ФИО авторов: Ataxodjayeva Fotima Abduraimovna
Toshkent tibbiyot akademiyasi Akusherlik va ginekologiya kafedra dotsent
O`zbekiston Toshkent sh.
Kobuljonova Oydin Umidjon qizi
Toshkent tibbiyot akademiyasi Akusherlik va ginekologiya kafedrasi magistri
O`zbekiston Toshkent sh.
Название публикации: «NORMAL JOYLASHGAN PLATSENTANING
MUDDATIDAN OLDIN KO`CHISHINING SABABLARI VA XAVF OMILLARI»
Annotatsiya: Platsentaning ajralishi - tug'ruqning ikkinchi bosqichi tugagunga
qadar platsentaning bachadon shilliq qavatidan erta ajralishi xisoblanadi. Bu
homiladorlikning ikkinchi yarmida qon ketishining sabablaridan biridir. Platsentaning
ajralishi homiladorlikning nisbatan kam uchraydigan, ammo jiddiy asorati bo'lib,
onaning ham, homilaning ham hayotini xavf ostiga qo'yadi.[1]
Kalit so`zlar: arterial gipertenziya, giperkoagulyatsya, taxikardiya, anemiyani,
homiladorlik, vazn yetishmasligi, semizlik, qantli diabet, platsenta, qon ketishi,
preeklampsiya
.
Dolzarbligi: Platsentaning erta ajralishining aniq etiologiyasi noma'lum. Biroq,
uning paydo bo'lishi bilan bir qator omillar bog'liq. Xavf omillarini 3 guruhga bo'lish
mumkin: hayot faoliyati, shu jumladan xatti-harakatlar va o'tmishdagi akusherlik
hodisalari, hozirgi homiladorlik va kutilmagan travma[2]. Platsentaning ajralishi
xavfini oshiradigan hayot faoliyatida aniqlanishi mumkin bo'lgan omillar orasida
chekish, homiladorlik paytida giyohvand modda iste'mol qilish, 35 yoshdan oshgan
ona, gipertenziya
va oldingi
homiladorlikdagi platsenta ajralib chiqishi
kiradi. Yo'ldoshning ajralishiga olib kelishi mumkin bo'lgan hozirgi homiladorlik
uchun xos bo'lgan holatlar ko'p homiladorlik, preeklampsiya, bachadonning to'satdan
dekompressiyasi va kindik ichakchasidagi qisqarishdir. Travmalar, avtohalokat,
yiqilish kabi shikastlanishlar[3].
Platsentaning ajralishi platsentani qo'llab-quvvatlovchi qon tomir tuzilmalari
buzilganda sodir bo'ladi. Boshqacha qilib aytganda, bachadon shilliq qavati va
422
platsentaning ona tomonini bog'laydigan tomir tarmoqlari yirtilib ketadi. Ushbu qon
tomir tuzilmalar homilaga kislorod va ozuqa moddalarini etkazib beradi. Qon tomirlari
tarmog'ining buzilishi, qon tomir tuzilmalari gipertenziya yoki moddalarni iste'mol
qilish yoki bachadonning cho'zilishiga olib keladigan sharoitlar tufayli buzilganida
sodir bo'lishi mumkin. Bachadon mushakdir va elastik, yo'ldosh esa bachadonga
qaraganda kamroq elastik. Shuning uchun, bachadon to'qimasi to'satdan cho'zilganda,
yo'ldosh barqaror bo'lib qoladi va bachadon devorini yo'ldosh bilan bog'laydigan tomir
tuzilishi yirtilib ketadi.[4]
Plasenta ajralishi nisbatan kam uchraydigan holat, ammo shoshilinch davolanishni
talab qiladi. Ko'pincha platsenta ajratish homiladorlikning 37-haftasidan oldin sodir
bo'ladi. Platsentaning ajralishi onalar kasallanishi va perinatal o'limning asosiy
sababidir. Platsentaning ajralishi bilan ayolda qon ketishi va qon quyish,
gistorektomiya, qon ketishining buzilishi, maxsus tarqalgan intravaskulyar
koagulopatiya, buyrak etishmovchiligi va Sheehan sindromi yoki tug'ruqdan keyingi
gipofiz bezining nekrozi xavfi mavjud[3].
Yo`qotilgan qonni quyish orqali onalar o'limi kam uchraydi, lekin onalar o'limining
umumiy darajasidan yuqori bo'lib qolmoqda. Neonatal oqibatlarga erta tug'ilish va kam
vaznli tug'ilish, perinatal asfiksiya, o'lik tug'ilish va neonatal o'lim kiradi. Ko'pgina
mamlakatlarda akusherlik yordami va monitoring usullari yaxshilangan bo'lsa ham,
platsentaning ajralish darajasi ortib bormoqda. Bu yaxshi o`rganilmagan multifaktorial
etiologiyani ko'rsatadi.[5]
Platsentaning ajralishi onaning tomirlari platsentadan ajralganda va bachadon
shilliq qavati va yo'ldoshning ona tomoni o'rtasida qon ketishi sodir bo'lganda sodir
bo'ladi. Qon to'planishi bilan bachadon devori va yo'ldoshni itarib yuboradi. Plasenta
homila uchun kislorod va ozuqa moddalarining manbai, shuningdek, xomilaning
chiqindi mahsulotlarini chiqarish usuli hisoblanadi[6]. Yo'ldoshning hayotni
ta'minlovchi funktsiyalarini saqlab qolish uchun onaning qon aylanish tizimiga va
undan diffuziya muhim ahamiyatga ega. Qonning to'planishi platsentaning onaning
qon tomir tarmog'idan ajralishiga olib kelganda, yo'ldoshning bu hayotiy funktsiyalari
423
to'xtatiladi. Agar homila kislorod va ozuqa moddalarini etarli darajada olmasa, u
o'ladi.[7]
Достарыңызбен бөлісу: |