауруларын коздырады. Бул паразиттердщ инфекциялык ерекше споралары - спороплазмалары бар.
2.5. В ирустарды ц ж алп ы си п аттам асы
2.5.1. В ирустарды ц таби гаты
Вирусологияныц гылым peтiндe дамуы вирустардыц табигатын тануга да эсер erri. XX гасырдыц 
30-жылдардыц соцы мен 40-жылдардыц басында вирустарды зерттеудщ алга жылжыганы соншалыкты - 
вирустар табигаты бойынша 


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   38   39   40   41   42   43   44   45   ...   209




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет